Edebiyatımızda Manzum Atasözleri

Halk edebiyatımızda şiirlerimiz, değişlerimiz, bilmecelerimiz, manilerimiz, atasözlerimiz vardır. Bir de bunların yanısıra bunlarla birlikte söylenen ve kuşaktan kuşağa, nesilden nesile bizimle birlikte sürüp gelen manzum atasözlerimiz vardır.

Epey zaman oldu çeşitli gazete, dergi, kitap ve takvim yapraklarından derlediğim ve biriktirdiğim bir hayli manzum atasözlerimiz vardır. Özellikle geçmiş yıllarda Türkiye Gazetesi’nden derlediğim yüzden fazla Manzum Atasözlerimizi not ederek defterimin sararmış yaprakları arasında kalmasına gönlüm razı olmadı..

Bugün bunlardan birkaçını sizlerle bu köşede paylaşmak istedim. Bu konuda inceleme ve araştırma yapacak olanlara belki günün birinde lazım olur diye düşünüyorum. Bu manidar Manzum Atasözlerimizi buyrun birlikte okuyalım:

Tut atalar sözün iyi huylu ol

Gönülden gönüle yol var demişler

Gider yavuzluğu iyi kalpli ol

Keskin sirke kaba zarar demişler

***

Aldanma cihanın sakın varına

Bir nefesi verme Cihan varına

Bugünkü işini koyma yarına

Yar yıkıldığı gün tozar demişler

***

Namuslu bir hoca bulmayanlara

Bin nasihatten ders almayanlara

Hem İleri, geri konuşanlara

Dipsiz kile, boş bir ambar demişler

***

Dediler bu sözü sordumsa kime

Tuz, ekmek bilmeze halini deme

Kül, kömür ye, namert yemeği yeme

Gün olur başına kakar demişler

***

Her yere uzanmaz el ve etekler
Hep boşuna gider bütün emekler
Göllerde dolaşan şaşkın ördekler
Baştan değil, tersten dalar demişler

***

Aldanma dünyanın sakın varına
Düşmeye gör onun ahu zarına
Bugünkü işini koyma yarına
Gün doğmadan neler doğar demişler

***

Ne yazık geride kaldı bilenler
Rağbet gördü günahına gülenler
Eskiden beridir; dağdan gelenler
Bağda olanları kovar demişler

***

Dedesi demiş ki, benim dedeme
Tuz ekmek bilmeze derdini deme
Ot topla ye, namert ekmeği yeme
Gün olur başına kakar demişler

***

Salih insanların yapış izine
Dost addetme her güleni yüzüne
İncinme dostunun doğru sözüne
Doğru söz insana batar demişler

***

Kendine bir rehber bulmayan için
Onun öğüdünü almayan için
Pişmeden ham kalıp olmayan için
O, dipsiz kile boş ambar demişler

***

Dost ile ettiğin sözde kıl karar
Kâr etmezsen bari eyleme zarar
Aza kanaat et olma tamahkâr
Ucuz satan tezce satar demişler

***

Elimde olmalı diyorsan dümen
Kanaat ipini bırakma elden
Eşek, geyik gibi boynuz isterken
İki kulaktan da olur demişler

***

Vakit girmeyince namaz kılınmaz
İman gibi büyük nimet bulunmaz
Güneş balçık ile elbet sıvanmaz
Kötülük her zaman sırıtır demişler

***

Okuyup ilimle olmalı amil
Hiç konuşmasa da bilinir kâmil
Kendinden gayriyi beğenmez câhil
Kendi çalar kendi oynar demişler

***

Kötülüklerden kaç, verme hiç değer
Desinler sana bir er oğlu er
Elin kapısını çalarsan eğer
El de senin kapın çalar demişler

***

Sözünü uzatan, sürçer, gaf eder
Kıymetli vaktini hep israf eder
Hem de çok yanılır, çok günah işler
Fazla söz yalansız olmaz demişler.

**********************************

Bunların tümü anonimdir, A.Güler.