Ekin Sanat Şairler Biyografisi - 36 Sayfa 36 Ay 36 Şair

Enver GÖKÇE         

AND OLSUN ŞART OLSUN

Ben

Böyle

Taşların

Çukurların

İçinde

Kalmışsam

Yalnızsam

Hor

Görülmüşsem

Arkasızsam

Ve

Böyle

Bahtı

Siyahım

Yemin

Kasem

Olsun

Ve

And

Olsun

Şart

Olsun

Yerde

Kalmaz

Ahım.

(Panzerler Üstümüze Kalkar 1977)

ENVER GÖKÇE

1920 (1336) Erzincan/ Kemaliye/ Çitköyü doğumlu. Anne adı Hanife, Baba adı Mehmet. Bekar, Gazeteci, Yazar, Şair, Siyaset Adamı, Çevirmen, Fransızca biliyor.

Dokuz yaşına kadar köyünde yaşadı. 1929 yılında annesiyle Ankara’ya geldi. İlkokulu Ankara’da Hüseyin Avni Bey’in kurduğu BİZİM MEKTEP isimli özel okulda bitirdi (1930-1935). Cebeci Ortaokulu (1935-1939), Ankara Gazi Lisesi (1939-1942), Ankara Üniversitesi DTCF Türk Dili ve Edebiyatı Türkoloji bölümü mezunu (1943-1948).

Öğrencilik yıllarında Ankara Halkevi’nin yayınladığı ÜLKÜ Dergisi’nde düzeltmen olarak görev aldı. (Dergi Ahmet Kutsi TECER ve Bedrettin TUNCER tarafından yayınlanıyordu). Devrimci arkadaşlarıyla birlikte fakültede öğrenci seçimlerini kazandı. Arif DAMAR (BARİKAT), Mehmet Kemal, Ceyhun Atıf KANSU, Niyazi AKINCIOĞLU ile arkadaşlıklar kurdu. Bu grubun 15. yıl isimli kahvede edebiyat üzerine tartışmalar, konuşmalar yapılan toplantılarına katıldı. Daha sonra Ahmet ARİF’le sıkı dostluklar kurdu. 1945 yılında AND Dergisi’nin yöneticisi oldu. (ANT Dergisi; 15.03.1945-01.08.1945 Ankara’da 10 sayı çıktı) bu dönemde Aşık Veysel, Ali İzzet ÖZKAN, Habib KARAARSLAN, Talibi ÇOŞKUN’la arkadaşlıklar kurdu.108’ler olarak bilinen büyük bölümü 1946’da kurulan TÜRKİYE GENÇLER DERNEĞİ’nin kurucuları arasında yer aldı. (Bu derneğin 150 üyesi vardı. Ankara Denizciler Caddesi’nde kurulan bu dernek 1950 yılında üyelerinin çoğunun Ankara dışına çıkmasından dolayı kendiliğinden dağıldı). 14.07.1948 tarihinde bu derneğin 9 üyesiyle birlikte Ankara- İstanbul arasında bir yürüyüş düzenledi ve bu yürüyüşü tamamladı. Derneğin çalışmalara devam etmesi üzerine ikisi kadın olmak üzere dört kişi ile birlikte tutuklandı. 141. maddeye aykırı bulunduğu gerekçesiyle yargılandı (Yargıç; Celil Cevherlioğlu). Üç ay tutuklu kaldıktan sonra salıverildi.Gözlerinde olan sorun yüzünden askere alınmadı. Öğretmen olma isteği de reddedilince 1949 yılında İstanbul’a gitti. İstanbul Yurtlar Müdürlüğü’de  Yönetim Memuru oldu (1950 Ekim). İlk çalıştığı yurt Çarşıkapı Öğrenci Yurdu’dur. Daha sonra Yıldız Teknik Okulu Yurdu, Ortaköy Denizcilik Yurdu, Kadırga Öğrenci Yurdu’nda görev yaptı (1951). Kadırga Yurdu’nda çalışırken 1951 yılı Ağustos sonlarına doğru tutuklandı (1951 yılı tutuklamaları). Tutuklanan 168 kişi arasında yer aldı. İstanbul Birinci Şube’de tutuklu olarak kaldı. Askeri mahkeme’de yargılandı. Avukat tutmadı, kendi savunmasını kendi yaptı. 7 yıl ceza aldı. İkibuçuk yılda Çorum’un Sungurlu Kasabası’nda sürgünle cezalandırıldı. 1 yıl İstanbul Birinci Şube’de, 2 yıl Harbiye Cezaevi’nde (1953 Üç no’lu Koğuş), Sansaryan Hanı’nın 12 no’lu odasında kaldı. 1 yılda Yıldız Güvercinlik’te, 3 yıl AdanaCezaevi’nde yattı (1951-1958). Cezaevi’nden çıktıktan sontra Çorum’un Sungurlu Kasabası’na sürgüne gitti. Daha sonra naklini Ankara’ya yaptırdı. Adana Cezaevi’nde Zeki Baştımar, Mihri Belli, Şevki Akşit ile birlikte kaldı. Yusuf ile Balaban isimli destanını yazdı (şiir cezaevi’nden dışarı çıkmasına karşım daha sonra büyük bir bölümü   kayboldu). Cezaevi’nden tahliyesinden sonra (1958) YENİ UFUKLAR Dergisi’nde peşpeşe yazıları yayınlandı (69. – 70. sayılar). Çocuk Yayınları sahibi Sefer Aytekin’in DÜNYA MASALLARI ve EFSANELERİ isimli dizisine 1958 tarihinde Mustafa Gökçe adıyla çeviriler yaptı.  1959 yılında  İstanbul’a geldi. Aynı yıl Adnan MENDERES’e karşı yapılan mitinglerin arkasından (Turan Emeksiz’in ölümünden sonra) Ankara Sıkı Yönetim Komutanlığı’nın olayları önlemek adına yaptığı listede isim bulunduğundan kendi isteği ile köyüne sürgüne gitti. 27 Mayıs Askeri darbesinden sonra Ankara’ya geldi. Fethi Giray’ın yayınladığı TELGRAF  Gazetesi’nde düzeltmen olarak çalıştı (1960). Cezaevi yıllarından kalan romatizması fazlalaşınca sağlığı bozulmaya başladı. Pablo NERUDA’ya karşı duyduğu ilgiden dolayı Düşün Yayınevi’ne Mustafa GÖKÇE adıyla ŞİİRLER, PABLO NERUDA isimli kitabın çevirisini yaptı (Bu kitap 1971 yılında Yücel yayınları tarafından Enver GÖKÇE adıyla tekrar basıldı). İstanbul’a geri döndü (1963). AND Dergisi ve bir spor dergisinde düzeltmen olarak çalıştı. Yaşar Kemal’in gayretleriyle Meydan Laurus’ta görev aldı. Sicilinin yoğun olmasından dolayı Meydan Larus’la ilişkisinin kesilmesinden sonra 1966 tarihine kadar Yurtlar Müdürlüğü’nde tekrar çalıştı. Sempatiktomiden ameliyat oldu ve köyüne geri döndü. Köy yaşamının zor olması ve hastalığının artması üzerine Ankara’ya geri geldi. Türkiye Yazarlar Sendikası’nın aracılığı ile 30.06.1977 tarihinde pasaportunu alarak Eylül ortalarında Bulgaristan’ın Sofya kentine tedaviye gitti. Dönüşünde Ankara’ya yerleşti. Şiirlerini Türk Solu Dergisi’nde yayınladı. 1979 yılında Şair Metin Demirtaş’ın Antalya Belediyesi eliyle düzenlediği Enver GÖKÇE gecesi yapıldı. Ankara Seyranbağları’nda SEYRANBAĞLARI HUZUREVİ YAŞLI BAKIM ve REHABİLİTASYON MERKEZİ’ne 10.04.1981 tarihinde yattı. 20.11.1981 tarihinde ölümünden dolayı çıkışı verildi.

SANAT YAŞAMI: Yayınlanan ilk şiiri ADAPAZARI DEPREMİ isimli şiiridir. ÜLKÜ Dergisi’nin 01.07.1943 tarihinde 43. sayısında yayınlanmıştır. 1940 kuşağı olarak tanınan Toplumcu Şairlerin önde gelen temsilcileri arasında yer alır. 1942 yılından sonra şair olarak tanınmaya başlanmıştır. Şiirlerinde halk söyleyişlerinden yararlanma ve folklör ögesi belirgin bir özellik olarak ortaya çıkar. Toplumcu yanı olan sanat akımını destekler. 1942 yılında Divan Şiiri üzerine araştırmalar yapmıştır. Divan Şiiri’nin yazdığı şiirler üzerine etkisi görülür. Nazım Hikmet’ten esinlenir. Halk Şiirinden Divan Şiirine, Nazım’dan Dede Korkut Masalları’na ve tekerlemelerine kadar uzanan bir birleşimi 1943 yılında benimser. Kendi anlatımı ile “Bir sanatçının doğru, devrimci bir yönde bir şeyler verebilmesi için pratik ve teori arasında ki işbirliğini daima göz önünde tutması gerekir” der.

ENVER GÖKÇE huzurevinden izinli olarak çıktığı 19 Kasım 1981 tarihinde yeğeninin evinde hayata gözlerini yumdu. 

ŞİİRLERİNİ YAYINLADIĞI DERGİLER:

ÜLKÜ (1943), YURT VE DÜNYA, AND (1945), YERYÜZÜ, YAĞMUR VE TOPRAK, SÖZ, GÜN (1964), MEYDAN, GÜZEL ANKARA, TÜRK SOLU, YANSIMA, YENİ ADIMLAR, YARINA DOĞRU, TOPLUMCU GERÇEKÇİLİĞE ÇAĞRI, HALKEVİ, YAPIT, YABA, TÜRKİYE YAZILARI, SANAT EMEĞİ (Şubat 1980)

ESERLERİ;

 1 -- Dost dost İlle kavga '' Şiir '' 1973 - 1975 - 1977 - 1978

 2 -- Panzerler üstümüze kalkar '' Şiir '' 1977

 3 -- Eğin türküleri '' Tez '' 1982 - 2001

ÇEVİRİLERİ;

 1 -- Çin masalları '' Mustafa GÖKÇE '' ismi ile '' 1958

 2 -- Hint masalları '' Mustafa GÖKÇE ismi ile '' 1958

 3 -- Antil masalları '' Mustafa GÖKÇE ismi ile '' 1958

 4 -- Kemalettin KAMU '' Mustafa GÖKÇE ismi ile '' 1958

 5 -- Ömer Bedrettin UŞAKLI '' Mustafa GÖKÇE ismi ile '' 1958

 6 -- Mısır masalları '' Mustafa GÖKÇE ismi ile '' 1959

 7 -- Paplo NERUDA şiirler '' Mustafa GÖKÇE ismi ile '' 1960

 8 -- Dede Korkut masalları '' Aydın TATAROĞLU ismi ile '' 1968

 9 -- Kelile ve Dimle '' Aydın TATAROĞLU ismi ile '' 1969

 10 -PUGAÇEF Ayaklanması '' A.GESİNOVİÇ '' 1969 - 1995

 11 -Paplo NERUDA şiirler '' Enver GÖKÇE ismi ile '' 1971 - 1975 - 1978 - 1982 - 1983 - 1992 - 2003

 12 -Çocuk '' Vera Federovna PANOVA '' 1972

 13 -Kelile ve Dimle '' Enver GÖKÇE ismi ile '' 1979  - 2003

 14 -Dede Korkut masalları '' Enver GÖKÇE ismi ile '' 2010

HAKKINDA;

 1 -- Milliyet sanat dergisi ( 01.07.1977 sayı,238 )

 2 -- Enver GÖKÇE bütün şiirleri '' Ayko '' 1981 - 1981 - 1983 -1988

 3 -- Baltalanmış bir orman cenap-ı Enver GÖKÇE '' Muzaffer ÖZDEMİR '' 1985

 4 -- Enver GÖKÇE' nin bütün şiirleri '' Belge '' 1990 - 1990 - 1993 - 1997

 5 -- Enver GÖKÇE üzerine Eleştiri - Tanıtma - İnceleme ve Söyleşiler '' Damar '' 1991

 6 -- Enver GÖKÇE' nin bütün şiirleri '' Toplumsal Dönüşüm '' 1997

 7 -- Enver GÖKÇE karanlığı zorlayan sessiz yürek '' İbrahim ERDEM 2000

 8 -- Enver GÖKÇE bütün şiirleri '' Evrensel '' 2001 - 2005 

 9 -- Enver GÖKÇE ''Panzer Rabidin Serme '' Zeynel ABİDİN '' 2003

 10 -Şiirimizin Işıklı ırmağı  '' Mehmet ÖZER '' 2006

 11 -Enver GÖKÇE '' Celil DENKTAŞ '' 2011