Eski mezarlık üstünde okul yapılır mı?

Van'ın Gevaş ilçesi Aydınocak Köyü’nde bulunan ve Ermeni Mezarlığı olarak bilinen bölgeye 5 derslikli ilköğretim okulu ve lojman yapılması için çalışma başlatılmış. Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından ihalesi yapılan okul inşaatının 3 gün önce başlayan temel kazı çalışmaları sırasında çok sayıda insan kafatası ve kemiği ortaya çıkıyor. Radikal gazetesinden okuyoruz haberi.

Milliyet İnternet sitesinde "okul inşaatından kemik parçaları çıktı" başlığıyla verilen haber biraz daha farklı. Sanırım kazının başlangıcında alınan bilgilerden derlenmiş gibi gözüküyor.

Okul haberi çok güzel, en azından bir köyümüzün çocukları taşınmaktan kurtulacak, okulda yerleşik öğretmenler olacak. Okul kültür demek, uygarlık demek , gençlere açılan aydınlık bir kapı demek ancak habere sevinemiyoruz, okul için seçilen yer nedeniyle. Eski Ermeni Mezarlığı.

Kaymakam bölgenin mezarlık olduğu hakkında herhangi bir yerde kayıt bulunmadığını söylemiş. Oysa köylülere sorsalardı öğrenirlerdi. Çünkü köylü orayı yıllardan beri Ermeni Mezarlığı olarak biliyormuş. Hatta mezarlıktan çıkan mezar taşları bazı evlerin inşaasında kullanılmış yani resmen tarih, ülkemizin her yerinde olduğu gibi bu köyde de yağmalanırken kimsenin kılı kıpırdamamış.

Fotoğraftaki kocaman taşların işçiliğinden besbelli ki burası bir mezarlık, belki de bir ören yeridir. Bu haberi okuyunca aşağıda yazdıklarımı düşündüm ve paylaşayım dedim.

Gelmiş geçmiş tüm yöneticilerin belki de tayin, geçici görevlendirme vs gibi nedenlerle bölge tarihinden, bölge insanından, bölge topoğrafyasından ne kadar kopuk olduğunu ve araziden bol bir şey olmayan böylesi ıssız bir bölgede yapılacak okul için devletin müteahite gösterdiği arzinin köyün merasında olduğunu gördüm.

Zaten zar zor hayvan yetiştiren, yem bulamadığı için hayvanını elinden çıkararak yoksulluğa tutsak olan köylünün merasına okul yapmak niye? Başka boş arazi yok mu?

Evet aynı zamanda bir zamanlar orada yaşamış olan insanları da rahat bırakmak gerekir. Müslüman, Ermeni, Yahudi meselesi değil bu. Ölmüş gitmiş gömülmüş yıllardır orada olan canlılardan arta kalanlar. Kuşkusuz bu konuda köylülere de iş düşüyordu. Acaba okul kararını duyunca "Buraya yapılmasın mezarlıktır, Ermeni mezarlığıdır, hem de bizim meramızdır" diye bir girişimde bulundu mu muhtarları ya da köylü, doğrusu ya bunu da merak ettim. Belki de kazı araçları gelince haberleri olmuştur okulun yapılacağından.

Girişimde bulunsaydık da "koskoca devlet bizi mi dinleyecek" derlerse de pek yanlış konuşmamış olurlar, doğrusu Sinan Çetin'in adının geçtiği haberde, yazdıkları dilekçeye 5 aydır yanıt alamdığını da söylüyordu başka bir köyün insanları.

<ımg height="60" alt="" src="http://i.milliyet.com.tr/Banner/bbog_34tl.gif" width="300" border="0">

Büyük şehirlerde vicdanen kabul etmesek de, duyunca dehşetle irkilsek de, pek çok önemli yapının mezarlık yerlerine yapıldığı bir yapılaşma olageliyor ne yazık ki. Örneğin bir zamanlar çocukken çok severek oynadığım İstanbul'da, kentin göbeğindeki bir park yerinin çok eskiden mezarlık olduğunu geçenlerde öğrendim dehşetle. Zaten hep hüzünlü gelirdi ya oraları, hüzünlü hüzünlü bakan servi ağaçları, artık nedenini biliyorum. Şimdi siz alın götürün o köyün çocuklarını, yıllardır bildikleri üstelik kazısından kemikler çıkmış bir mezarlığın üzerinde kurulmuş bir okulda eğitim verin. Psikolojik olarak çok kötü etkilenecekleri kesin. Bir sürü de ipe sapa gelmez korku hikayeleri türeyecektir. Kasıtlı türetilenler de olacaktır.

Ama oraya uyanık biri bir ağaç dikip iki de mum yaksaydı, iki çaput bağlasaydı, erenler var burada deseydi muhtemelen o bölgede okul filan yapılmazdı. Tıpkı İstanbul'da yeni yeni keşfedilen eren yerlerinin, çevredeki içki satan büfelerin ve çöp poşeti bırakanların kökünü kazıması gibi.

Hem eski bir mezarlığa, ölülere saygı adına hem de köylünün merasını küçültmemek adına, hem de o okulda eğitim görecek olan çocukların ruh sağlığı adına, koşullar göz önüne alınıp ilkokulun yerinin bir an önce, mezarlığın ve meranın dışına alınması ve çıkan kemiklerin de eski yerlerine konulması en uygun çözüm gibi görülmekte. Ermeni Mezarlığının da her türlü yapılaşmadan korunması bölgenin tarihinin de araştırılması yaşanılan yere verilen değerin bir göstergesi olacaktır.

Dayanamadım işte. Tıpkı bugün Mustafa Balbay'ın Cumhuriyet Gazetesinde ve Milliyet İnternet'te çıkan mektubunda, "bir gazeteci manşetlik haber aldığında yazamazsa içi içini yer", dediği gibi, bir blog yazanı da okuduğu bir konu hakkında yorumunu yazamazsa içi içini yiyor.

http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalDetay&ArticleID=932320&Date=21.04.2009&CategoryID=77&ref=bulten

http://www.milliyet.com.tr/Yasam/SonDakika.aspx?aType=SonDakika&ArticleID=1085784&Date=21.04.2009&Kategori=turkiye&b=Okul insaatindan kemik parcalari cikti&ver=37

http://www.milliyet.com.tr/Yasam/SonDakika.aspx?aType=SonDakika&ArticleID=1085829&Date=21.04.2009&Kategori=turkiye&b=Balbay: Yalniz degilim&ver=06


foto : radikal aynı link