Finansal okuryazarlığımızı geliştirmemiz gerekiyor.

I. Okur yazarlık en basitiyle kişinin kendi duygu, düşünce ve isteklerini konuşarak ve yazarak tam ve doğru bir şekilde ifade etmesidir. Karşısındakinin söylediklerini dinleyerek veya yazdıklarını okuyarak doğru bir şekilde anlamasıdır. Kişinin bilgi ve becerilerini sosyal ve kültürel alanda kullanmasıdır.

Ülkemizde, Türkçe  dil yapısına uymayan Arap alfabesini kullanırken okur-yazarlık oranı %9’lar düzeyindeyken Latin alfabesine geçtikten sonra okur yazarlık oranı artmıştır. Günümüzde Türkiye %88.3’lük oranıyla okur yazarlıkta  Dünya ülkeleri arasında 52. sıradadır. Okur yazarlıkta ilk 20 ülkenin okur yazar oranı %99'ların üzerinde seyretmektedir.

Türkiye, Vikipedia 2011 rakamlarına göre kişi başına milli gelirde 10576 dolar ile 62. sıradadır. Politikacılarımızın “Dünya’da en büyük ekonomiler içinde onsekizinci (18.) sıradayız” sözünü “Asıl önemli olan kişi başı milli gelirdir”  diye düşünenler; halkımıza moral verici ve yetmişbeş (75) milyon nüfusa tümden ve uzaktan bakış olarak saymaktadır.

Geleneksel okur yazarlık kavramına ilave olarak teknolojik gelişmeler ışığında; bilim okuryazarlığı (doğayı anlamak),  teknoloji okuryazarlığı (üretim, tüketim, kullanım sistematiği),  görsel okuryazarlık anlama (okuma) ve anlatma (yazma) becerisi, medya okuryazarlığı (gördüklerini, seyrettiklerini objektif olarak değerlendirebilme), bilgi okuryazarlığı ( ihtiyaç duyulan bilginin elde edilmesi, değerlendirilmesi ve amaca uygun kullanılması), bilgisayar okuryazarlığı (windows programları, yazıcı ve fare kullanım yetenekleri), e-okuryazarlığı/elektronik okuryazarlık (bilişim ve iletişim teknolojilerinden yararlanacak bilgi, beceri ve tutumlara sahip olmak) ve finansal okuryazarlıkgibi yeni okur yazarlık türleri çıkmıştır.

II.Finansal okuryazarlık; paranız ile ilgili konularda bilgili olmak ve nereye harcayacağınız hakkında akıllıca kararlar verebilmektir.

Finansal Okuryazar olmak istiyorsanız aşağıdaki hususları önemseyin.

a.Aşırı borçlanmayın.  Kredi kartı borcunun yıllık faizi %20’leri geçiyor. Varsa önce borcunuzu sıfırlayın. Kazandığınızdan az harcayın. İhtiyaç için harcayın. Ayda en az %10 biriktirin.

b. Aldığınız hizmetlerin bedelini hesaplamayı  öğrenin. Örneğin okul servisi ücreti,  okul bedeli, elektrik, su, internet, ev aidatı, site yönetimi ortak giderleri ve aidatı, konut vergisi. Bilmediklerinizi sormakta tereddüt etmeyin.

c. Gelir getiren varlıklar ile gelir götüren varlıkları birbirinden ayırın.

Vadeli banka hesabında bulunan tasarruflarınız, hisse senedi, bono gibi banka varlıklarınız, kiraya verdiğiniz gayrimenkul, kıymetli metal ve  petrol ürünleri ticaretinden  sağladığınız gelirleriniz  ilave olduğunda kazancınız artacaktır.

Kiradaysanız aylık kira ödemeleriniz, borçlarınız, otomobiliniz, seyrettiğiniz televizyon, aylık gıda ve giyecek masraflarınız giderinizi teşkil edecek ve  kazancınız eksilecektir.

Kullandığınız otomobiliniz gider kaynağı iken, şehirde çalışan taksilerden bir kaç tanesi Size ait ve gelirleri; şoför masrafı ve araç bakım amortisman ve vergi  giderlerinden fazla ise taksiler gelir getiren varlıklar durumundadır. 

d. İleride refah içinde yaşamanız için gelirinizin sağlayacağı seviyenin altında yaşamanız ve tasarrufu takiben gelir getiren varlıklara yatırım yapmanız gereklidir. Gelir getiren varlıklar enflasyondan daha fazla gelir sağlamalıdır. %8 enflasyon olan bir ülkede %7’lik vadeli hesap banka geliri zarar demektir.

Gelir=Harcama +Tasarruf eşitliğinde, tasarruf edilen miktarı artırmanın yolu gelirin artması, harcamaların azalmasını gerektirmektedir. Gelir daha çok artar, harcama daha çok azalırsa tasarruf rakamı büyür. Bu ileride refah içinde yaşamanın birinci adımıdır.

e. Parayı evde konuşmaktan kaçınmayın . Çocuklar ve eşinizi bütçe, borç, gelir, gider durum hakkında bilgilendirin. Onların desteğini alın. Ailece basit faiz, bileşik faiz, yıllara sari birikim, yatırımda risk ve tehlike, yatırım getirisi konularını öğrenin. Varlıklarınızın riskini azaltmak için alacağınız tedbirleri öğrenin.

Finansal okur yazarlık kişi olarak mali durumunuzu en iyi Siz bileceğiniz için okur yazarlık gibi temel bilgiler içermektedir. Hiç birimizin iktisatçı, işletmeci, mali danışman gibi profesyonel meslek sahipleri kadar bilgili veya otorite olduğumuz anlamında değildir. Şirket ve banka  finansal okur yazarlığı zaten ayrı profesyonel alanlardır.

Eskiden finansal okur yazarlık;  Anne ve babalarımıza göre, işsiz kalmamak, işine sebat etmek, ev almak için para biriktirmek, aylık masraflarını karşılamak, borçsuz olabilmek, ilerde emekli olabilecek şekilde çalışmak olarak nitelenebilmekteydi. Anadolu insanının çoğu kazancı kadar harcamaz, parasını katlar cebine koyar. İki öğün yemek yer. Telefonda kısa konuşur. Oğlu veya kızı kasabaya veya şehre vardığını telefonu iki kez çaldırarak haber verir. Anadolu insanı “Ayağını yorganına göre uzat” ata sözüne uyarken finansal okur yazarlığın ilk adımlarını yerine getirmeye çalışmaktadır.

Paranızı iyi yönetemezseniz sonunda parasız kalmak tehlikesi mevcuttur. Finansal okur yazarlık paranızı iyi yönetmek, parasız ve çaresiz kalmamak için gereklidir. Parasızlık boşanmaya, intihara sebep olabilir. Genç evlilerin boşanmalarının önemli sebeplerinden biri harcamalarda birliktelik sağlayamayışlarıdır. İnsanların bir kısmı yaşamlarını aydan aya yönetmeye çalışır. Acil durumlar için bir birikim yapmaz. Uzun vadeli düşünme imkanı elde edemez, emekliliklerini düşünemez.

III.Dünyada Finansal okuryazarlık önemsenmeye başlamıştır.

Küreselleşme ile büyük bir pazara dönüşen, internetle her noktasına erişilen, ekonomik bunalımlar yüzünden insanların işsiz kaldığı ve borçlarını ödeyemez duruma geldiği Dünya’mızda finansal okuryazarlık gittikçe önem kazanmaktadır.

Dünya’da finansal okur yazarlık durumunu tespit etmek  için Visa International’in  28 ülkede yaptığı araştırma sonuçlarına göre bu alanda Brezilya, Meksika, Avustralya, ABD, Kanada, Yeni Zelanda diğer ülkelerden daha iyi durumdadır. Brezilya ve Meksika’nın yükselen ekonomiler içinde olduğu, Brezilya çocuklarının 9 yaşından itibaren bu alanda eğitildiği vurgulanmaktadır. Bulgular arasında gençlerin bu alanda bilgisiz bırakıldığı, Latin Amerika’da anne babaların para konusunda çocuklarıyla daha sık konuştuğu, Brezilya’nın okullarında bu konuya yer verdiği belirtilmektedir.

ABD’de 20 eyalette Liselerde “Finansal Okuryazarlık”  dersi yer almaktadır. ABD Ordusunda  “Kişisel Finans Yönetimi”  konulu dersler vardır. “Finansal Sahra Manueli: Aileler için Finansal Kılavuz” kitabının ikinci baskısı yayımlanmıştır. Türk  Silahlı Kuvvetlerinden ayrılma cezasını gerektiren disiplinsizlikler kapsamında “ Aşırı  borçlanmak ve borçlarını odeyememek” yer almaktadır.

Finansal okur yazarlığın artırılmasının Ülkemizde önemsenmesi, okullardaki gençlerin bilgilendirilmesi, eğitilmesi; paranın iyi idaresi ve uzun dönemde girişimci bir nesil oluşturmanın önemli adımlarından sayılabilir.

Kaynak:Financial Literacy by Dan Kadlek April 23, 2012