G20 Zirvesinde KOBİ’ler ve Kooperatifler

G20 Zirvesinde liderler bildirisine de giren önemli kavramlardan biri Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerdir. Kısa adıyla KOBİ’lerle ilgili yasal düzenleme 04.11.2012 tarih ve 790 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren, "Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelik" ile revize edilmiştir. Bu düzenlemeye göre Bu tanıma göre, KOBİ'ler aşağıdaki gibi sınıflandırılmaktadır: KOBİ’ler üçe ayrılmıştır.  Bunlar mikro ölçekli, küçük ölçekli ve ortak ölçekli KOBİ’lerdir. Bunları birbirinden ayıran çalışan personel sayısı, yıllık net satış hasılatı ve yıllık mali bilanço Toplamları?dır. Bu kriterlere göre Mikro Ölçekli KOBİ çalışan sayısı 10 kişiye kadardır. Yıllık Net Satış hasılatı ve Yıllık Mali Bilanço Toplamı? 1 milyon TL’ye kadardır. Küçük Ölçekli KOBİ’lerde bu sınırlar 50 kişi ve 8 Milyon TL, Ortak ölçekli KOBİ’lerde ise 250 kişi ve 40 milyon  TL’dir.

AB’de de KOBİ’lerde 2003/361/EC sayılı tüzük çerçevesinde Avrupa Birliği’nde 1 Ocak 2005’te yürürlüğe giren KOBİ tanımına göre KOBİ’ler benzer şekilde 3’e ayrılmakta, çalışan sayıları ayni olmakla birlikte sadece Yıllık Net Satış Hasılatı ve Yıllık Mali Bilanço Toplamı farklılık göstermektedir. Bu kriterlere göre Mikro Ölçekli KOBİ’lerde Yıllık Net Satış hasılatı ve Yıllık Mali Bilanço Toplamı 2 milyon euro’ya kadardır. Küçük Ölçekli KOBİ’lerde bu sınırlar Yıllık Net Satış Hasılatı 10 Milyon Euro ve Yıllık Mali Bilanço Toplamı 5 Milyon Euro, Ortak Ölçekli KOBİ’lerde ise Yıllık Net Satış Hasılatı 50 milyon Euro ve Yıllık Mali Bilanço Toplamı 43 milyon euro’dur.

Görüldüğü gibi KOBİ tanımı ülkeden ülkeye değişmekle birlikte genel olarak kişisel veya ailesel girişimlerden oluşan küçük şahıs işletmeleri veya küçük aile işletmeleri şeklinde tanımlanmaktadır. Bu tanımlama içinde kendine özgü bir işletme modeli olan kooperatiflerinin konumuna baktığımızda kooperatiflerinde birer KOBİ olduğunu görmekteyiz. Çünkü kooperatiflerde bireylerin maddi ve manevi güçlerini bir araya getirerek, toplumsal sosyo ekonomik dayanışmaya ve ortak paylaşım esasına dayanan dünyada ve ülkemizde uzun bir geçmişi olan ülkemizde geçmişi sahip işletmelerdir. Her biri TOBB ticaret siciline kayıtlı, oda ya da borsaların üyesi olan Kooperatifler Ticaret Kanunun 43 maddesine göre kooperatif şirketler olarak tanınmaktadır. Kooperatifler tarihsel gelişim içinde 19 yüzyılda başlayan sanayi devriminden günümüze kadar yaşanan her kriz döneminde çözümler yaratan bir girişim modeli olarak karşımıza çıkmaktadır.  

Bu kapsam içinde Antalya’da yapılan G20 Zirvesinde Kooperatifler için en önemli gelişme KOBİ’ler konusunda olmuştur. TOBB ve B20 Türkiye Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, Dünya KOBİ Forumu ile OECD arasındaki imza töreninde yaptığı konuşmada Dünya KOBİ Forumu’nun tüm dünyadaki KOBİ’lerin sesi olacağını söylemiştir. G20 toplantıları kapsamında, Xanadu Otel'de Dünya KOBİ Forumu (World SME Forum) ve OECD arasında mutabakat zaptı imzalanmıştır. Mutabakat zaptına TOBB ve B20 Türkiye Başkanı Hisarcıklıoğlu, OECD Genel Sekreketeri Angel Gurria ile Milletlerarası Ticaret Odası (ICC) Genel Sekreteri John Danilovich imza koymuştur.

TOBB ve B20 Türkiye Başkanı Hisarcıklıoğlu "B20 Çin'de KOBİ Gündemi" başlıklı kapanış konuşmasında, Dünya KOBİ Forumu'nun (WSF) hem G20, hem de dünya ekonomi tarihinde bir ilk olduğunu belirterek, bu forumun tüm dünyadaki KOBİ'lerin sesi olacağını söylemiştir. Bu sayede KOBİ'lerin küresel çapta ilk defa görüş ve önerilerini tek bir elden ve daha güçlü şekilde iletmek imkanı bulacağını ifade etmiştir. Forumun tüm küresel KOBİ'leri temsil edecek kapsayıcı bir mekanizma olduğunu dile getirmiştir. Söz konusu forumun kar amacı gütmeyen, uluslararası bir organizasyon olduğuna işaret etmiş, misyonunun araştırma, danışmanlık, KOBİ'lerin hakkını küresel ölçekte savunma, farklı ülke KOBİ'leri arasında bağlantı kurulmasının temini olduğunu ifade etmiştir.

Hisarcıklıoğlu KOBİ'lerin dünyadaki istihdamın üçte ikisini ürettiğine dikkati çekmiştir. KOBİ'lerin seslerini duyuracak, haklarını savunacak bir mekanizmanın bugüne kadar olmadığını, uluslararası organizasyonlar büyük firmalarının tekelinde olduğunu, şimdi Dünya KOBİ Forumu (WSF) ile bu tekelin kırıldığını belirtmiştir. Bunun önemli bir girişim olduğunu, Zira KOBİ'lerin nitelikli çalışan bulma, finansmana ulaşım, küresel değer zincirlerine eklemlenme, yeni büyüme ve pazar imkanları bulma konularında küresel ölçekte pek çok sıkıntı ile karşı karşıyalar olduklarını açıklamıştır. Tüm bu nedenlerle, WSF gibi mekanizmaya ihtiyaç duyulduğunu, küresel ekonominin gündemine KOBİ'leri taşımak için kurulduğunu ifade etmiştir. WSF'nin G20 içinde kalıcı olarak yer almasını istediklerini vurgulamış, bu şekilde KOBİ'ler dünya gündeminde hak ettikleri öneme ve sese sahip olabileceklerini Çin’de yapılacak G20 2016 Zirvesinde Çin’in bu mekanizmaya sahip çıkacağına inanıyoruz demiştir.

Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) Genel Sekreteri Angel Gurria’da yaptığı konuşmada Dünya piyasalarında bir daralma söz konusu, bu durum, finansman imkanlarını da azalttığını, bunun da en çok finansman yeterliliği ve fırsatlarına bel bağlamış olan KOBİ'leri etkilediğini ifade etmiştir. OECD olarak finansman boşluğunu doldurmayı hedeflediklerini, bu kritik durumun G20'nin liderleri arasında tartışıldığını, Türkiye'nin kendi ülkesi Meksika gibi bir KOBİ ülkesi olduğuna işaret ederek, KOBİ'leri dünya değer zincirinin bir parçası haline getirmeye çalıştıklarını vurgulamıştır. Çok az sayıda KOBİ'nin ihracat zincirinin parçası olduğunu, KOBİ'lerin bunu ancak teknolojiyi daha çok kullanarak başarabileceğini belirtmiştir.

Milletlerarası Ticaret Odası (ICC) Genel Sekreteri John Danilovich ise söz konusu anlaşmayla KOBi'lerin uluslararası büyüme imkanlarını maksimize etmeyi amaçladıklarını açıklamış, B20 Çin Şerpası Yu Ping ise Türkiye'nin dönem başkanlığında B20 Türkiye'nin çok başarılı geçtiğini, ortaya konulan politikaların çok kapsamlı olduğunu ve KOBİ'lerin sesini güçlü şekilde ifade ettiğini söylemiştir. Çin'in başkanlığında gelecek yıl yapılacak G20 zirvesinde, önceliklerinin "Türkiye'nin B20'de ortaya koyduklarının devam ettirilmesi, dünya ekonomisinde ticaret ve yatırım büyümesinin teşvik edilmesi, dünyada ekonomik ve mali yönetim verimliliği için yapının geliştirilmesi, karşılıklı yararlı işbirliği yoluyla kapsayıcı ve uyumlu büyümenin teşviki" olduğunu ifade etmiştir.

G20 Zirvesi Liderler Bildirisinin 10 maddesinde KOBİ’ler konusuna yer verilmiştir. Bu maddede yatırımların hazırlanma, önceliklendirilme ve uygulanma süreçlerinin geliştirilmesi amacıyla kamu-özel işbirliği (KÖİ) modellerinde rehberler ve en iyi uygulama örneklerini geliştirdik. Ayrıca, altyapı yatırımları ve KOBİ’lerin finansmana erişimini kolaylaştıracak şeffaf ve anlaşılır menkul kıymetleştirme ile varlığa dayalı finansman dahil alternatif finansman yapılarını değerlendirdik. Bu bağlamda, yatırım ortamını geliştirmek, uzun dönemli finansmanı kolaylaştırmak, kurumsal yatırımcıların katılımını artırmak, alternatif sermaye piyasası araçları ve varlığa dayalı finansman modellerinin gelişimini desteklemek ve de kaynak kullandırmaya, bilançolarını optimize etmeye ve özel sektör finansmanını harekete geçirmeye yönelik çok taraflı kalkınma bankalarını teşvik etmek üzere Bakanlarımıza çalışmalarına devam etmeleri yönünde çağrıda bulunuyoruz. Ülkelerin altyapı projelerini daha iyi hazırlama, önceliklendirme ve finanse etmelerini sağlayacak yöntem ve araçların ortaya çıkarılması amacıyla girişimlerimizi artırıyor ve araç setleri geliştiriyoruz. Küresel Altyapı Merkezi’nin bu çabalar doğrultusunda önemli katkı sağlamasını bekliyoruz. Özel sektör yatırımlarını destekleyecek güçlü kurumsal yönetim çerçevesini mümkün kılmaya yönelik G20/OECD Kurumsal Yönetim İlkelerini kabul ediyoruz. KOBİ’lerin uzun vadeli finansman imkanlarının geliştirilmesine özel önem verdik. Ayrıca, rehber niteliğinde hazırlanan KOBİ Finansmanı Ortak Eylem Planı ile G20/OECD KOBİ Finansmanı Üst Düzey İlkelerinin yanı sıra KOBİ’lerin büyüme ve istihdama katkısını kolaylaştıracak küresel bir platform niteliğinde yeni bir girişim olan ve özel sektör öncülüğünde kurulan Dünya KOBİ Forumu’nu memnuniyetle karşılıyoruz denmiştir.

Görüldüğü üzere KOBİ’ler G20 içinde önemi gözardı edilemeyen yapılar olarak kabul edilmiş ve geleceğe yönelik politikalarda sorunların çözümünde bir çıkış noktası olarak görülmektedir. Bu çerçevede KOBİ’ler içinde kooperatiflerin adı metinlerde net olarak anılmasa da gerçekleştirdikleri yatırımlar ve uygulamalar ile önemli roller üstlenen ve üstlenecek iş modelidir. Çağı yakalayan, dinamik ve inovasyona önem veren kooperatifler günümüzde büyük başarılara imza atmaktadırlar. Bugüne kadar yaşanan krizler karşısında kalıcı çözümler yaratmak için kooperatif modeline ihtiyaç vardır. KOBİ’lere yönelik politikalarda dünya ve ülke gerçekleri dikkate alınarak kooperatiflerin yeri ve önemi dikkate alınmalıdır. Bir girişim modeli olarak her yaşta her sektörde kooperatiflerin dayanışma ruhu ve destekleyici gücü kullanılmalıdır. Yoksulluğun ve işsizliğin küçümsenmeyecek boyutlarda olduğu ülkemizde kooperatiflerin krizden çıkışın en önemli aracı olduğu anlaşılmalıdır.