Gohlis

Çocukken köpekleri çok severdim. Babam bir gün küçük bir köpek alıp gelmişti. Annem aldı köye götürdü ve bir daha o köpeğimi hiç görmedim. Günlerce köpeğimi düşünerek ağladım. Annemi de bu yüzden içten içe affetmedim. Doğadaki tüm canlıları çok severim ama köpekler kadar kendime yakın hissettiğim bir de evdeki, balıklarım var. Biri ben yokken ölmüş çok üzüldüm. Hafta sonu fındık toplarken bir fındık dalında gohlisle karşılaştım. Karadeniz yöresinde sümüklü böceğe bu ad verilir. Söylenmesi daha kolay ve daha güzel geldiği için ben de gohlis diyorum artık. Çocukluğumdan bu yana çok gohlisle karşılaştım. Kendi evini sırtında taşıyan canlılara hep özenmişimdir. Her ne kadar kabuğundaki inceliğe , merkezden başlayarak giderek büyüyen spirale ve renklerindeki uyumu fotoğraf makinemin karesine hapsetsemde gohlisle tüm yakınlığım bu kadardı. Hatta sürünen hayvanlardan biraz tiksindiğim bazılarından da korktuğum için hiçbir zaman yakından izlemek gibi bir düşüncem olmadı. Gohlise bakarken fındık yaprağı koptu ve ben gohlisle baş başa kaldım. Erkan Can’ın Siyah beyaz filminde bir Müzeyen’i vardı. Ben de Müzeyyen’le bir sohbet edeyim dedim. Oysa filmi seyrederken çok tuhafıma gitmişti bir gohlis beslemek. Marul sevdiğini de o zaman öğrenmiştim. Başladım gohlisi izlemeye. Bu yazıyı yazarken bira da bilgi edindim. Kara salyangozları; oldukça nemli bölgelerde, özellikle bahçelerde yaşayan, başında uzayıp kısalabilen iki çift tentakülü, bir çift gözü ve bir ağzı olan, kuvvetli bir kastan oluşan ayak üzerinde hareket edebilen, mantosu iç organlarını örten, hermafrodit (İki eşeyli), olan yumuşakçalardır. Salyangozlar simetrik olmayan, genellikle konik bir merkez etrafında dolanan veya kolon halinde tek kabuklu yumuşakçalardır. Kabukları değişik sayıda kıvrımlar içerir. Kabuğun tepesi yassı ve dar, son kıvrımı geniş olup kenarları dairevi, oval ve açıktır.

Salyangozların başı belirli, tentaküllerinde iki göz bulunur. Karın tarafında yassı ve iyi gelişmiş olan ayak sürünerek hareketi sağlar. İç organlar, sırt tarafa kıvrık kabuk içinde bulunur.

Sırt tarafta mantonun değişimiyle oluşan boşlukta solunum organları ile anüs yerleşmiştir. Suda yaşayanlarda bu boşlukta su dolaşımı vardır. Manto boşluğu sırt bölgenin ön tarafına yerleşmiştir.

Kabuğun kule kısmı kıvrımlardan oluşur. Son kıvrım açık olup hayvanın içeri girip çıkmasını sağlar. Son kıvrımın uçları dış dudak olarak isimlendirilir. Kabuğu deliksiz veya delikli olabilir.

Kabuk açıklığı, dairevi, çentiksiz, sifonlu, kabuk açıklığı sağda olanlarda kabuk genellikle soldan sağa, kabuk açıklığı solda olanlarda kabuk sağdan sola dönerek kıvrılır. Elimde yaprak yaprağın üzerinde gohlis yaklaşık 10 dakika izledim. Tantütükülleri sayesinde çevreden gelen seslere tepkisi, gideceği yere doğru bakışı ona göre konum değiştirmesi , yer değiştirirken kabuğun zarafetle dönüşü, yol alırken sürünmesi muhteşemdi. 12 yaşında kızım ve arkadaşı ile oğlumu da büyük bir sevinçle bu gösteriyi izlemeleri için çağırdım. Onlar benim kadar meraklı değillerdi. Nasıl olsa daha çok vakitleri olacaktı gohlis izlemeye. Ben gohlisi ilk defa yakından izlemenin mutluğu içinde fındık toplamaya devam ettim.’ Doğada ne güzel canlılar var’ Tanrım dedim. Biz insanoğlu sadece doğayı kendimizin zannediyoruz. Onun için doğayı katlediyoruz. Onlara yaşam alanları bırakmadığımız için bir çok canlının hızla nesli tükenmeye başladı. Sanıyoruz ki bir tek yaşam hakkı bizim. Onun için kuşların göç yollarına yollar yapıyoruz. Flamingoların yaşadığı sazlıkların suyunu kullanarak kurutuyoruz. Ormanları yakarak içinde ne kadar canlı varsa yakıyoruz. Avlanma yasağı olduğu halde öldürüyoruz. Aklım onda kaldı. Eve getirseydin dedi eşim. Hayır dedim o orada mutlu.