Haddini bilmek!

Âlime sormuşlar:

“Efendim en iyi neyi bilirsiniz?”

Âlim kişi cevap vermiş:
”Haddimi Bilirim!”

“Had” kelimesi durmamız gereken sınırları içerir. Haddini bilmek; kendi değer ve yeteneğini olduğundan üstün görmemek demektir. Kendini bilmek, tanımak, aradığını kendinde bulmak; haddini de bilmektir. Herhangi bir konuda, kendi bilgisini, konumunu ve sınırlarını bilip, ona göre tavır koyma, görüş belirtme durumudur.

Sürekli bireysel evriminin arayışı içinde olan ışığı arayanlar, hadlerini bilirler. Delfoi Tapınağındaki “Kendini Bil!” mottosunun içeriği; kendini tanı hatta ötesine geçerek “Kendini idrak et!”, aradığın için kendinle yüzleş, kibar ol, kendi sınırlarını ve haddini bil, kendinin iyi ve kötü yanlarını kavra ve olgun davrandır.

Emerson şöyle der: “Başkalarının yanlışlıkları ve kötülükleri ile uğraşarak ruhunu karartma. Düzeltilmesi gereken biricik insan sensin.”

Haddini biliş ışığı arayış yolculuğuna çıkan birey için vazgeçilmez temel bir değerdir. Birey, bu yolda ketum ve sadık olmalı, haddini bilmelidir. Hermes’in dediği gibi: “Bilmek, İstemek, Girişmek, Susmak gerek.” Mitolojideki İkarus’un durumuna düşmek istemeyenler, sınırlarını bilip, tevazu içerisinde hareket ederler. Sağlam bireysel ahlaki temelleri edinmiş erdem sahibi birey, “Bilge/Kamil İnsan” olma yolunda mesafe alabilmek için cesaretle çaba gösterecek ve benliğini yüceltecektir.

Haddini bilmek; boyun eğmek, sindirilmek, sınırların zorlanmaması değildir. Sanıldığının aksine olumlu bir anlam taşır. Haddini bilmek, insanın yapabileceği ya da yapamayacağı işlerin bilgisini simgeler. Bu sınır da herhangi birisi ya da toplumun bireye dikte etmesi ile oluşmaz. Birey, kendini idrak ederek, kendi sınırlarını kendi koyar. Kendi sınırlarını kendi koyan birey bu çıtayı nereye koyacağını da bilir. Haddini bilmeyen kendini idrak edememiş birey ise, duygusal olarak devamlı bir çırpınma ve reddetme sürecindedir ve çırpındıkça da daha zor duruma düştüğünü görmezden gelir. Denildiği gibi: “Özgürlük, başkalarına ihtiyaç duymadan kendi kendini kısıtlayabilmektir.”

"Kişi haddini bilmeli ve kendine yakışacak sevdalara düşmeli." N. Ataç.

Berk Yüksel