Halkın sevgilisi bir diktatör: Saparmurat Türkmenbaşı

Saparmurat Atayeviç Türkmenbaşı (Niyazov) , Sovyetler Birliğine bağlı Türkmenistan Cumhuriyetinde 1985’de Komunist Parti Genel Sekreteri olarak başladığı görevini, 1991 yılında Türkmenistan’ın bağımsızlığını kazanmasının ardından Cumhurbaşkanı olarak sürdürmeye devam etmiş ve 2006 yılında vefat emiştir. 

 

Birçok altın kaplı anıtı mevcuttur. 63 metre boyunda bir anıt yaptırmış ve tepesine kendi heykelini koydurmuştur (som altından olduğu söylenir!). Heykelin yüzü her zaman güneşe doğru bakacak şekilde yapılan bu oynar kaideli anıt, 2008 Mayıs ayında Türkmenistan yönetimince alınan bir kararla Aşgabat’ın dışına taşınmıştır. 

 

Ağustos 2003 yılında alınan bir karar ile kendisine “ömür boyu devlet başkanı” olma ayrıcalığı tanınmıştır. Krasnovodsk şehrinin ismini, Türkmenbaşı olarak değiştirmiştir. Her fırsatta kendisinin Türkmen halkına ne büyük faydaları olduğunu dile getirmiştir. Devlet yöneticilerinin altın diş protezi yaptırmalarını yasaklamıştır. Arabalarda yüksek sesle müzik çalmasına getirdiği yasak bugün halen devam etmektedir. Müzik sesini fazla açan kişinin ehliyetine el konulmakta ve tekrar ehliyet sınavına girmesi gerekmektedir. Hafta ve ayların isimlerini değiştirmiş, örneğin; haftanın günlerinden birini annesinin ismi yapmıştır. Vefatından sonra bu isimler değiştirilmiş, yerlerine Farsça isimler kabul edilmiştir. Kadınlar Günü’nü, 8 Mart yerine annesinin doğum olarak değiştirmiştir. 

 

Bugün itibari ile hala Aşgabat’ta piknik yapıp, mangal yakmak yasaktır. Piknik yerlerinde mangal yakan ve yanınızda getirmiş olduğunuz etleri “sizin adınıza pişiren” yerler vardır. Mangalda et pişirmek sadece yetkili kişiler tarafından yapılabilir. Tüm piknik alanına gelenler aynı yerde etlerini pişirmeye çalışınca ortaya çıkan karmaşayı hayal etmek zor olmasa gerek.

 

Atatürk’ü çok sevdiği bilinir. Aşgabat şehir merkezinde bir caddeye Atatürk Köçesi ismi verilmiştir. Türkmenbaşı, kendi adına pul ve resminin olduğu para bastırmıştır.

 

Ruhname (Türkmence:Ruhnama) adını verdiği iki ciltten oluşan eseri Türkmenistan’da, okullarda zorunlu ders olarak okutulmaktadır. Hatta öğrencileri her okuyuşta ayrı bir detay keşfedeceği düşüncesiyle, okul boyunca her sene yeniden okutulmaktadır. Tüm askeri kışlalarda “Ruhname odası” bulunmaktadır.. 

 

Tam bir diktatör olmasına rağmen halk, kendisini ve yaptıklarını gerçekten takdir etmiştir. Özellikle yaşlılar ve düşkünler olmak üzere devlet imkanlarının halk için de kullanmıştır. Türkmenler, vefatında birçok kişinin içtenlikle üzüldüğünü ve ağladığını anlatırlar.