Hocam Benson saçmalıyor

Aşağıda anlattığım olay kurgu değil gerçekten yaşamış olduğum bir olaydır. Bu konuda yakında Istanbul Toastmasters'da bir konuşma yapacağım. 

 

1971 yılının Mart ayıydı, 13 yaşımdaydım. O akşam TV’de filmi rahmetli babamla beraber seyrettik, İngilizcem henüz yeterli olmadığı için tam anlamamıştım, babam izah etmişti. Filmin sonunda “Rasih bu filmde gördüklerin gerçek olabilir” dedi bana. “ Hiç olur mu bu sadece bir bilim kurgu, gerçek olamaz” dedim. Seyrettiğimiz film HG Wells’in 1895’te yazdığı romanı Zaman makinası’ndan uyarlanmış 1960 yapımı, Rod Taylor’un başrolde olduğu Zaman Makinası’ydı. “Einstein’ın Özel ve Genel Relativite Kuramına göre zamanda yolculuk teorik olarak mümkün” dedi babam. Çok ilgilenmiştim, gece geç ve ertesi gün okul olmasına rağmen anlat dedim anlattı.

 

Gece yarısını geçmiş olmasına rağmen yatmadım odama çıktım ve Hayat Ansiklopedisini açtım, Özel ve Genel Relativite’yi okumaya başladım. Çok heyecanlandım ve sabahın erken saatlerine kadar okumaya devam ettim. Newton yanılmıştı, diyordu Einstein. Zaman ve uzay farklı değil Uzay – zaman denen tek bir nesnedir, ve Newton’ın öne sürdüğü gibi mutlak değil relatiftir. Bükülebilir, esnetilebilir. Farklı hızlarda hareket eden cisimler için uzay-zaman farklı tempoda ilerler. Aynı şekilde farklı yer çekimi gücüne maruz kalan cisimler de uzay- zamanı farklı tempoda deneyimlerler. Bir uzay aracına atlayıp 7 yıl uzayda ışık hızına yakın gittikten sonra dünyaya dönerseniz 500 yıl geleceğe gitmiş olursunuz çünkü uzay gemisinde zamanın akışı siz hissetmeseniz dahi sizin için yavaşlar, dünyada kalanlar için yavaşlamaz diyordu Einstein. Aynı şekilde uzayda bir kara deliğin yüksek yer çekimi gücü etrafında tur atarak ta geleceğe gidebilirsiniz diyordu. Geçmişe yolculukta mümkün ama daha karmaşık. Einstein’ın en çok şu sözü beni hayrete düşürdü : “ geçmiş hiçbir zaman yok olmaz, gelecek şimdiden vardır. Zamanı geçmiş, şimdi ve gelecek diye dilimlere ayırmak bir ilüzyondur. Sizin şimdiniz ile uzayda çok uzak başka bir yerde yaşayan bir canlının şimdisi aynı değildir. Sizin şimdinizde Birinci Dünya Savaşı devam ediyor olabilirken, çok uzak bir gezegende yaşayan bir canlının şimdisinde Beethoven 5inci senfonisini besteliyor olabilir. Heyecandan uykum kaçmıştı. Bunları söyleyen sıradan biri değil 1905’te Özel 1915’te Genel Relativite Kuramlarını yayınlamış, Nobel Fizik Ödülü almış ve bilim dünyasında paradigma kayması yaratmış olan Einstein’dı. Sabah ağarmış okula gitme zamanı yaklaşıyor ben hala Hayat Ansiklopedisini elimden bırakamıyordum.

Nihayet okula gittim. Avustralya’nın Sydney şehrinde Dover Heights Boys High School’da o zamanlar ( 1971) tek Türk öğrenciydim. En sevdiğim ders Fen dersine girdim. Sınıf arkadaşlarımdan bazıları da akşam TV’de Zaman Makinası filmini seyretmişlerdi, dersin ortasında filmi tartışmaya başladık. Birden sesimiz yükseldi, Fen öğretmenimiz :” Hey, ne konuşuyorsunuz orda ? Dersi dinleyin” dedi. Tartışmakta olduğum sınıf arkadaşlarımdan biri : “ Hocam ( sir ) Benson saçmalıyor, sözde Einstein zamanda yolculuk mümkün demişmiş” ( Avustralya’da adlarla değil soyadlarla hitap edilirdi, bana Rasih değil Benson derlerdi). Öyle mi Benson ? dedi Fen hocamız. “ Gel bunu sınıfa anlatsana” deyip beni tahtaya kaldırdı. “ Hocam Türkçe Hayat Ansiklopedisinden dün gece okudum. Türkçe anlatsam olur mu ? İngilizcem yeteri kadar iyi değil “ Bu lafım üzerine çoğu Avustralyalı olan öğrenciler güldüler. Hocam “ Dalga mı geçiyorsun Benson, Türkçe’yi anlamamızı mı bekliyorsun ? Gelibolu savaşına yeniden mi başlayalım ? “ dedi. Moralimin bozulduğunu görünce :” Merak etme Rasih ( Benson değil ) İngilizce anlatmaya çalış ben yardımcı olurum” dedi. Gözlerimden uyku akıyordu. Birdenbire cesaretlendim, çok heyecan duyduğum bir konuydu. Kelimeler otomatik olarak ağzımdan çıkmaya başladı, filmi ve Hayat Ansiklopedisinden okuduklarımı Türkçe düşünüp aklımda İngilizce’ye çevirerek Einstein’ın Özel ve Genel Relativite Kuramlarına göre zamanda yolculuğun neden mümkün olduğunu anlatmaya başladım. Sınıftaki alaylı gülmeler kesilmiş herkes sessizlik içinde dinliyordu. Gerginliğimi atlatmış büyük bir keyifle anlatmaya devam ediyordum. O anda, aynı konuşmayı 45 yıl sonra 2016 yılında İstanbul Toastmasters’da yapacağımdan habersizdim. Zaten Einstein dememiş mi gelecek dediğimiz şey hep vardır. Zamanı geçmiş, şimdi ve gelecek diye dilimlere ayırmak bir ilüzyondur diye ? Hepinize keyifli bir Pazar günü diliyorum.

 

ZAMANDA GELECEĞE SEYAHATİN MÜMKÜN OLDUĞUNUN BİLİMSEL İSPATI

 

Sınıfta bu konuşmayı yaptığım Mart 1971'de Einstein'ın hızı artırarak Zaman'da geleceğe yolculuk yapmak mümkündür teorisinin doğruluğu ya da yanlışlığı henüz hiç bir bilimsel deney veya gözlemle ispatlanmamıştı. Konuşmamdan Bir kaç ay sonra 1971 yılında Hafele ve Keating adında iki bilim Adamı bunu bilimsel olarak test ettiler. İki uçağın her birine birer atom saati yerleştirip dünyanın çevresinde iki tur uçurdular. Uçaklar yere konunca uçaktaki atom saatlerini yerdeki bir atom saati ile kıyasladılar. Uçaktaki atom saatleri yerdeki atom saatine göre saniyenin 40 milyarda biri kadar yavaşlamışlardı. Bu yavaşlama uçakların hızına göre tam Einstein'ın denklemlerinin öngördüğü kadardı. Süratin Zaman'ı yavaşlattığı ve hızlanan cismin geleceğe yolculuk yaptığı nihayet bilimsel olarak ispatlanmıştı. Ölçüm hatası olmasın diye bilim insanları bu deneyi defalarca tekrarladılar ve aynı sonucu elde ettiler. Daha sonra aynı ölçümler uzaya gönderilen insanlı ve insansız uzay araçları üzerinde de yapıldı. Astronotların dünyaya döndüklerinde saniyenin milyonlarca biri kadar geleceğe gitmiş oldukları ölçüldü. Işık hızına yaklaşacak teknolojimiz olsaydı astronotlar saniyenin milyonda biri kadar değil belki yüzlerce yıl geleceğe gitmiş olacaklardı.

İsviçre'de CERN 'de ( Avrupa Nükleer Araştırmalar Merkezi)'nde parçacık hızlandırıcılarla Işık hızına yakın süratte fırlatılan proton ve diğer parçacıklar üzerinde yapılan ölçümlerde bu parçacıkların bir kaç saniye geleceğe gitmiş oldukları saptandı. Bu deney ve gözlemlere göre Hızın Zamanı yavaşlattığı ve geleceğe seyahat anlamına geldiği artık bilimsel olarak kesin, bilimkurgudan ibaret değil.

 

Uzaydan dünyamızın atmosferine gelen kozmik ışınlar dünyamızın atmosferinin üst tabakaları ile etkileşime girerek muon adı verilen bir subatomik parçacık üretirler. Muonların durağanken ömürleri saniyenin 200 binde biri kadardır. Normalde gökyüzünden dünyamıza ışığın hızının yüzde 70'i hızında yağan muonların yer yüzüne ulaşamadan yok olmaları gerekir. Ama bilim insanları muonların birçoğunun yok olmadan önce yer yüzüne ulaşabildiklerini saptamışlardır. Bu Nasıl olabilir ? Çünkü ışığın yüzde 70'i süratinde hareket eden muonlar için Zaman Einstein'ın özel Relativite kuramında öne sürdüğü gibi yavaşlamakta, muonların ömürleri uzamakta, geleceğe yolculuk etmekte ve bunun neticesinde yer yüzüne ulaşabilmektedirler. Bu gözlem de hızın Zamanı yavaşlattığının ve Zamanda geleceğe yolculuk yaptırdığının bir başka bilimsel ispatıdır.

Işığın hızına yaklaştıkça Zaman gittikçe yavaşlar ama başka bir şey daha olur. Mesafe cismin hareket yönünde kısalır. Ya Işık hızına erişince ne olur ? Zaman durur ve mesafe sıfıra iner. Işık hızında bir tek Işık gidebilir. Dünyamızdan bin Işık yılı uzakta olan bir Yıldız'dan ışığın dünyamıza gelmesi dünyamızdaki saatlere göre bin yıl sürer. Peki o Yıldız'dan yola çıkan ışığa göre ne kadar sürer ? Sıfır. Çünkü Işık hızında giden Işık için Zaman yoktur ve mesafede yoktur. Işık açısından bakıldığında Işık anında dünyamızdadır. İnanılmaz gibi ama gerçek. Einstein'ın özel Relativite kuramının öne sürdüğü bu gerçekler bilimsel deney ve gözlemlerle ispatlanmıştır

 

Benzer ölçümlerle binlerce deneyde Einstein'ın yer Çek'imi gücünün de Zamanı yavaşlattığı teorisinin de doğruluğu ispatlandı. Bunu ilk defa ispatlayan deney Pound ve Rebka adında iki bilim insanının 1959'da Harvard Üniversitesi laboratuarında yaptıkları deneydir. Dünyanın yörüngesinde dönmekte olan uydular üzerindeki yer Çekimi gücü yerde dolanan biz insanların üzerinde olandan zayıf. Zaman uydular için daha hızlı akıyor. Yön bulma GPRS sistemleri bu prensibe göre çalışıyor. Einstein yer çekiminin Zaman'ı yavaşlattığı konusunda yanılmış olsaydı GPRS slstemleri çalışmazdı. İnsanlık Bir gün kara delik civarına yaklaşma teknolojisine sahip olursa karadeliğin müthiş yer Çek'imi gücü ile yüzlerce hatta binlerce yıl geleceğe gitmek mümkün olacak.

 

Peki geleceğe gittikten sonra başladığımız yıla geri dönebilir miyiz ? Geçmişe yolculuk mümkün mü ? Genel Relativite kuramına göre mümkün. Ama geçmişe yolculuk çok tartışmalı ve henüz bilimsel deney veya gözlemlerle doğruluğu ya da yanlışlığı ispat edilmiş değil.