Hüseyin Anka Özkan, heykeltıraş...

Çanakkale’ nin Eceabat ilçesine bağlı Kilitbahir köyündeki Mecidiye Tabyası’ nda bulunan Çanakkale Savaşı kahramanı ’ Topçu Seyit Onbaşı ’ nın heykelinin değiştirilmesine ünlü heykeltıraşlar tepki gösterdi.

Değiştirilen heykel, Anıtkabir’ in girişindeki üçlü heykel gruplarını ve ünlü aslanlı yolun aslanlarını yapan heykeltraş Hüseyin Anka Özkan’a aitti. 3 yıl önce hayatını kaybeden Özkan, heykeli 1996 yılında yapmıştı ve heykel 10 yıldır Mecidiye Tabyası’ nda yer alıyordu. Heykel değişikliğine ilişkin heykeltıraş tepkileri ise şöyle:

Sonraları H.A. Özkan' ın Emirgan' daki heykel atelyesine defalarca gittim. Mimar Sinan, Barboros gibi heykellerin yapım aşamalarında fotoğraflarını çektim. Özkan bir gün Sakıp Ağa ile bir anısını anlattı. Ersan KÜÇÜKKURU, DHA

Anka, Türk Heykel Sanatçısı..!

1909 Domurcalı – Edirne doğumlu. 1940 yılında Güzel Sanatlar Akademisinden mezun olduğunda Ratib Aşir Acudoğlu’nun yanında atölye çalışmalarına başladı.

Belling’ in İnönü Anıtı büyütmelerinde çalıştı.

Anıtsal heykeller dalında eserler verdi.

Türkiye’ nin bir çok yerinde ( Ankara, Uşak, Aydın, Antakya, Manisa, Trabzon, Van, Gönen... ) Atatürk heykelleri yaptı.

Figüre bağlı çalışan bir heykeltıraştı, hiçbir sergiye katılmadı.

Antik, klasik Yunan heykellerinden etkilendiği söylenir.

İstanbul’ da Hürriyet Gazetesi binasının cephesinde ( Eski binası- Taşınan merkezede götürüldü zannederim ) bronz rölyef çalışmanın sahibi.

Anıtkabir’ in etkileyici atmosferine kalıcı eserler bırakmayı başarmış bir heykeltıraş.

Anıtkabir...

Atatürk, Ankara Etnografya Müzesi’ ndeki geçici kabrine gömüldükten sonra Anıtkabir’in yapılması için 16 Aralık 1938 günü faaliyete geçildi.

İki komisyon kuruldu.

Anıtkabir’ in Ankara’ ya her yönden hâkim Rasattepe’ de yapılmasına karar verildi.

1939 yılında yeri kamulaştırıldı. 1941 yılında uluslar arası proje yarışması açıldı.

Yarışmaya Türkiye’ den 20, Almanya’ dan 11, İtalya’ dan 7, Avusturya, İsviçre, Fransa ve Çekoslovakya’ dan olmak üzere 49 proje katıldı.

Uluslar arası jüri, 1942’ de yaptığı değerlendirme sonucunda; Ord. Prof. Emin Onat – Doç. Orhan Arda, Alman Prof. Johannes Kruger ve İtalyan Arnoldo Foshini’ nin projelerini birinci seçti ve bunlardan Emin Onat – Orhan Arda ekibinin projesinin uygulanmasına karar verdi.

9 Eylül 1944’ te temeli atılan Anıtkabir 10 Kasım 1953’ te bitirildi. Aynı gün Atatürk’ ün nâşı muhteşem bir törenle Etnografya Müzesi’nden alınarak Anıtkabir’ deki ebedî kabrine konuldu.

Anıtkabir, Atatürk’ün kabri olmasının yanında, O’ nun hayatını, Kurtuluş Savaşı’ nı, inkılâpları canlandıran anıtsal bir yapıdır. Türkiye’nin en kabiliyetli sanatçıları Anıtkabir’ i eserleriyle donatmışlardır.

Heykeller; heykeltıraş Hüseyin Anka Özkan, rölyef ve yazılar Zühtü Müridoğlu, Kenan Yontunç, Nusret Suman, İlhan Koman, Emin Barın, Semih İrteş ve Hakkı Atamulu, tavan süslemeleri Tarık Levendoğlu tarafından uygulanmıştır.

Anıtkabir 3 bölümden oluşur.

- Aslanlı Yol

- Tören Alanı

- Mozole ve 10 adet Kule.

Aslanlı yolun başlangıcında;

Solda: Hürriyet Kulesı ve Üç Erkek Heykelı ( Mehmetçik, Köylü ve Türk Aydını Genç )

( Hüseyin Özkan-Heykeltraş )

Sağda: İstiklal Kulesi ve Üç Kadın Heykeli ( ikisi yere kadar uzanan çelenk tutmakta, ortadaki ise ağlamakta ve yüzünü tutmaktadır. )

( Hüseyin Özkan - Heykeltraş )

ASLANLI YOL ( 30 x 262 m. ):

Yolun her iki tarafında ikişerli gurup halinde 24 adet aslan heykeli vardır. Aslan heykelleri Hitit üslubu ile yapılmıştır. 40 cm. yüksekliğindeki kaide üstüne oturmuş olan aslanlar Kuvvet ve sükuneti simgelemektedir.

Özkan’ a ait küçük bir anı...

Sakıp Sabancı Emirgan'daki bugünkü Atlı Köşk isimli evinin bahçesine bir at heykeli yaptırmak ister ve siparişi H.A. Özkan' a vererek fiyat ister.

Heykeltıraş da döküm fiyat maliyetlerini çıkarıp kendisine verir.

Sakıp Ağa at heykelinin fiyatını duyunca " Abooo sen ne yaptın, bu atın canlısı kaç para ki? " diye sorar.

Bu defa şaşırma sırası H.A. Özkan'a gelmiştir, o da

" O halde sen de bahçeye atın canlısını koy " der ve çıkıp gider.

http://www.sihirlitur.com/unluler/sabanci/index.html

Küre-kent-selleşme yazısında değindiğim, kentlerdeki sahiplenilme duygusunu artırıcı etkenlerden “ Kent Mobilyası ” konusunda aktif bir ömür geçirmiş bir sanatçı.

Sanatını, ülkemizdeki en önemli anıtsal yapıda sergileme imkanı bulmuş bir sanatçı.

1991’ de Devlet Sanatçıları arasında yer aldı.

Halen ziyaret etmemiş iseniz, ilk gittiğinizde, yok gitmişseniz eğer; asgaride oradaki sanatsal katkının emektarlarından birini tanımış olmanızı istediğim için aktardım.

Saygılarımla