İcad edilmiş gelenekler(6)(son)

G)Yedinci Bölüm:Seri Üretim Gelenekler:Avrupa/1870-1914 

(Erıc Hobsbawm) 

Yazar bu makalenin girişinde, geleneklerin “resmi”olanlarının çogunlukla devletler, örgütlü siyasal ya da toplumsal hareketler tarafından, ”gayrı resmi”olanların ise biçimsel olarak örgütlenmemiş gruplar, siyasal olmayan cemiyetler gibi topluluklarca yaratıldıgı temel savını ileri sürmektedir.
Bu çerçevede siyasal nitelikli geleneklerin icadının daha bilinçli ve üzerinde kafa yorularak, gündeminde siyasi hedefler bulunan kurumlarca yapıldıgını belirten yazar, başarısında ise “halkın açık oldugu dalga boyu ile yayın yapmadaki becerinin” esas oldugunu vurgulamıştır. 

Öte yandan monarkların ister formel ister ınformel, siyasal/siyasal olmayan veya resmi/gayrı resmi gelenek icatlarını sadece üretildikleri ülkelerle sınırlı bırakmayıp, ”ihtiyacın çıktıgı ülkelerle” birbirine baglama becerisinde de oldukça başarılı olduklarını söyleme geregi vardır. 

Avrupa’da gelenekler icat etme ve sürdürmede en önemli gelen etkenlerin başında, devlet yöneticileri ve hakim sınıflar açısından bakıldıgında kendi tebaasının üyelerinin itaatini, sadakat ve işbirligini sürdürme gayretinin başı çektigi görülmektedir.Zira ihtiyaç hasıl olmuştu. 

Ve özellikle sınıfsal hareketler, seçim demokrasileri, kitle politikaları izleme zorunlulukları, artan politizasyon gibi gerçekliklerin varlıgı, kullanımda olan bir çok eski gelenek aracının “dibini oymuş”tu. 

Yazar, işte bu aşamada, bu yıpranmışlık içinde yöneticilerin yeniden “irrasyonel” ögelerin önemini bir kez daha kavrayarak, icat edilmiş gelenekler "uydurma" gelenegine yeniden dönüş yaptıklarına dikkat çekmekte ve sanki tarih yeniden düzenlenmektedir. 

Bu sürecte bireysel psişi alanında; Janet, William James, Freud’un, toplumsal psikoloji alanında;Le Bon, Tarde, Trotter’ın, ideal insan aklının kalesi klasik hellenizm de; Frazer ve Cronford’un ve sosyolojik platformda da Durkheım’ın teorilerinden önemli çıkarsamalar yapıldıgına dikkat çekilmiştir. 

Avrupa’daki bu gelenek icadının Cumhuriyetin korunmasında da önemli bir rol oynadıgına dikkat çeken Yazar, bu arada üç önemli yeniliginde altını çizmektedir: 

*Birincisi kilisenin seküler dengesinin geliştirilmesi,  

*ikincisi halka açık törenlerin icadı,  

*Üçüncü olarak’ta Kamusal anıtların seri üretim kapsamına alınması. 

Makalede çok önemli bir konuya daha parmak basılmış, icat edilmiş geleneklere düşman olan “rasyonalist hareket”içinde de bu geleneklerin kendisine yer bulduguna dikkat çekilmiştir.Örnek olarak’ta ulusal ve hatta uluslar arası bir boyut kazanan 1 Mayıs kitlesel gösterileri gösterilmiştir.Bu gösterilerdeki dilde de hakim sınıfların icat geleneginden esintileri rahatça görmek mümkündür. 

Yazar makalenin son bölümünde “gelenek icadı”nın üç yönüne vurgu yaparak yazısını sona erdirmiştir.Bunlar; 

*Bu geleneklerden kalıcılık gösterenler/göstermeyenler ayrımı,  

*kamusal söylem üslubundan ziyade tiyatral söylem üslubunun daha kalıcı olması,  

*Son bir boyut olarak ta, ”icat”ile “kendiliginden ortaya çıkma” ve planlama ile dogal gelişme arasındaki ilişki meselesindeki ayrıma özel bir dikkat gösterilmesi gereginin altını çizmiştir. 

Makale “bu ihtiyaçların neden hissedildigini" anlamaya çalışmanın ise bu "tarihçilerin işidir”diyerek, tarihi sürecin bu arka fonundaki baglam ve ritüellerin tarihi sürecle baglantılı hale getirilmesi halinde her şeyin daha bir açıklanır hale gelecegine deginerek yazısına noktayı koymuştur. 

-son-