İşe almada 3 etkin özellik

Uzun yıllar İnsan Kaynakları Yöneticisi olarak çalışıyorum. Yüzlerce kitap, dergi, makale, internet araştırmaları takip etmiş ve bir o kadar seminerlere katılmışımdır. Yaklaşık 3000 civarı mülakat yaparak işe alımlar yaptım. Kendi deneyimlerim ve diğer amirlerin işe alımda aradıkları temel 3 özelliği tespite çalıştım ve şu hususların öne çıktığını gördüm.

Elbette mülakat ve işe alma üzerine yazılan makale ve kitaplarda onlarca özelliğin yazıldığını anlatıldığını görmekteyiz. Ama en önemli 3 özellik deyince üstünde durmaya değer bu özellikleri açıklayalım:

1. Hevesli, şevki yüksek: İşe alınacak adayda ilk istenen husus önerilecek iş için istekli, hevesli, aşk ve şevk içinde olmasıdır. Bu durum aslında tüm iş hayatı boyunca istenecek bir özelliktir. Verilen işten usandığını, sıkıldığını gördüğünüz bir personelle çalışmaya devem etmek istemezsiniz. O nedenledir ki, çalışanların her yıl performans değerlemeleriyle ilk gün ile sonrası arasındaki gelişmeleri takibe alınır. Heves ve şevk karakter ile görevin-mesleğin uyumu ile oluşur. İradi olarak kişinin kendisini zorlaması ile bir miktar yüksek tutulsa da bu asıl itibariyle suni ve geçici olur. O nedenle son yıllarda gelişen kişilik testleri hangi işte daha keyifli çalışacağını ve kişinin mizacı ile o mizaca uygun işleri belirlemektedir.

2. Kendine güveni yüksek: Adaydan ikinci beklenti kendine güvenidir. Öz güven olarak tarif edilen bu husus aslında kişinin yapma ve yapabilme konusundaki heves ve şevkini gösterir. Düşünülen işe kişilik olarak uyumsuz insan istemeden işi başarma konusunda kendine güveni sergileyemeyecektir. Her nasılsa yaparım veya başarabilirim dese de bu durum birkaç sayısal veri istendiğinde çözülecektir. İnsan kendini hangi işte çok yetkin görüyor ise o iş için yüksek özgüven gösterecektir.

3. Çalışkanlığı ve hırsı yüksek: Adayın çalışkanlığı ve sonuç alma hırsı işe almada önemli hususlardan biridir. Çalışkanlık her insan için bitmez bir hazinedir. Bir arkadaşım lise yıllarında inşaatlarda çalışmıştım. Bir süre amelelik yaptım ve duvar ustalarımdan bana işi öğretmelerini istedim. Harcı at tuğlayı koy dediler ve bu şekilde yapmaya başladım. 1 hafta sonra ustalar şakul tutmakta yetiştiremez olmaya başlayınca yavaş çalış 3 yevmiyelik işi bir günde mi bitireceksin dediler. Anlaşılan o ki, ustalarımda duvar örmeyi hızlı yapabilirler ama yavaş çalışmak gerektiğine inanıyorlar. Çalışkanlık ve işi başarma hırsı çok önemlidir. Bu işe başlarken böyle olduğu gibi işin devamında da azimli, çalışkan, hırslı olmak gerekir. Burada bahsettiğimiz hırs başkalarını çekememe ve zarar verme değildir. Yüksek çalışma azmidir. İşi yarım bırakıp sonra yaparım deme değil, biraz daha gayret edip sonuç alma, meyvesini yemedir.

Bu üç başlıkta topladığım temel kişilik özellikleri iş yetkinlikleri ve mesleki bilgi ile karıştırılmamalıdır. Öğrenmeyi bilen hevesli, azimli bir insan potansiyel olarak gelecekteki tüm gelişme ve değişmelere ayak uydurabilir ve kendini geliştirebilirken, sadece o güne ait mesleki bilgi ve yetkinliğe sahip olan ancak düşük potansiyelli biri yeni gelişmeler karşısında çok gerilerde kalacaktır.

Eğitim yatırımlarında önemli bir kıstas da kişinin bu yatırım için yeterli potansiyeli var mı sorusudur. Her çalışana aynı saat eğitim verilir ama bazıları kısa sürede ve yüksek şevk ile isteneni öğrenip uygulamaya geçerken bir kısmında öğrenme eksiği veya uygulama direnci görünecektir. Bu açıkça işe karşı heves ve şevk eksiğidir.

Muammer MURAT

İnsan Kaynakları Yönetim Danışmanı

1.10.2011