Yaş haddini bekleyenin işten ayrılırken tazminat alması

SGK Prim gün sayısını dolduranların Tazminat isteyerek işten ayrılması

İş kanunumuzda kıdem tazminatı verilecek hususlar belirlenmiştir. Bu hüküm 1475 sayılı İş K. 14. Maddesi ile halen yürürlüktedir. Bu maddelere 4447 sayılı yasanın 45. Maddesi yine aynı yasa ile 1999 yılında yürürlüğe konan emeklilikte belirli yaş şartına bir istisna getirilmiş oldu.

Şöyle ki, bu yasa emeklilikte gereken iki kuralı (a. 25 yıl hizmet süresi, b. 5000 gün SSK pirimi) bir üçüncü kurala daha bağladı. 3 şartın yerine gelmesi halinde emeklilik mümkün olacak ve emekli maaşı bağlanabilecektir. Bu şartta erkeklerde 44, bayanlarda 40 yaşında olmak üzere her yıl 1-2 yaş artırılarak 60 yaşına kadar ilerleterek kademeli geçiş sistemiydi.

Peki bu nasıl uygulandı? Çalışanlar 1475 sayılı iş yasasının 14. Maddesine yapılan ekleme sonucu “emekli olabilir ama yaş bekliyor” yazısını SGK dan alıp gelen her çalışan (10 yıllık hizmet süresi dolan ve 3600 gün sgk primi ödeyenler) işverenden tazminatlarını alarak işten ayrılabiliyor.

Bu kişiler evinde emeklilik mi bekliyor? Hayır.

Belki bir gün sonra başka bir işyerinde işe başlıyorlar ve bu durumda işyerinden tazminatlı ayrılmış olmasının haksızlık olduğunu veya tazminat ödeyen işletme kendisine oyun oynandığını düşünüyor. Evet. Bu konuda yasal bir takibat veya işçiyi haksız kazanç konusunda engelleyen bir yargı kararı var mı? Buna benzer konuda yargı kararları var. Askere gideceği için tazminatlı çıkış talep eden çalışanına tazminat verip çıkaran işveren, bu işçinin 3-4 ay boyunca askere gitmediğini görünce dava yolu ile tazminatı geri istemiş ve haklı bulunarak tazminat miktarı geri alınmıştır.

Belki askere gitme için makul süre 3-4 ay olabilir, ama evimde bekleyerek yaşı doldurup emekli maaşı bağlatacağım diye ayrılan işçi için böyle bir süre konabilir mi? Sanırım oldukça zor. Geçimin temini için yinede işe ihtiyacı olacaktır.

Peki bu yazıyı kaç kez SGK dan alarak, işyerlerinden tazminatlı ayrılma talebinde bulunabilir. Bu konuda bir kayıt ve şart belirtilmemiştir. 10 yılını dolduran işçi işyerinden tazminatlı fesih için bu hakkını bir kez kullanabilir diye bir mevzuat düzenlemesiyle sorun hallolur kanaatindeyim.

Aksi halde, yaş sınırlaması yüzünden zaten emekli olma ümidini uzun süreliğine kaybeden işçi bu arada tazminat hakkını da kaybetmesin diye hazırlanan yasal düzenleme bu sefer işverenlere zarar vermektedir. Bu yasal düzenlemeyi beklemekteyiz. En azından bir SGK genelgesiyle yaşı beklemekteyim yazısı isteyenlere şekil ve formatı belli bir yazı çıkarılıp bu yazı kayda alınarak en fazla bir kez verilir kuralı getirilmelidir.

Muammer MURAT

İnsan Kaynakları Yönetim Danışmanı

21.9.2011