İsmail- Reha Çamuroğlu

İsmail Reha Çamuroğlu’nun Şah İsmail’in hayatını konu alan romanı. Roman bir hayatı özetlerken Anadolu Aleviliğinin ortaya çıkışını, Safevi Devletinin bir tarikattan nasıl devlet haline geldiğini anlatıyor. 

İsmail küçücük bir çocukken babası Haydar abisi Sultan Ali'nin öldürülmesi sonucu erken yaşta tarikatın başına geçiriliyor. 

Şah İsmail’in duygularını kitapta şöyle ifade ediyor. ‘Hayatım uykuda geçti, rüyalarımda Nesimi, Fazlullah, Sabah , Dedem Cüneyd ve atam Haydar dolaştı. Ne öğrendiysem bu rüyalardan öğrendim. Bunların kimi kılıçla , kimi de ateşle öldürüldü. Kimi de av hayvanı gibi kovalandı, kaçıp gizlenmek zorunda bırakıldı. Artık feleğin bu oyununu oynamayacağım. Av bitti şimdi avcı benim.’ 

Kitapta dikkatimi çeken birkaç bölüm oldu . Özellikle Şah İsmail ve Necm’in konuşmaları ve Timur tarafından esir edilerek Erdebil’e getirilen Türkmenlerin buradaki tarikata uyum sağlama ya da sağlayamama süreçleri. Tarikat müritleri Türkmenlerin saz çalarak Allah aşklarını ifade etmelerini, kadınlı erkekli dönerek ilahiler söylemesini kaldıramıyorlar ve Şeyleri Cüneyd’ e şikayet ediyorlar. Ancak Cüneyd kendisini koruyan yoldaş dediği Türkmenlerden vazgeçmiyor. Cüneyd ‘Yüce Allah kendisine biraz yaklaşanlara kendisinin çok daha fazla yaklaşacağını söylemedi mi?’ diyor. 

Şah İsmail’in Yavuz Sultan Selim ile savaşı, eşi Taçlı Hatun’un esir edilişi, Yavuz Sultan Selim’in Anadolu’da binlerce alevi Kızılbaş’ı öldürttüğü eziyetleri kitapta anlatılmış. Şah İsmail’in iki tane eşi var. İkisinin de adı Taçlı Hatun . Esir edilip cariye olarak alınan Taçlı Hatun İsmail’in ikinci eşi. İlk eşi olan Taçlı Hatun İsmail’in dayısının kızı. 

İsmail güzel, duygusal bazen üzücü genelde tarihi olayları kendi akışı içinde anlatan bir kitap. Necm ve Şah İsmail’in konuşmalarında dini tasavvufi yorumlamalar var. Akıcı olduğu için kolayca okunabiliyor. Bazı bölümleri tekrar tekrar okudum.