JanE Eyre:öteki Charlotte

Üç Bronte kız kardeşten en büyüğüydü; 1816 doğumlu;Viktorya İngiltere’si “Bay”anı;babası bir rahipti;mürebbiyelik yaptı."Kendine ait odasında"(!) hem yazar hem de anne olmak istedi;babasının yardımcısıyla evlendi.9 aylık bir dolunayken, karnındaki canla birlikte gökyüzünü terk etti ve yeryüzüne düştü;en derinlere.Ardında bıraktığı şiirleri, öyküleri, onun hayal aleminin kilitli kapısı edebiyatla yıkılmadan ayakta kaldı.Mahreminin anahtarı;onun hala yaşayan kız çocuğu ise Jane Eyre(1847)

Jane Eyre bir öteki Charlotte ve buram buram feminism kokar, çarnaçar…O da bir birinci tekil şahıs;o da bir özne ki yanlış zaman eki:19yy.Kadın bacağını çağrıştırdığı için örtünen piyano bacakları;katı ahlak kuralları;kadınların önüne eklenen çeşitli sıfatlar.Ve düşünün ki kimliği, karakteri, kendine güveni olan fakir, bahtsız, gösterişsiz, , öksüz ama şanslı, akıllı, aşkını yükselerek elde eden, güçlü bir kadın.Onuru uğruna yaşamı boyunca sevebileceği tek adamı deli karısıyla arkasına bakmadan bırakan ve çaresizliği para ve güce dönüştüren kader ya da şans denilen cilveyle sevdiği adama dönen;artık fakir ve kör olan sevdiğine efendi olan bir karakter bahsettiğimiz ki hepimiz yakından tanırız;kah beyaz perdeden kah beyaz camdan.Eğitim sistemimizin de bir parçasıdır;edebiyattan pek anlamadığımız çağlarda özellikle de.Şimdiye dek 19 Jane Eyre filmi çekilmiş;en yenisi BBC versiyonu dizi-film.Jane’in açık sözlülüğüne ışık tutmuş bir film.Ruth Wilson Jane olmuş, çok çetin kişilik savaşlarına girmiş;Toby Stephens Bay Rochester:ikinci baharında böyle çetin bir kıza vurulmuş.

“En son okuduğumda küçüktüm”cümlesi nakarat olur her Jane Eyre melodisinin ardından.O benim kahramanım.Bir İngiliz Edebiyatı klasiği, Charlotte’u , Uğultulu Tepeler ile tanıdığımız kardeşi Emily’den seçtiği baş karakterle farklı kapıların kilitlerini zorlamaya iter.O Heathcliff’ten farklı.Çünkü kardeşler aslında birbirine hiç benzemez.Birbirlerinin antitezidir, ötekisi.Hatta Bronte efsanesi bile vardır:üç kardeşten birisi katil;kardeşlerin sırlarla dolu ölümleri vs.Bu da başka bir roman olabilir.

Ama klasikleri okumanın bir yaş sınırı olmalı değil mi?