Kömür kokan şiirler ( 1 )

13 Mayıs 2014 günü Manisa ilimize bağlı Soma’da yüreklere ateş düştü. “Ateş düştüğü yeri yakar “derler. Lakin bu ateş düştüğü yeri yakarken etrafını da yaktı, geçti. Bu yangında üç gün içinde 301 vatandaşımız Soma Kömür Ocağında şehit oldular. Bu vatandaşlarımızın acısını yüreğimde paylaşıyorum. Cümlesine Allah’tan rahmet ve geride kalanlara sabır ve rahmetler diliyorum. Milletimizin başı sağ olsun…Yeryüzünde en zor ve güçlü işlerden kömür madeni ocaklarında yapılan çalışmalar ve bu çalışmalar sırasında meydana gelen iş kazalarından söz ediliyor. Maden işçileri kömür ocaklarında yüzlerce metre gibi derin alanlardan  zor şartlar altında kömür çıkarmak için  uğraş veriyorlar.

Kömür ocaklarının ana merkezi Zonguldak’tır. Zonguldak’ta kömürün dört bin yıllık bir geçmişi vardır. Zonguldak’ta Uzun Mehmet adlı bir çobanın buluşu sayesinde bu taş kömürü çıkmıştır. Zonguldak’ta 1848’de  başlayan bu kömür üretimi 1889  ve1920 ler'de hatta1924 lerde  geniş alanda  değer kazanmıştır. Bu yönü ile Zonguldak emeğin başkenti olmuştur.

Özellikle Kurtuluş savaşı sırasında Atatürk ve İsmet İnönü Zonguldak’ı ziyaretleri sırasında bu çalışmalar daha da yoğunlaşmıştır. O günlerden buna yana başta Zonguldak olmak üzere Anadolu’nun bir çok yerinde maden kömürü çalışmalarına başlamıştır. Bu çalışmalar sırasında  meydana gelen göçükler sayesinde birçok işçimiz de vefat etmiştir.İşte bunlardan biri de  Soma ‘dır. Soma’da 301 şehidimiz vardır..

Edebiyatımızda ve özellikle şairlerimiz tarafından bu konularla ilgili şiirler yazılmıştır. Bu konuda şimdi masamın üzeride iki kitap vardır. Bu kitaplardın yazarı Karadenizli ve Zonguldaklı şair ve yazar Hamit Kalyoncu’dur. Kitaplar:

1-  Kömür Kokan şiirler / Madenci Şiirleri Seçkisi / Hamit Kalyoncu

2-  Kömürde Açan Çiçek / Araştırma – Derleme  / Hamit Kalyoncu

Her ikisinin de basımı tarihleri Ocak 2005 olup, 1 kitap 380 sayfadır. Daha doğrusu bu bir maden şiirleri seçkisidir. İkincisi  “Kömürde Açan Çiçekler “ adını taşıyor. Bu da basım tarihi 2005 olup Kömür şiirleri ve edebiyatı konusunda  şiirleriyle ve yazılarıyla katkıda bulanan bir araştırma ve inceleme yapmışlardır, “Kömürden Açan Çiçekler” 670 sayfadır. Her iki kitapta Ankara’da Pervaz Ofset Matbaasında yayımlanmıştır. Şimdi bu birinci kitapta adı geçen bazı şairlerden söz etmek istiyorum. Bunların çoğunu tanıyor ve eserlerini şiirlerini zevkle okuduğum şairlerdir:

Nazım Hikmet, Ercüment Behzat Lav, İlhami Bekir Tez, Behçet Kemal Çağlar, Rıfat Ilgaz, Oğuz Kâzım Atok, Mehmet Seyda, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Orhan Veli Kanık, Melih Cevdet Anday,İ lhan Berk, İlhan Geçer, Halil Soyuer, M. Kemal Yılmaz, Mehmet Aydın, Ahmet Tufan Şentürk, Mehmet Başaran, Talip Apaydın, İlhan Demir aslan, Muazzez Menemencioğlu, Kemal Özer, Sennur Sezer,Dağıstan Çektin kaya, Ozan Telli, Enver Gökçe, Abdülkadir Paksoy, Yücel Barut,Vedat Güler,Fahrettin Koyuncu. Ertuğrul Oğuz, İbrahim Tığ, Osman Günay, Tahsin Şentürk, Hamit Kalyoncu, Orhan Tüleylioğlu, M. Mahzun Doğan, Sunay Akın gibi hemen şiirlerini zevkle okuduklarımızdan bazılardırlar.

Hepsini yazamadım. Sayın Hamit Kalyoncu güzel bir çalışma yapmışlardır gecikmeli de olsa böyle iki eseri Türk edebiyatına kazandırdıkları için ayrıca candan kutluyorum. Şimdi kitapta yer alan şiirlerden bazı örnekler vermek istiyorum:

İNSAN MANZARALARINDAN

……

Fırtınalı bir kış oldu ertesi yıl,

Aynı yılın Teşrininde

Üç arkadaş Zonguldak’ta indiler,

Şurdan şu tarafa tut

Bütün deniz

…..

Girdi ocağa

Kanununda aynı yılın

Bir sabahtı

Şentürk’ü kömürün altından çıkardılar,

Kan içinde yüzü gözü,

Elleri simsiyahtı,

Bir beyaz karyolada

Hayata veda etti.

Nazım HİKMET (15 Ocak 1902- 3 Haziran 1963  )

--------------------------------------------------------------------

Kömür Kokan Şiirler /Madenci  Şiirleri Seçkisi,

Hazırlayan: Hamit Kalyoncu- Ankara 2005.