Kredi kartı sorunu

Seçim yaklaştıkça Isınan Ekonomi; seçim sonrası göreve başlayacak hükümetçe koordinasyonunda alınacak; 

- Ciddi Parasal Tedbirler( TC Merkez Bankası tarafından) ,  

- Maliye Politikası tedbirleri (Hükümet-Gelir İdaresi Başkanlığı),  

soğutulacaktır. 

Ekonominin ne kadar ısındığını ölçmek kolay olsa da, hangi uygulamalarla ve hangi sürede soğutulması gerektiği siyasilerce alınması gereken kararlara bağlıdır. 

Merkez Bankası, ekonomideki bu ısınmayı frenleyebilmek için şimdiye kadar iki önlem aldı: 

1-Kredi genişlemesini denetlemeye yönelik karşılık oranlarının arttırılması. 

2-Faizler aracılığıyla piyasadaki likiditenin denetlenmesi.

Bu önlemlerin sonuçlarını sanırım mart ayında ancak görebileceğiz. Para politikasının yanında maliye politikası önlemi olarak başvurulan tek önlem kumaş ve hazır giyim ürünleri ithaline karşı korunma önlemleri oldu. Mart ayı sonuçları ekonominin soğutma yoluna girmediğini ortaya koyarsa yeni para ve maliye politikası önlemleri gelecek demektir.“ (*) 

Birinci Maddede yer alan Kredi genişlemesi daha çok kredi kartında olmaktadır. Kredi kartları para yerine değil, kredi olarak kullanılmaya başlanınca kredi kartı limitleri ve riskleri hızla artmaktadır. Harcamalar kredi kartlarından yapıldıkça ödenmeme oranı artacak, başlangıçta bankalarda sadece kredi kartlarında tahsilat sorunu olarak algılansa da bankaların yükümlülüklerini yerine getirme sorunu doğuracaktır. Bunun doğal sonucu da geri dönmeyen kredisi yüksek olan yetersiz sermayeli bankalar ekonomiye yük oluşturacaktır. 1998-2001 yılları arasında yaşanan banka krizinin nedeni banka kaynaklarının sermayedarlarca kullanımı şeklinde olmuş ve sonuç ekonomik krize yol açmıştı. 

Tüketiciler sıkıntıya girdikçe öncelikle kredi kartları kullanılmaya başlanılmakta ve her ödenmeyen borç büyüdükçe kart limiti hazır olduğu için sıkıntısızca limitler sonuna kadar kullanılmaktadır. 

1- Şu an her 100 kişiden en az 40 kişide kredi kartı var. Birden fazla kredi kartı bulunan kişi sayısı da çok yüksektir. Mevcut kredi kartlarının limiti kullanıcıların kredi ihtiyaçlarının üstündedir. Özetle; çok kişi ihtiyacının üstünde kredi kartı limitine sahiptir. Şu an için kullanılmasa da ilk ihtiyaçta hızla kullanılacak olan bu limitlerin bir disiplin altına alınması gerekir. KKDF mevzuatında yapılacak bir düzenleme ile TCMB banka kredi kartı limitleri üzerinden her yıl Ocak ayında yıllık %0.1(binde bir) KKDF alması sağlanmalıdır. Bu KKDF kart kullanıcıları tarafından ödeneceği için kart limitlerinin uygun limite indirilmesi müşterilerce talep edilecektir. Bu uygulamanın amacı fona katkı sağlamak değil, kredi kartı limitlerinin disiplin altına alınmasına araç olmasıdır. 

2- Bankalararası Kredi Kartı Merkezi aracılığıyla Türkiye’de kullanımda olan tüm kartların bilgileri toplanmakta ve her banka bu kart merkezinden elde ettiği bilgiler aracılığıyla yeni müşterisine limit tespiti veya artışı yapmaktadır.Her banka bağımsız hareket etmekte olduğu için limit tespitinde ortak bir yaklaşım yoktur. Rekabet Kurulundan görüş alınarak ortak limit konusunda bir ilke tespit edilmelidir. Önerim; Her banka kendi kredilendirme politikasınca müşteri limitlerini oluşturabilir. Bankaların bir müşterisine tespit ettiği limitlerden en düşük ve en yüksek olan değerlendirme dışına çıkarılarak oluşan toplam limit bu iki kart sayısı haricindeki kart sayısına bölünerek referans kredi kartı limiti tespit edilir. Bankalar bu referans limitin üstünde oluşturdukları limitlerde de kredi kullanabilir. Ancak; referans limitinin üzerindeki limitli bir kart bir bankada kanuni takibe intikale ederse, banka bu kredi için karşılık ayırmak zorunda kalacak, daha doğrusu kanuni takibe intikal eden kredi bankaca gider yazılamayacağı için bankalar limit tespitinde dikkatli davranacaktır. Bunun neticesinde bankalar gerçek kullanıcısına gerçek limitlerde kredi tespit edecektir. 

3- Kredi kartlarının kanuni takibe intikale etmiş olsun veya olmasın tüm bakiyeleri için bir defalık af niteliğinde kanun çıkarılmalıdır.Kredi kartlarının bakiyeleri 24 aya kadar taksitlendirilecek ve faiz oranı basit faiz hesabıyla TCMB faiz oranının %50 fazlası ile sınırlı tutulacaktır. Kanuni takibe intikal etmiş kişilere 3 yıl kredi kartı düzenlenemeyecektir. İdari takibe intikal eden ve taksitlendirilen kişilere 3 ödeme yaptıktan sonra sadece 1 kart düzenlenebilecektir. Bu kartın bankasının seçimi kişi tarafından yapılabilecektir. Kanuni veya İdari takibe intikal edenler dışında kalan ve alışverişleri nakte dönüşmüş kart borçluları da bundan yararlanabilecektir. Kredi kartı borçlusu kartını kullanmaya devam edecektir.Kart ödemelerini aksatanlarla ilgili olarak yeni vergi ve SSK kapsamında uygulanan esaslar geçerli olacaktır. 

Bu çalışmanın amacı ; bankalar tarafından şu an için yüksek karlılık ve siyasi otorite tarafından da ekonomide görünür sorun istenmemesi için gizlenen ve kart kullanıcıları tarafından da seslerini duyuramadığı için şu an için geçiştirilen, ancak gelecek dönemlerde daha büyük problem olarak ortaya çıkacak olan kredi kartı sorununa başka bir gözle bakmaktır. ( 

*)“ Radikal Gazetesi 15/03/2011 -Ne demek ekonominin ısınması? Mahfi Eğilmez"