- Kategori
- Kent Tarihi
Kurucaşile’nin ilçe oluşu’nun onuncu ve ellinci yılı kutlanmalıydı.

Kurucaşile
Ulusların hayatında önemli günler vardır. Bunlar ya sevinç ve coşkuyla kutlanan gurur günlerimiz, ya da üzüntü ve acıyla anımsanan felaket anlarıdır. Her iki halde de ulusal bilinç kuvvetlenir ve toplumların birlikte yaşama arzusu önemli ölçüde artar.Önemli olay ve başarıların, kurtuluş günlerinin yıldönümleri vardır. Onuncu Yıl, Ellinci Yıl, Yüzüncü Yıl gibi. Ya da İzmir’in kurtuluşu, Afyon’un kurtuluşu, Kars’ın kurtuluşu, Zonguldak’ın kurtuluşu, Edirne’nin kurtuluşu gibi... Bu günler her yıl ülkemizin her köşesinde törenlerle kutlanmaktadır. Bu günlerde şenlikler tertiplenmekte, fener alayları ve konserler düzenlenmektedir.
Cumhuriyetimizin Onuncu yılı da ülkemizde büyük coşkularla kutlanmış, yurdumuzun kurtarıcısı Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün hepimizce bilinen ve beğenilen, dinlerken göz yaşlarına boğulduğumuz “Onuncu Yıl Nutku” gibi. Cumhuriyetimizin kuruluşunun onuncu yıl münasebetiyle de 29 Ekim 1933 tarihinde büyük törenler yapılmıştı. Hele bir “Onuncu Yıl Marşı” yapılmış ki; bugün bile dinlesek tüylerimiz diken gibi olur. Ne diyor bu marşta;“Çıktık açık alınla, on yılda her savaştan, On yılda on beş milyon genç yarattık her yaştan. Başta bütün dünyanın saydığı Başkumandan; Demir ağlarla ördük Anayurdu dört baştan. Türküz Cumhuriyetin göğsümüz tunç siperi, Türk’e durmak yaraşmaz, Türk önde Türk ileri."Tabi biz bu törenlerin yaşımız itibariyle canlı tanığı olamadık. Yazılı ve görsel kaynaklar Cumhuriyetimizin onuncu yılının bütün ulusca coşkuyla kutlandığını göstermektedir.
Cumhuriyetimizin Ellinci Yıl törenlerine ise bizzat öğrenciliğimizde tanık olmuş,yapılan bir çok törene de katılmıştım. Büyük törenler yapılmış, Ellinci Yıl Marşları bestelenmiş ve bu marşları da ezbere okurduk. “Müjdeler var yurdumun toprağına taşına, Erdi Cumhuriyetim elli şeref yaşına, Bu rüzgârla şahlanmış dalga dalga bayrağım, Başka bir tuğ yaraşmaz Türk’ün özgür başına. Cumhuriyet, özgürlük, insanca varlık yolu, Atatürk’ün çizdiği çağdaş uygarlık yolu…diye.
İşte yukarıda belirttiğim gibi ulusların yaşamında bu günlerin önemi çok büyüktür. Bu kutlama törenlerinin dışında ülkemizde bir çok festivaller de yapılmaktadır. İlçemiz Kurucaşile'de de bir dönem festivaller yapılmaktaydı. Yıllar önce anımsadığım kadarı ile bir “Arıcılık ve Bal Festivali” vardı. Artık ilçemizde "Arıcılık ve Bal Festivali" yapılmamaktadır. Sonraki yıllarda da son dönemlere kadar “Kurucaşile Ahşap Yat ve Tekne Festivali” yapılmaktaydı. Sanıyorum 11-12 yıldır "Kurucaşile Ahşap Yat ve Tekne Festivali" yapılmaktadır.
Sizlerin de bildiği gibi Kurucaşile 1957 yılında ilçe merkezi olmuştu. Ay ve gün olarak verirsek; 01 Eylül 1957’dir. 1957 yılında ilçe merkezi olan Kurucaşile’nin ilçe olmasının onuncu yılı 1967 yılıydı. Ellinci yılı ise 2007 yılına denk gelmişti. Sanıyorum bugüne kadar ilçe olmamızın yıl dönümlerinde herhangi bir şekilde ne kutlama töreni, ne de bir etkinlik yapılmamıştır. Oysa ki; Kurucaşile’nin ilçe oluşunun onuncu yılı olan 1967 yılı ile ellinci yılı olan 2007 yılında bu tür etkinlikler mutlaka yapılmalıydı. Her iki yıl da geldi ve geçti. Yani bir açıdan “Geçti Bor’un pazarı, sür eşeği Niğde’ye” misali. Ne kaldı geriye Yüzüncü Yıl. Ne zamana denk geliyor. 2057 yılına. Kim öle kim kala…75'inci yılı ise 2032 yılına denk geliyor. Yani on sekiz yıl sonra. Umarım o tarihte yetkililerimiz böyle bir çalışma içine girerler.
Kurucaşile’nin İlçe oluşu
1940’lı yılların son çeyreğinde Bartın Gazetesi’nin bir haberinde “Kurucaşile Kaza Olacak” adıyla bir haber yapılmış, Kurucaşile daha ilçe değil iken de adliyesi kurulmuş, savcı ve hakim atanmış, bunun dışında nüfus iş ve işlemleri için nüfus memuru atandığını biliyoruz. Gerçi bugün Kurucaşile için çok büyük önem arz eden bazı kamu kurum ve kuruluşları ne yazık ki Kurucaşile’den kaldırılmış bulunmaktadır. Kurucaşileliler de bu yönden oldukça sıkıntı yaşamaktadırlar. Yukarıda açıkladığım gibi Kurucaşile daha nahiye merkezi durumundayken bile bazı kamu kurum ve kuruluşları ile tanışmıştı. Yani kaza merkezi olacak olan Kurucaşile’ye bir ön hazırlık yapılmış bulunmaktaydı. Bu dönemde Kurucaşile’nin kaza merkezi olması ile ilgili olarak Kurucaşile Halk Fırkası Reisi Hasan Geniş’in de büyük çabaları olmuştu. Hasan Geniş yıllar önce de Kurtuluş Savaşı döneminde de Kurucaşile’de kurulan Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin başkanlığını da yapmıştı. Ancak o dönem itibariyle bu çabalar nihai olarak sonuçlandırılamamıştı. 1950 sonrasında ise Kurucaşile’nin ilk belediye başkanı Behçet Gençalp’in çabaları olduğunu biliyoruz. Burada her iki büyüğümüzü saygıyla anarken; aşağıda Kurucaşile’nin kaza merkezi olması ile ilgili Meclis tutanaklarını sizlerle paylaşıyorum.
Kurucaşile’nin İlçe Oluşu ile ilgili Meclis Tutanakları
Devre : X 001
İçtima : 3 S. SAYISI : 221
Yeniden 64 kaza kurulması ve İzmir Vilâyetine bağlı Kuşadası kazasının Aydın Vilâyetine bağlanması hakkında kanun lâyihası ve Dahiliye ve Bütçe encümenleri mazbataları (1/679)
T. C.
Başvekâlet - 25. V. 1957
Kanunlar ve Kararlar
Tetkik Dairesi
Sayı : 71-521/1500
Türkiye Büyük Millet Meclisi Yüksek Reisliğine
Yeniden 64 kaza kurulması ve İzmir vilâyetine bağlı Kuşadası kazasının Aydın vilâyetine bağlanması hakkında Dahiliye Vekâletince hazırlanan ve Yüksek Meclise takdimi icra Vekilleri Heyetince 24.V.1957 tarihinde kararlaştırılan kanun layihasının esbabı mucibe ve ilişikleriyle birlikte sunulduğunu saygılarımla arz ederim.
Başvekil
A. Menderes
Dönemin Başbakanı Adnan Menderes imzası ile TBMM’ne sunulan bu teklif meclisin 19.06.1957 tarihindeki oturumunda gündeme alınmıştır.
Ogün bir çok kanun teklifi görüşülürken 13.sırada da “Yeniden 64 kaza kurulması ve İzmir vilayetine bağlı Kuşadası kazasının Aydın vilayetine bağlanması hakkında kanun layihası ve Dahiliye ve Bütçe encümenleri mazbataları” görüşülmesine geçilmiştir.
Reis(Meclis Başkanı) -Teklif var okuyoruz efendim.
Yüksek Reisliğe
Birinci müzakeresi yapılacak maddelerin 4’üncü sırasında bulunan Yeniden 64 kaza kurulması ve İzmir vilâyetine bağlı Kuşadası kazasının Aydın vilâyetine bağlanması hakkında kanun layihasının takdimen ve müstaceliyetle görüşülmesini arz ve teklif ederim.
Dahiliye Vekili
N.Gedik
Reis-Evvela takdimen görüşülmesi hususunu reyinize arz edeceğim. Kabul edenler… Etmiyenler…Kabul edilmiştir…Heyeti umumiyesi üzerinde söz almış arkadaşları okuyorum. Zihni Üner, Mehmet Hazer, Ali Ünlüsoy, Zeki Erataman, Hüseyin Ülkü, Muhit Tümerkan, Fethi Ülkü, Übeydullah Seven, Suat Başol. Zonguldak Milletvekili Suat Başol Kurucaşile ile ilgili söz aldığı için konuşmasının tamamını sizlere sunuyorum.
Zonguldak Milletvekili Suat Başol’un Meclis Konuşması
Reis — Suat Başol.
Suat Başol(Zonguldak)—Muhterem arkadaşlar, Devlet hizmetlerini halkın emrine amade kılan bu son çalışmalar karşısında ben de muhterem Hükümete teşekkür etmeyi bir borç telâkki ederim. Bu mesut kazalar arasında, Bartın ilçemize bağlı Kurucaşile nahiyesi de, bu 64 kaza arasında yer almıştır. Bu vesile ile yolu, mektebi ve birçok geri (kalmış işleri de bitecektir. O vilâyetin milletvekili olarak bundan haz ve heyecan duymaktayım. Ve bu suretle Dahiliye Vekiline ve kıymetli refiklerine bilhassa teşekkürü de vazife telâkki etmekteyim. Bu kazadan inhilâl eden, boş kalan yere de esasen vaadini aldık-Ovacuma'yı nahiye olarak görmeyi gönlümüzün arzusu olarak ve hafızalarında yer almak üzere arz ediyorum. Hürmetle selâmlarım.
1957 Senesinde Kurulacak İlçeler
1 Eylül 1957 tarihinden geçerli olmak üzere;
Vilayeti Ayrıldığı Kurulacak Merkezi
Kaza Adı Kaza Adı
Adana Merkez Karataş İskele Kasabası,
Amasya Merkez Suluova Suluca,
Ankara Ayaş Güdül Güdül,
Ankara Merkez Yenimahalle Yenimahalle,
Aydın Bozdoğan Yenipazar Yenipazar,
Gazianteb Merkez Araban Altıntaş,
Giresun Tirebolu Espiye Espiye,
Hakkari Beytüşşebab Uludere Kılaban,
İstanbul Bakırköy Zeytinburnu Zeytinburnu,
İzmir Kuşadası Selçuk Selçuk,
Kars Sarıkamış Selim Selim,
Kayseri Merkez Felahiye Felahiye,
Manisa Alaşehir Sarıgöl Sarıgöl,
Sakarya Merkez Sapanca Sapanca,
Siird Beşiri Batman İluh,
Sinob Ayancık Türkeli Gemiyanı,
Tekirdağ Çorlu Muratlı Muratlı,
Yozgad Boğazlayan Sarıkaya Hamamköyü,
Akdağmadeni
Zonguldak Bartın Kurucaşile Kurucaşile
EshabıMücibe Layihası(Gerekçesi)
Yukarıda vilayeti, ayrıldığı kazanın adı,kurulacak olan kazaların adı ve merkezinin belirttikten sonra bu nahiye iken kaza haline getirilen bu yerleşim yerlerinin gerekçeleri sırasıyla belirtilmiş bulunmaktadır. Biz burada yalnızca ilçemiz Kurucaşile ile ilgili bölümü sizlere sunmaktayım.
“Zonguldak vilâyetine bağlı Bartın kazası; merkez nahiyesi hariç halen (4) nahiyeyi, (184)köyü ve 1950 nüfus sayımına göre de (76 757) nüfusu, geniş ve arızalı bir bölgeyi ihtiva etmektedir. Bu kazaya bağlı Kurucaşile nahiyesi ise (27) köyü, 1950 nüfus sayımına göre de (7 781) ve halen (9 273) nüfusu ihtiva etmektedir. Bartın kazasının kuzey doğusunda yer alan Kurucaşile nahiyesi 7.VI.1955 tarih ve 4/5251 sayılı Kararname ile (79) nahiye meyanında tam teşkilâtlı hale getirilmiş olup, sert bir araziye sahiptir. Köylerin yek diğerleri köy yolları ile irtibatı dışında merkezlerle olan, irtibatın denizle olması ve bunun için mutlaka Kurucaşile'den veyahut yine sahilde ufak iskelelere gelerek deniz vasıtaları ile yapmakta ve bu durum karşısında bütün ihtiyaçlarını Kurucaşile'ye bağlamaktadırlar. 1950 nüfus sayımına göre (932) nüfusu bulunan Kurucaşile merkezi muhitin meyve ve orman mahsulleri ihraç yeri olması (10-150) tonluk gemi imal ve ihraç eden mahalli bir tersanenin de bulunması hasebiyle yine muhitinin en münkesif merkezidir. Halka kolaylık sağlamak ve bölgenin her yönden kalkınmasını ve bu husustaki faaliyetini kontrol etmek için merkezi bugünkü Kurucaşile nahiyesinin merkezi olan Kurucaşile köyü olmak ve ilişik (1) sayılı cetvelde adlan yazılı kendisine bağlı (26) köyü, (9. 273) nüfusu ihtiva etmek ve Zonguldak vilâyetine bağlı bulunmak üzere (KURUCAŞİLE)”
(2) Sayılı Cetvel
(2) Sayılı Cetvel ile de atanacak görevli memurlar ile ilgili kadro tahsis edilmiştir.
Görevin Çeşidi Sayısı
Dahiliye Vekaleti
Kaymakam 1
Tahrirat Katibi 1
Nüfus Memuru 1
Nüfus Katibi 1
Maliye Vekaleti
Mal Müdürü 1
Vergi Memuru 1
Vergi Memuru 1
Veznedar 1
Saymanlık Memuru 1
Tahsildar 1
Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti
Hükümet Tabibi 1
Gezici Sağlık Memuru 1
Muayene ve Tedavi Evi
Sağlık Memuru 1
Hükümet Tabipliği Katibi 1
Adliye Vekalet
Reis,Hakim,Aza,Sulh Hakimi,
C.Başmüddeimumiliği,Başmuavini,
C. Başmüddeimumi muavinliği 2
C. Başmüddeimumisi ve Muavinleri,
İcra Hakim ve Hakim Muavinleri,
Sorgu Hakimleri,Hakim Muavinleri,
Temyiz Raportörleri 1
Başkatip,Başkatip Muavinleri,
Zabıt Katibi,Zabıt Katip Muavinleri,
Katip 2
Mübaşir 1
Tapu ve Kadastro Umum Müdürlüğü
Tapu Kütük Memuru 1
Diyanet İşleri Reisliği
Müftü 1
(3) Sayılı Cetvel
Görevin Çeşidi Sayısı
Dahiliye Vekaleti
Odacı 1
Maliye Vekaleti
Odacı 1
Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti
Odacı 1
Adliye Vekalet
Gardiyan 1
Odacı 1
Tapu ve Kadastro Umum Müdürlüğü
Odacı 1
1958 Yılında Kurulacak İlçeler
1958 yılında kurulacak kazalar ile ilgili görüşmelere geçilmiş ve bu kazalar;Adana’nın Saimbeyli kazasından bağlı merkezi Höketçe olan Mağara nahiyesi,Adıyaman’ın Besni kazasına bağlı Gölbaşı nahiyesi, Afyon’un Bolvadin kazasına bağlı Çay nahiyesi, Ağrı’nın Merkez kazasına bağlı Hamur Nahiyesi, Aydın’ın Nazilli kazasına bağlı Sultanhisar nahiyesi, Bolu’nun Seben kazasına bağlı merkezi Karadoğan olan Kıbrıscık nahiyesi, Burdur’un Merkez kazasına bağlı Çeltikçi nahiyesi, Çankırı’nın Merkez kazasına bağlı merkezi Tuht olan Yapraklı nahiyesi, Çorum’un İskilip kazasına bağlı Bayat nahiyesi, Denizli’nin Merkez kazasına bağlı Çardak nahiyesi, Diyarbakır’ın Lice kazasına bağlı Hani nahiyesi, Erzurum’un Oltu kazasına bağlı Olur nahiyesi, Gazianteb’in Merkez kazasına bağlı merkezi Cingife olan Yavuzeli nahiyesi, Giresun’un Merkez kazasına bağlı Dereli nahiyesi, Kars’ın Ardahan kazasına bağlı merkezi Ortahanak olan Hanak nahiyesi, Kırklareli’nin Babaeski kazasına bağlı Pehlivanköy nahiyesi, Konya’nın Akşehir kazasına bağlı Doğanhisar nahiyesi, Tekirdağ’ın Saray kazasına bağlı Çerkesköy nahiyesi 1 Nisan 1958 tarihinden geçerli olmak üzere kaza haline getirilmiştir.
1959 Yılında Kurulacak İlçeler:
1959 yılında kurulacak kazalar ise;
Adana’nın Ceyhan kazasına bağlı merkezi Ayas olan Yumurtalık nahiyesi, Afyon’un Bolvadin kazasına bağlı merkezi İshaklı ve Çiftlik olan Sultandağı nahiyesi, Afyon’un Merkez kazasına bağlı merkezi İhsaniye olan Belcemeşe nahiyesi, Balıkesir’in Edremit kazasına bağlı Havran nahiyesi, Çankırı’nın Çerkeş kazasına bağlı Ovacık nahiyesi, Çorum’un Mecitözü kazasına Ortaköy nahiyesi, Denizli’nin Tavas kazasına bağlı Kale nahiyesi,İ zmir’in Merkez kazasına bağlı Bornova nahiyesi, Kars’ın merkez kazasına bağlı Susuz nahiyesi, Kırklareli’nin Merkez kazasına bağlı merkezi Keşirlik olan Kofçaz nahiyesi, Kocaeli’nin Kandıra kazasına bağlı merkezi Hocaköy olan Kaynarca nahiyesi, Konya’nın Kadınhanı kazasına bağlı Sarayönü nahiyesi, Manisa’nın Merkez kazasına bağlı merkezi Sruhanlı ve Yılmazköy olan Saruhanlı nahiyesi, Ordu’nun Gölköy kazasına bağlı merkezi Esenli olan Aybastı nahiyesi, Rize’nin Merkez kazasına bağlı merkezi Medrese olan Kalkandere nahiyesi 1 Nisan 1959 tarihinden geçerli olmak üzere kaza haline getirilmiştir.
1960 Yılında Kurulacak İlçeler:
1960 yılında kurulacak kazalar ise;
Adıyaman’ın Merkez kazasına bağlı Samsat nahiyesi, Afyon’un Dinar kazasına bağlı Dazkırı nahiyesi, Ankara’nın Kırıkkale kazasına bağlı merkezi Karabekir olan Delice nahiyesi, Çankırı’nın Şabanözü kazasına bağlı Orta nahiyesi, İsparta’nın Merkez kazasına bağlı Atabey Nahiyesi, Kars’ın Iğdır kazasına bağlı merkezi Başköy olan Aralık nahiyesi, Kütahya’nın Tavşanlı kazasına bağlı merkezi Hisar olan Domaniç nahiyesi, Malatya’nın Merkez kazasına bağlı merkezi İsmetpaşa olan Yeşilyurt nahiyesi, Mardin’in Cizre kazasına bağlı merkezi Girikamo olan Silopi nahiyesi, Ordu’nun Merkez kazasına bağlı merkezi Gündüzlü olan Ulubey nahiyesi, Rize’nin Ardeşen kazasına bağlı merkezi Çamlıca olan Çamlıhemşin nahiyesi, Sinob’un Merkez kazasına bağlı merkezi Salavat olan Erfelek nahiyesi 1 Nisan 1960 tarihinden geçerli olmak üzere kaza haline getirilmiştir.
Vilayeti Kazanın adı Merkezi
Zonguldak Kurucaşile Kurucaşile
Köyün Adı
Aydoğmuş
Başköy
Cumalaz
Curunlu
Danişment
Demirci
Dizlermezeci
Elvanlar
Hacıköy
Hisarköy
İlyasgeçiti
Kapısuyu
Kaleköy
Karaman
Kavaklı
Kirlikmüslimhoca
Konpos
Kömeç
Meydan
Ömerler
Paşalılar
Sarıderesi
Şıhlar
Tekkeönüova
Turabi
Ziyaret
Kömeç
Meydan
Ömerler
Paşalılar
Sarıderesi
Şıhlar
Tekkeönüova
Turabi
Ziyaret