Kutlamaların vazgeçilmezi "Şampanya"

Şampanya’nın ilginç bir keşfediliş hikayesi var. Şiddetli kışların yaşandığı Epernay’da şarap üretimde fermantasyonun (üzüm suyundaki şekerin alkol ve karbondioksite dönüşmesi) bittiğini sanan keşişler şaraplarını şişelemişler, bahar gelip havalar ısınmaya başlayınca mahzendeki şişeler birer birer patlamaya başlamış. Keşişlerin fermantasyonda tükendikleri sandıkları mayanın soğuktan donmuş olduğunu ve havanın ısınmasıyla canlanıp, karbondioksit gazı oluşturarak şişeleri patlattığını anlamaları uzun sürmemiş.

Bu kazayı fırsat bilen manastır keşişi Dom Perignon ilk fermantasyon sonrası şişeye maya veşeker katarak ikinci fermantasyonu sağlayan ‘methode traditionelle’ ileşampanya teknolojisi gelişiminde önemli adımlar atmış. Dom Perignon günümüzde en prestijli markalar arasında.

Ülkemizde her köpüklü şaraba şampanya deme alışkanlığımız var, oysaki şampanya Fransa’nın Champagne bölgesinde üretilen köpüklü şaraplara verilen özel bir isim. Şampanya üretiminde genelde üç çeşit üzüm kullanılıyor. Pinot Noir şampanya’ya gövde ve aroma katarken, üzümlerin kraliçesi Chardonnay zariflik ve limonsu bir aroma, Pinot Menuier ise tazelik, çiçeksi bir tat vermekte.

Sadece Chardonnay gibi beyaz üzümlerle üretilenler Blanc de Blancs ve şampanya’ya az miktarda Pinot Noir şarabı eklenmesiyle Sevgililer Günü’nün popüler içeceği Rozeşampanya da diğer önemli şampanya çeşitleri. Şampanya’nın içerdiği şeker oranıasidite dengesi için önemli bir faktör, artan sırayla şeker miktarına göreşampanyalar brüt zero’dan, brüt, sek, demi-sek, doux kadar kadar uzanmakta. Brüt şampanyalar aperatifler ve deniz ürünleriyle, şeker oranı yüksekşampanyalar ise tatlılarla güzel bir uyum sağlıyor.

Onsekiz litrelik şampanya şişesi!

Birçok yılın mahsulünün karışımıyla oluşan non-vintage tipte şampanyalar en çok tüketilirken, tek mahsulden oluşan vintage’lar ve firmaların en üst kalite ürünleri cuvee de prestige de tüketicilere sunulmakta. Şişe boyutlarına göreşampanyalar ise Tevrat’taki Yahudi ve Babil krallarının isimleriyle adlandırılıyor. Örneğin Jeroboam(4x75cl), Melchior(24x75cl) gibi. Gemilerin denize indiriliş töreni sırasında, geminin büyüklüğüne göre şampanya şişesi kırma adeti günümüzde de halen sürüyor.

En gözde şampanya üreticileri; Cuvee de prestige ürünü Dom Perignon ve popüler non-vintage markasıile Moet Chandon, Blanc de Blancs’da uzmanlaşmış Ruinart ve non-vintageşampanyasını bile altı sene yıllandıran Krug. Daha ucuz fakat kaliteli şampanya tatmak isteyenler Champagne bölgesindeki kooperatiflerin ürünlerini deneyebilirler.

Paris’te Lafayette alışveriş merkezinde 2000 senesinin Dom Perignon’unu 110 Euro’ya satıldığınıgörmüştüm, maalesef aynı ürün Türkiye’de yüksek vergilerden ötürü 850 lira gibi el yakan bir fiyatla tüketiciye sunuluyor. Moet Chandon’da durum benzerlik gösteriyor, duty free shoplarda 45 Euro iken şarap mağazalarında 350 lira civarı.

İkinci fermantasyonu şişede yapmak ‘methode traditionelle’ uzun süreli, pahalı bir süreç olduğu için bazı firmalar şişe yerine tankta fermantasyon yaparak daha ucuz fiyatlı doğal köpüklü şaraplar üretmekteler (Kavaklıdere Altınköpük gibi), hatta bir adım daha ileri gidip, gazoz yapar gibi şaraba karbondioksit gazı basılıp suni köpüklü şaraplar da elde edilmekte. Köpüklü şarabınızı almadan önce etiketinde hangi metotla yapıldığına bakmanızıtavsiye ederim.