Kuzey Amerika'da yüksek lisans egitimi

Yurt disinda yuksek lisans egitimi pek cok insanin istedigi ancak ayrintili bilgisi olmadigi bir konu. Oncelikle karar verilmesi gereken ulke secimi. Ulke konusunda genelde tercih A.B., A.B.D. ve Kanada arasinda yapiliyor.

A.B.'deki programlar konusunda detayli bilgim olmadigi icin ayrintiya giremeyecegim. Ancak, baslica avantaji, haftasonu ucaga atlayip, sevdiklerinizi gorebilmeniz. Orada egitim gorenlerden duydugum en onemli sikayetler ise, yabancilara ve ozellikle Turkler'e yonelik on yargilar ve dislayici davranislar (icinda bulundugunuz toplumun egitim seviyesine gore tabi ki degisiyor) ve ozellikle doktora konusunda universite secerken cok secici olmak gerektigi.

Daha az bilgi sahibi oldugum ulkelerden, daha cok bilgi sahibi olduklarima dogru devam edersek, siradaki yer A.B.D. . A.B.D., sadece Turkiye'de degil dunyada egitim icin tercih edilen yerlerin basinda geliyor. Bunun iki onemli sebebi var, dunyanin en iyi egitim veren, duzeltiyorum, ogretim veren "ivy league" universiteleri burada. En onemlileri; Harvard, Princeton, MIT, Carnegie Mellon... Ancak bu okullardan burslu kabul almak oldukca zor ve burs alinmadigi takdirde de oldukca tuzlular. Ikincisi ise imaj sizin icin onemliyse, imaji en yuksek dereceler bu ulkede.

Yine, A.B.D'de dikkat edilmesi gereken baska bir nokta da okul secimi. A.B.D.'de iyi 30-40 universite haricinde cok kotu yuzlerce, para tuzagi universite mevcut. Oncelikle tercih edeceginiz yerin http://www.macleans.ca/education/index.jsp MacLean's gibi universite siralama listelerinde, kendi alaninizda iyi bir yeri oldugunu belirlemeniz gerekiyor.

Ozellikle A.B.D'de dikkat edilecek noktalardan biri de, bazi universite kampusleri Allah'in unuttugu yerlerde, colun ortasinda, curcunali Turkiye yasamindan sonra, akliniza sahip olmaniz gerekebilir. Bunun disinda, A.B.'deki gibi ozellikle Turkler'e yonelik olmayan, ancak 11 Eylul'den sonra genelde yabancilara karsi bir tepki ve dislama mevcut.

Kanada'da ise onemli universitelerin hepsi devlete bagli. Buyuk 10 universite'nin hepsi benzer ayarda. En iyi universiteler, McGill, University of Toronto, Victoria, BC, Ottawa ve Alberta'nin icinde bulundugu yine onceki verdigim link'den bulabileceginiz universiteler. Eger, gocmen olmussaniz, yuksek lisansi parasiz yapmaniz hatta, para kazanarak yapmaniz kuvvetle muhtemel. A.B.D.'deki kadar ultra-iyi universiteler olmasa da, kotu universite bulmakta da zorlanirsiniz.

Kanada'nin en onemli dezavantaji soguk. Eger sogugu sevmiyorsaniz, Aralik-Mart arasi -40'i goren havada cok zorlanirsiniz. Ancak, sanilanin aksine Mayis-Ekim arasi oldukca iliman bir iklim, Haziran gibi +40 dereceyi gorebiliyor.

Ote yandan, bence cok buyuk iki avantaji var. Birincisi, hic bir zaman kimse size yabanci oldugunuz icin farkli davranmayacaktir, ve bir sure sonra yabanci oldugunuzu unutacaksizdir. Ikincisi de Kanada'da ozel saglik sistemi mevcut degil. Her turlu saglik ihtiyaciniz ucretsiz olarak, devlet tarafindan karsilanacaktir.

Ancak yine de universite tercihi yapilirken dikkat edilmesi gereken en onemli nokta, kisinin mezun olduktan sonra ne yapmak istedigi. Bu amaca uygun egitim kurumu secilmesi son derece onemli.

Eger, akademik kariyer dusunuyorsaniz, mutlaka ama mutlaka bol parasi olan (yani bol bol konferansa gideceginiz) adi sani duyulmus bir okul secmeniz sart. Yine isinizi kolaylastiracak noktalardan biri de, calismak istediginiz alani secip, o alanda calisma yapan bir hoca bulmaniz. Daha sonra bu hocayla iletisime gecip, ogrencisi olup olamayacaginizi sormalisiniz. Eger, hoca sizi ogrencisi olarak kabul ederse, ve kabul sartlarini (Toefl, GRE, not ortalamasi gibi) sagliyorsaniz %99 kabul alirsiniz. Turk hocalar bu konuda size daha cok yardimci olacak, kendisi alamiyorsa en azindan yol gosterecektir. Hoca secimi cok onemli, eger yanlis hocayi secerseniz, yandiniz, mahvoldunuz.

Eger, etiket istiyorsaniz, yani "ben de Amerika'da mastir yaptim" demek ise tek ihtiyaciniz, A.B.D. 'de sizi zorlamayacak ozel bir okul en iyisi.

Bir diger onemli nokta da, mezun olduktan sonra hangi ulkede yasayacaginiz. A.B.D.'de yaklasik 4 sene kalarak Green Card alip gocmen olabilirsiniz, ustune bir dort sene daha kalirsaniz, vatandas olabilirsiniz. A.B.'de bu bildigim kadariyla daha da zor. Kanada'da ise ilk iki sene de gocmen, daha sonraki iki senede ise vatandas olabilirsiniz.

Bu neden onemli? Eger mezun olduktan sonra, gocmen degilseniz, is bulma ihtimaliniz yuzde 95'den yuzde 1'e iner. Ozellikle A.B.D.'de 'security clearance' gerektiren hic bir ise vatandas olmadan giremezsiniz. Ha cok kalifiye olursunuz, is bulursunuz o ayri. Ama o zaman vizenizi calistiginiz sirket cikaracak ve isten atildiginiz anda ulkeden de atilacaksiniz. Ustelik bazi sirketler bunu kullanip sizi kole gibi calistirmaya calisacaktir. Dikkatli olmak gerekir.

Benim tavsiyem, asla kimse, etiket almak icin, sadece yurtdisi yasam tecrubesi edinmek icin, yurtdisi'nda egitime gitmemeli. Ozellikle lisans egitimi, Turkiye'de cok daha iyi veriliyor. Uzun vadede duzgun bir egitimin size getirisi cok yuksek olacaktir. Ayrica iki-uc sene oldukca uzun bir zaman, ve eziyetsiz bir sekilde yasamak da onemli. Ancak tabi ki, en onemlisi herzaman icin ne istegini bilmek.