Liderlikte adalet

Adalet portakalı paylaşmaktan başlayıp, hayatı, ülkeyi, dünyayı paylaşmaya, yönetmeye kadar giden yol… İyi bir liderin özelliği de aynı zamanda, adil olmak…

Portakal hikayesini anlatmıştım sizlere… Okuyamayanlar için bir kez daha tekrarlayayım; Yoğun bir günden sonra eve geldiniz. Uzanıp dinlenmek istiyorsunuz, yerinizden kalkacak haliniz bile yok… Gözleriniz kapanırken mutfaktan ikiz çocuklarınızın bağrışmaları gelmeye başlar. Bitti, bitecek derken sesler yükselmeye başlıyor. Mecburen müdahale etmek için kalkıyorsunuz. Mutfağa gittiğinizde gördüğünüz manzara şu şekilde: Çocuklardan birinin elinde portakal var. Diğeri hemen şikayet etmeye başlıyor: “Anne portakalı aldı, bana vermiyor”. Bütün bunlar bir portakal içinmiş diye düşünüp üzülüyorsunuz.

“Portakalı adil şekilde çocuklarınız arasında nasıl bölüştürürsünüz” diye sordum. Bu soru bana da aldığım liderlik eğitimi esnasında sorulmuştu. Sınıftan çeşitli cevaplar yükselmişti. Sizlerden olduğu gibi… Kimi “Portakalı alır ikiye bölerim, ikisinin eşit şekilde yemesini sağlarım” olmuştu. Kimi de “Portakalı ben yerim, kendileri bundan sonra paylaşmaları gerektiğini düşünürler”, kimi de “bir portakal daha alırım diğerine veririm” demişti. Ben bir süre düşündüm “ne yaparım” diye böyle bir olayı yaşasam. Portakal çocuklardan birinin elinde, diğeri istiyor. “Acaba başlangıçta kaç portakal vardı? Yediği halde gene istiyor olabilir mi? Belki de gerçekten biri aldı, diğerine vermiyor… “Bu sorulara cevap bulabilmem için ikisiyle de konuşmam mevcut durumu öğrenmem lazım” dedim. Meğer adil paylaşım için yapılması gereken de buymuş. Taraflarla birlikte konuşmak, yönlendirmeden gerçekleri ortaya çıkarmak. İyi bir lider her iki tarafı dinler, doğru cevabı bulur ve ona göre paylaştırır. İkiye bölmek adil gibi görünse de belki de daha önceden yemiş olduğu portakaldan sonra hediyesi olur bir tarafın. Doğruyu söylememenin hediyesi.

Taraflarla tek tek yapılan konuşmaarın doğruluğundan emin olamayız. Bu şekilde davranan yöneticiler olayı geçiştirirler. Bir taraf memnunken, diğer taraf rahatsız olabilir. Adil olmayan yöneticiler yaptıkları davranışlarla zamanla güvenilirliklerini kaybederler. Çevrenizdeki olayları inceleyin dünyamız adil olmayan yöneticilerle dolu. Allah bizleri adil olmayan yöneticilerden korusun.

Yönetici olmasak bile yorum yaptığımız olaylarda iki tarafı aynı anda dinlemeye, gerçekleri ortaya çıkarmaya dikkat edelim. İster insan hakkı deyin, ister kul hakkı… İkisi de bir insan için düşülecek en büyük zor durum. Peygamberimiz der ki: “Kim bir kul hakkı yemişse derhal o kardeşi ile helalleşsin Çünkü (kıyamet günü) dirhem de geçmez dinar daBöyle olunca o (hak yiyen) kişinin sevapları alınır o adama yüklenirEğer sevapları yoksa o hakkını yediği adamın günahları buna yüklenir” (Buhari, Rikak, 48)Hepimiz insanız…

Ne kadar dikkat etmiş olsam da “Hakkınızı helal edin…” Kimi insanlar küçük hesaplar peşinde koşarken unuturlar ahlaki değerlerimizi. Umarım onlar için de bir uyarı olur… Adil dostlar, adil yöneticilerimiz olur, çocuklarımızı adil yetiştiririz, diğer ahlaki değerler yanında…