Mardin ve yöresinden bazı maniler ( 4 )

Halk edebiyatımızın tükenmez zengin kaynaklarından biri de mânilerdir. 1, 2. ve 4. mısraları kendi aralarında uyaklı ( kafiyeli ) olup 3, mısraları serbesttir. Yedili, sekizli ve on birli hece ölçüsü ile yazılır. Yedi heceli olanları çoğunluktadır. Toplumun ortak malıdır. Maniler bir kişinin değildir, anonimdir. Dörtlükler halinde söylenir. Konuları bakımından genellikle aşk, doğa, sevgi, gurbet,sıla, insan ve hayvan sevgisi, dostluk, arkadaşlık konularında söylendiği gibi ramazan ve bayram mânileri de vardır. Mardin folklorunu incelerken bu güzelim dil çerezleri dediğimiz mânileri de unutmadık. İşte bunlardan birkaçı:

Arpa ektim taşlığa

Güneş çıktı kuşluğa

Buyurun ekmek yiyelim

Dayanılmaz açlığa

***

Arpa ektimiz iken

Topladım temiz iken

Gel yarim sarılalım

Ortalık sessiz iken

***

Adam aman yaradan

 Doktor anlar yaradan

 Herkesin muradın ver

 Benim de ver yaradan.

Ak yarim, çağla yarim

Hem gül, hem ağla yarim

Sonunda kavuşmak var

 Bana bel bağla yârim

***

Alçacık duvardayım

Herkesten hovardayım

Nerde bir güzel görsem

Gece, gündüz ordayım.

***

Altını dövdüreyim

Gerdana dizdireyim

Elma, armut değilsin

 Koynumda gezdireyim

 **

Aman aman kara kız

Saçlarını tara kız

Babam bekçi mi tuttu

Koynundaki nara kız.

 ***

Armut daldadır sıra

Yârim gitmiş Mısır’a

Sen güvercin, ben palaz

Gelirim ardın sıra.

 ***

Tahtaya çivi çakar

Geline çiçek açar

Şu MARDİN’İN kızları

Kibritsiz ateş yakar.

***

Halep’in çıbanı var

MARDİN’İN kavunu var

Gençlik damarlarında

Deliliğin kanı var.

***

Tarlam biraz taşlıdır

 Yârim kara kaşlıdır

Şu MARDİN’İN kızları

Hepsi ağır başlıdır.

***

Zeytin yaprağı yeşil

Altında kahve pişir

Her aklına geldikçe

 Beni aklına düşür.

***

Zübünün al parçası

Kunduranın cilası

Benim sevdiğim oğlan

Sanki bir ay parçası. ( 4 )

-----------------------------------------------------------------------

4- Abdülkadir Güler, Mardin Folkloru- Gelenekler, Görenekler

 (   İnceleme - Araştırma 9 sMarev Vaekfı  yayınları  1998- Ankara