MESLEK SEÇİMİ

MESLEK SEÇİMİNE ETKİ EDEN FAKTÖRLER

Meslek seçim süreci, bireyin gerçek işini seçiminden çok önce başlar. Meslek seçimi, var olan işler arasından en uygununa karar vermekten ibaret değildir. Bireyin geçmişi ve temelleri, rol modelleri, deneyimleri, ilgileri ve kişiliği meslek seçimini etkileyen en önemli etkenlerdendir (Onur, 2004). Bireyin meslek seçimini etkileyen etmenler arasında zihinsel yetenekler özel yetenekler, kişilik özellikleri ve benlik tasarımı, ilgiler, akademik başarı, cinsiyet, çevresel etmenler; bunlardan özellikle ailenin sosyal ve ekonomik düzeyi, önemli etmenler olarak gösterilmektedir. Süper’e göre meslek seçimini etkileyenler şöyledir (Kepçeoğlu, 2004):

 Biyolojik Etmenler: Bireyin fiziksel özellikleri, cinsiyet, beden yapısı, görme ve işitme durumu v.b.

 Sosyolojik Etmenler: Duyguları, değerleri, aile ile ilişkileri, bağlı olduğu arkadaş çevresinin beklentileri ve baskıları, ailenin sosyal düzeyi, yakın ilişki kurulan öteki kişiler.

 Psikolojik ya da Kişisel Etmenler: Bireyin ihtiyaçları, duyguları, tutumları, değerleri, ilgileri ve yetenekleri. Ekonomik Etmenler: Ailenin ekonomik düzeyi, çevrenin ya da ülkenin genel ekonomik durumu, otomasyon ve teknik gelişmeler, bunların toplumun insan ihtiyacı üzerindeki etkileri.

 Politik Etmenler: Mesleğe girme olanakları, iş bulma olanakları, değişik eğitim ve yetişme fırsatları, v.b. Şans ile ilgili Etmenler: Doğal afetler, işleri ve işyerlerini etkileyen beklenmedik olaylar, iç ve dış savaşlar, v.b. (Kepçeoğlu, 2004).

Sonuç olarak meslek seçiminin çok karmaşık bir takım etkenlerin etkileşimine bağlı olduğu söylenebilir.

Meslek seçiminin ergenlik sonlarında ya da genç yetişkinlikte tek bir karar sonucu yapıldığı yolundaki geleneksel görüş, bugün yerini meslek seçimi ve gelişiminin yetişkinlik boyunca sürdüğü görüşüne bırakmıştır (Onur, 2004). Fert, taşıdığı yeteneklerine yönelerek ve onları hesaba katarak bir eğitim tercihi bulunmasından daha çok, sosyal çevrenin gerek kendisinden beklediklerine gerekse mevcut normlara uygun hareket etmek zorunda kalmaktadır.

Fert, almak istediği eğitimi, dolayısı ile bu eğitim sonrasında elde edeceği meslek için tercihini belirlerken sosyal çevrenin baskısını hissetmektedir.(Erkal, 1978)

 I. Aile Çevresinin Etkisi I

I. Okul Çevresinin Etkisi

 III. Dış Çevrenin Etkisi