Moldova Ombudsmanna Ermenistan ve Azerbaycan'daki ilgi farkı

Geçen Cumartesi günü, 2 Kasım 2013`te Azerbaycan başkenti Bakü`de sivil toplum kuruluşları temsilcilerinin Moldova Ombudsmanı Hanım Aurelia Grigoriu ile bir görüşmesi düzenlendi. Görüşmeyi düzenleyen kuruluşlar Azerbaycanlıların ve Diğer Türk Halklarının İşbirliği Merkezi, Azerbaycan Basın Konseyi, Azerbaycan Milli STK Forumu`ydu. Görüşme sıradan bir görüşme değildi. Tarihte bir ilke imza atan Hamın Grigoriu artık Azerbaycan`da her kesin tanıdığı, her kesin sevdiyi bir kişi. Neden mi diye sorarsanız, sırasıyla anlatırım.

 

2013 yılının 4 Temmuz günü Ermenistan Parlamentosu`nda düzenlenen bir bilimsel konferansta Moldova ombudsmanı Aurelia Grigoriu “Dondurulmuş çatışma bölgelerinde insan haqları” konulu konuşma yapmış. Konuşma sırasında Ermenistan`ın Azerbaycan topraklarının yüzde yirmisini işgal ettiğini söylemiş. Hocalı soykırımını da yapmış Ermenistan`ın hâlâ Azerbaycan topraklarını işgal altında tuttuğunun altını çizmiş. Birleşik Milletler Teşkilatının Azerbaycan torpaklarından Ermenistan`ın şartsız çekilmesi konusunda 4 kararının olduğuna değinmiş. Artı, Ermenistan`ın, işgal ettiği Azerbaycan topraklarındaki herşeyi yakıp yıktığını, yağmaladığını rakamlarla açıkça söylemiş. Şimdi böyle bir durum Ermenistan`ı çıldırtmaz mı? Çıldırtır tabii.

 

Ermeniler Moldova Ombudsmanı`nın konuşmasını yalanlamaya çalışmışlar tabii. Ama bir yabancının tam da Erivan`da Ermeniler`in yüzüne böyle açıkça bir şeyler söylemesi onları öyle kızdırmış ki, ona sürprizler  hazırlamışlar.

 

6 Temmuz`da Erivan`dan ayrılarak evine dönecek Hanım Grigoriu`yu Ermeni sürücü otelden almayacağını söylemiş. Sabah erkenden Moldova`lı heyeti havaalanına götürmek için gelmiş arabanın sürücüsü diğer iki kişiyi – Moldova Anayasa Mahkemesi`nin bir hakimi ve bir elemanını – ikisi de erkek – arabasına almış, Hanım Grigoriu`ya söylemiş ki, “sana yer yok benim arabamda”. Bir de uçağa geç kalıyorlarmış. Moldovalı erkekler bir hanımı yalnız başına tehlike içinde bırakarak gitmiş!

 

Durum böyle olunca Hanım Grigoriu korkmuş, uçağı da kaçırmış, otele sığınmak zorunda kalmış. Ardından Moldova dışişleri ile irtibata geçmiş, durumu anlatmış. Moldova Dışişleri Bakanlığı Erivan`daki Romanya Büyükelçiliği`nden yardım istemiş. Daha sonra Gürcistan Büyükelçiliği de yardıma koşmuş. Böylece 7 Temmuz günü korku ve stres altında olan Aurelia Grigoriu arabayla Gürcistan`a doğru yol almış. Tabii ki, Gürci diplomatların eşliğinde. Bu zaman Ermenistan nasıl bir hata yaptığını anlamış, Moldova Devleti ile irtibat kurarak Ombudsman için hiç bir tehlikenin olmadığını söylemiş. Ardından da onun Erivan`dan uçakla gidebileceği konusunda teminat vermiş ve artık Gürcistan sınırına yaklaşmakta olan Hanım Grigoriu`yu geri çevirmiş. Ve 8 Temmuz günü Grigoriu Ermenistan`ı uçakla sağ salim terk edebilmiş.

 

Ama iş böyle bitmemiş. Moldova`daki Ermeni diasporu ve bazı siyasi kesimler ona baskılar yapmaya devam etmiş. Tabii ki, Azerbaycan bütün bunlara seyirci kalmamış, uluslararası düzeyde onun savunmasını temin etmiş, her türlü desteğini eksik etmemiş.

 

Olaydan aylar geçtikten sonra Azerbaycan devleti Moldovalı Ombudsman`ı Bakü`ye davet etmiş. Bakü`de düzenlenmiş Uluslararası İnsani Foruma daveti kabul etmiş Hanım Grigoriu Azerbaycan`a gelince büyük ilgi görmüş. Milletvekilleri, devlet resmileri, gazeteciler, STK temsilcileri – her kes onunla ilgilenmiş, en yüksek seviyede konukseverlik sergilemişler. Çünkü Erivan`da bir yabancı olarak Hanım Efendinin gerçekleri dile getirmesi Azerbaycan`da her kesi sevindirmiş, harekete geçirmiş. Ermenistan`dan farklı olarak o kendini burada sevgi ve saygı ortamında hissetmiş. Konuşmaları sırasında zaman zaman da gözyaşlarına boğulan Hanım Grigoriu hiç bir kez daha Ermenistan`a gitmeyeceğini diyor. 

 

Diyor ki, orası korkunç bir memleket. “Ben uluslararası düzeyde kabul görmüş kararlardan söz ettim, ama onlar beni linç edecek kadar üstüme geldiler. Şimdi böyle bir devletle, böyle bir çatışma tarafıyla masa arkasında nasıl anlaşılır, bilmiyorum”, diyor Moldovalı Ombudsman.

 

Hem de diyor ki, “eğer Azerbaycan Ermenistan topraklarını işgal etmiş ve insanlarına Hocalı gibi bir soykırım yapmış olsaydı aynı tavırı Bakü`de sergilerdim”. İşte adalet bu. Evet, akla karayı ayırabilen, doğruyu yanlışın ayağına vermeyen birisi şu Moldovalı Hanımefendi. O yüzden de Azerbaycan`da her kes onu tanır, her kes onu sever.

 

Peki, neden Moldovalı Ombudsman Ermeni bölücülüğü konusunda bu kadar hassas? Ondan ki, onun kendi ülkesi de bölücülükten eziyet görüyor. Evet, Moldova`nın Ruslar`ın sık yaşadığı Pridnestrovye bölgesinde de aynı oyunlar oynanıyor. Hem de Ermeniler`in arkasındaki Ruslar`ın desteği ile. Karabağ konusunda Ruslar Ermenileri desteklediği gibi Pridnestrovye meselesinde Moldovadaki bölücüleri destekliyor.

 

Moldova`da bir de Hıristiyan Türk azınlık – Gagauzlar var. Ama onlar bölücülük yapmıyor. Türkiye devleti her zaman Gagauzların arkasında. Azerbaycan da ilgisini eksik etmiyor. Ama Rusya`dan farklı olarak hem Türkiye, hem Azerbaycan Gagauzları Moldova`nın toprak bütünlüyü ve üniter devlet yapısı konusunda dikkatli davranmaya çağırıyor. Şimdi böyle olunca Moldova Azerbaycan`ın mı yanında olur, yahut Ermenistan`ın mı? Tabii ki, Azerbaycan`ın.