Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 
 

Kamu Yönetimi Bilim Uzmanı ABDULLAH BEDELOĞLU

http://blog.milliyet.com.tr/abdullahbedeloglu

21 Aralık '13

 
Kategori
Tarih
 

Mustafa Kemal Paşa'nın 9. Ordu Müfettişliğine atanmasının sebebi

Mustafa Kemal Paşa'nın 9. Ordu Müfettişliğine atanmasının sebebi
 

Mustafa Kemal Paşa 9. Ordu Müfettişliğine Kurtuluş Savaşını başlatmak için değil başlatanları tutuklamak ve cezalandırmak, bunları destekleyen Osmanlı subaylarını görevden almak ve cezalandırmak için atanmıştır.

Dokuzuncu Ordu Kıtaatı Müfettişliği’ne ait vezaif Zât-ı âlinizin Dokuzuncu Ordu Kıtaatı Müfettişliği’ne tayini İrade-i Seniyye-i Cenab-ı Padişahi şerefsüdur (Padişah emri) buyrulmuştur. Ancak işbu müfettişlikteki vezaif-i âlileri), yalnız askerî olmayıp müfettişliğin ihtiva eylediği mıntıka dahilinde aynı zamanda da mülkîdir.

1. İşbu müşterek vezaif (görevler) şunlardır:

a) Mıntıkada asayiş-i dahilinin iade ve istikran ve bu asayişsizliğin esbab-ı hususunun (ortaya çıkış sebebinin) tespiti.

b) Mıntıkada ötede beride müteferrik (ayrı ayrı) bir halde mevcudiyetinden bahsedilen esliha (silâhlar) ve cephanenin bir an evvel toplattırılarak münasip depolara iddiharı (yığma) ve muhafaza altına alınması.

c) Muhtelif mahallerde birtakım şûralar mevcut olduğu ve bunların asker toplamakta bulunduğu ve gayr-ı resmî bir surette ordunun bunları himaye eylediği iddia olunuyor. Böyle şûralar mevcut olup da asker topluyorlarsa, kat’-iyyen men’i ile bu kabil (gibi) müteşekkil şûraların da lağvı.

2. Bunun için:

a) İki fırkalı olan Üçüncü ve dört fırkalı olan Onbeşinci Kolordular müfettişlik emrine verilmiştir. İşbu kolordular hareket ve asayiş hususatında doğrudan doğruya müfettişlikle ve muamelât-i cariye (günlük işler), yani muamelât-ı zatiye (özlük işler) kuvve-i umûmiye (genel kuvvet) vesaire gibi hususatta kemâfissabık (eskisi gibi) Harbiye Nezareti’yle muhabere edeceklerdir. Fırka (tümen) veyahut mıntıka (bölge) kumandalığı veya bir vazife-i hususiyeye tayin edilecek zabıtanın tayin ve tebdilleri (değiştirme) müfettişliğin muvafakat (onayı) ve talebiyle olacaktır. Maahaza (bununla beraber) sair (diğer) hususatta lüzum ve menfaat görerek müfettişliğin verdiği talimatı kolordu kumandanları aynen tatbik edeceklerdir. Bilhassa ahval-i sıhhiyye pek mühimdir. Bu zemindeki tetkikat ve icraatın ahaliye de teslimi lâzımdır.

b) Müfettişlik mıntakası Trabzon, Erzurum, Sivas, Van vilâyetleri ile Erzincan ve Canik20 müstakil livalarını (sancak) ihtiva eylediğinden müfettişliğin yukarıda ta’dât edilen (sayılan) vezaif-i tedvir (idare) için vereceği bil-cümle talimat işbu vilâyetlerle mutasarrıflıklar doğrudan doğruya ifa edeceklerdir. Müstakile (bağımsız sancaklar) (Diyarbekir, Bitlis, Mamüretülaziz (Eflâziz), Ankara, Kastamonu vilâyetleri) ile kolordu kumandanlıkları da müfettişliğin ifa-ı vazife sırasında re’sen (doğrudan doğruya) vâki olacak müracaatlarını nazar-ı dikkate alacaklardır.

4. Müfettişliğin hususat-ı askeriyyeye ait merci Harbiye Nezareti olmakla beraber hususat-ı saire (diğer konular) için makamat-ı âliye-i aidesiyle (yüksek makamlarla, yani başbakan) muhabere edecek ve işbu muhabereden Harbiye Nezareti’ne de haber verecektir21.

Şifreye tahvil edildi 

(değiştirildi)

7.5.(1919)

Refet 

Harbiye Nazırı

Mehmed Şakir bin

Numa Tahir

Mühür

Mustafa Kemal Paşa’nın görevi, asayişsizlik, Padişah emirlerine itaatsizlikleri tespit etme, halkın silahlanmasını engelleme, halkın elindeki silahları ve cephaneyi toplama, depolama ve muhafaza altına alma, yabancı işgaline karşı çıkan halkı koruyan destek veren Osmanlı subaylarını tespit etme görevden alma, işgale karşı koymak için oluşturulan oluşturulacak her türlü toplantı ve kongreyi engellemek, dağıtmak, düzenleyen ve katılanları cezalandırmaktır.

Osmanlı padişahı Vahdettin ve Osmanlı Hükümeti Mustafa Kemal Paşa’yı Kurtuluş Savaşı’nı başlatması için değil Kurtuluş Savaşı’nı başlatan ve başlatacakları bu amaçla düzenlenecek kongre ve toplantıları engellemesi,  halktan kurtuluş mücadelesi verenleri göz yuman ve destekleyen Osmanlı subaylarını görevden alması ve cezalandırması için verilen bir görevdir.

Kurtuluş Savaşı’nı engellemekle görevlendirilen Mustafa Kemal Paşa verilen emre karşı çıkmış, yapmamış ve görevden alınmış ve idam cezasına çarptırılmıştır.

Karar hükmü aşağıdadır.

MAYIS-EKİM 1920

-13 Mayıs… Vahdettin 16 Kuva-yı İnzibatiye “gazi”sini ve isyan elebaşısını Mecidiye nişanı ile ödüllendiriyor. (Kuva-yı İnzibatiye, Padişah Vahdettin’in, Anadolu’da “kelle koltukta” emperyalistlere karşı mücadele eden Atatürk’ün “düzenli ordusu”na karşı kurdurduğu dört ayrı ordudan biridir.) Mustafa Kemal Ordusunu, Kurtuluş Savaşı veren halkı dağıtmak cezalandırmak için Padişah ordu kurmuş bunları ödüllendirmiştir.

-24 Mayıs… Padişah Vahdettin, Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşları hakkında idam fermanı yayınlıyor; işte o ferman: “Kuvayı Milliye adı altında çıkardıkları fitne ve fesatla, anayasaya aykırı olarak halktan zorla para toplamak, asker almak… iddiasıyla haklarında dava açılan, 3. Ordu Müfettişliği'nden alınarak askerlik mesleğinden çıkartılmış bulunan Selanikli Mustafa Kemal Efendi, Eski Yirmiyedinci Fırka Kumandanı miralaylıktan emekli İstanbullu Kara Vasıf Bey, Eski Yirminci Kolordu Kumandanı Mirliva Salacaklı Fuat Paşa ile eski Vaşington elçisi ve Ankara milletvekili Midillili Rüstem ve Sıhhiye eski Müdürü İstanbullu Doktor Adnan Bey ile Üniversite Batı Edebiyatı eski öğretmeni Halide Edip Hanım'ın, … sahip oldukları askerî ve mülkî rütbe ve nişanlarla, her türlü resmî unvanlarının kaldırılmasına ve idamlarına … dair İstanbul Bir Numaralı Sıkıyönetim Mahkemesi tarafından gıyaben verilen hüküm ve karar tasdik edilmiştir. Bu Padişah Buyruğu'nu yürütmeye Harbiye Nazırı görevlidir.”

Abdullah Bedeloğlu

KAYNAKÇA
T.C.BAŞBAKANLIK
ATATÜRK KÜLTÜR, DİL VE TARİH YÜKSEK KURUMU
Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi › Sayı 29, Yıl 1994-ANKARA › Mustafa Kemal Paşa'nın Dokuzuncu Ordu Müfettişliğine Tayininde Osmanlı Genelkurmayının Rolü
Doç Dr. Salim Koca – Yrd. Doç. Dr. Semih Yalçın

 

9. Ordu Müfettişliğinden alınan Mustafa Kemal'in yerine kim atandı?

9.Ordu müfettişliği kaldırıldı. 3. Ordu müfettişliğine bağlandı.3. Kolordu müfettişi Miralay Refet Bey idi.
9. Ordu Müfettişliği (Dokuzuncu Ordu Kıt'aatı Müfettişliği, Erzurum, Müfettiş: Mirliva Mustafa Kemal Paşa, 15 Haziran 1919 tarihinde, 3. Ordu Müfettişliği olarak değiştirildi) III. Kolordu (Sivas, Miralay Refet Bey) 5. Kafkas Tümeni
15. Tümen

16 Mayıs 1919 tarihinde, 3. Ordu Müfettişi göreviyle ve Kurtuluş Savaşı'nı başlatma maksadıyla Anadolu’ya giden Mustafa Kemal Paşa ile birlikte Bandırma Vapuru'na binerek Samsun'a gitti. Bu yolculuğa katılmasını Mustafa Kemal Paşa istemişti. Gidiş izni yoktu ancak 15 Mayıs 1919 tarihinde İngilizlerden vize alabildi. Mustafa Kemal Paşa'ya İngilizlerin gemiyi batıracağını söyledi. 17 Mayıs tarihinde kendisi de 9. Ordu'ya bağlı, karargahı Sivas'ta bulunan 3. Kolordu Komutanlığı ile görevlendirildi.

Samsun'a vardıktan sonra başlatılan Milli Mücadele'nin gerekçesini, amacını, yöntemini açıklayan bir belge niteliğindeki Amasya protokolünün hazırlandığı toplantılara katıldı. 21 Haziran 1919 tarihinde gizli bir genelge ile duyurulan protokolde imzası olanlardan birisiydi.

Amasya Genelgesi'nin imzalanmasının ardından Mustafa Kemal ve Rauf Bey ile birlikte Sivas'a gitti. Diğerleri Erzurum Kongresi'ne katılmak için yola devam ederken Sivas Kongresi hazırlıklarını tamamlamak için bu şehirde kaldı.

İngilizlerin Temmuz ayı başında Samsun bölgesine asker çıkarmaları üzerine Kavak civarına topçu birliği yerleştirip savaş düzeni almasıyla bu harekâtı durdurdu. Harbiye Nezareti'nden kendisine gönderilen ve Mustafa Kemal Paşa'nın emirlerini dinlememesi gerektiğini aksi halde bu durumun İngilizlere işgal hakkı tanıyacağını bildiren telgrafa uzun bir yanıt vererek "Mustafa Kemal'in Erzurum'da olduğunu, onun bu durumla ilişkisi olmadığını, bunun yurtsever herkesin yapacağı bir hareket olduğunu" bildirdi. 13 Temmuz 1919 tarihinde Takvim-i Vekayi de yayınlanan yazı ile ordudaki görevinden alındı. Görevden alınacağını hisseden Refet Bey ise 12 Temmuz tarihinde Kavak’tan gönderdiği telgrafla istifasını bildirmişti. Böylece 3. Kolordu Komutanlığı görevini yerine atanan Miralay Selahattin Bey'e devretti.

 
Toplam blog
: 152
: 2363
Kayıt tarihi
: 13.01.10
 
 

İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yü..