New York Times, İstanbul depremi kehanetini manşetten duyurdu!

İlki 22 Mayıs 1766 Perşembe sabahı ikincisi ise iki ay sonra gerçekleşen 7.2 ve 7.6 büyüklüklerindeki büyük depremler İstanbul‘da çok sayıda binayı yıktı, yaklaşık 5 bin kişi yaşamını yitirmişti.

Depremin yol açtığı tsunami özellikle Boğaz kıyılarını ve Mudanya Körfezi‘ni vurdu. Galata ve Haliç‘in karşı kıyıları sular altında kaldı. Deprem İzmit’ten Tekirdağ’a kadar geniş bir alanda etkili oldu.

İstanbul’da Topkapı Sarayı, Fatih Sultan Mehmet Camii, Yedikule, Eğrikapı , Edirnekapı, Galata, Pera , Kapalı Çarşı, Ayasofya ve şehir surlarında ağır hasar meydana geldi. Deprem Marmara’nın Doğusu’nu özellikle etkilediğinden İzmit ve Karamürsel’de ağır hasarlar gözlenmiş, tsunami dalgaları limanları kullanamayacak hale getirmişti.

Marmara Denizi’ndeki küçük adacıklar yarı yarıya sular altında kalmıştı. Deprem Bozcaada, Selanik, İzmir ve Güney Balkanlarda da hissedilmişti...

Yaklaşık 244 yıl önce gerçekleşen bu facianın sonrasında İstanbul’un üzerinde oturduğu faylar ciddi bir hareket görmedi. Bu sessizlik, gerek Türkiye’de gerek ise yurt dışında büyük depremin çok yaklaştığı endişesini arttırmaktadır.

Dünya’nın saygın gazeteleri arasında yer alan New York Times gazetesi bir kaç gün önce bu endişeyi manşetlerine şu şekilde taşımıştır.

“İstanbul’u “felaketi bekleyen şehir” olarak niteleyen gazete, İstanbul’da sismologların binlerce bina için “yıkılmayı bekleyen taş yığını” tabirini kullandıklarını yazdı. İstanbul’da nüfusun son 50 yılda 10 milyondan fazla arttığına ve bu artışın güvenli bina inşa etme kapasitesinden çok daha fazla olduğuna dikkat çeken gazete, İstanbul depreminde felaketin boyutunun Haiti’deki depremden bile daha büyük olabileceğini belirtti. Haiti’yi 12 Ocak’ta vuran 7 büyüklüğündeki depremde 230 bin kişi hayatını kaybetmişti.

New York Times’a konuşan Boğaziçi Üniversitesi’nden Prof. Mustafa Erdik “Depremler her zaman en zayıf noktayı yakalar. Yapılardaki ölümcül problemler her zaman dışardan bakılarak görülemez. Küçük detaylar önemlidir. Bir binanın dayanıksız olduğunu söylemek kolaydır ama dayanıklı olduğunu söylemek zordur. Deprem bize zaman verirse kayıp sayısını düşürebiliriz. Ama deprem yarın olursa ölü sayısı çok yüksek olur” dedi. Erdik’e göre İstanbul depreminde ölü sayısının 30 bin ile 40 bin arasında değişmesi, en az 120 bin kişinin de ciddi şekilde yaralanması bekleniyor.

’Ordu bile giremez’

Colorado Üniversitesi uzmanlarından Roger Bilham’ın yönetmenliklere uygun olarak inşa edilmeyen evleri “görünmeyen kitle imha silahları” diye nitelediğini aktaran gazete, ünlü müteahhit Ali Ağaoğlu’nun geçen yıl bir röportajda “1970’li yıllarda denizden çıkarılan tuzlu kumları inşaatlarda kullandık. O zamanlar en iyi malzeme buydu. Bütün şirketler aynı malzemeyi kullandı. Eğer İstanbul’da bir deprem olursa buraya ordu bile giremez” sözlerini hatırlattı.

İtfaiye yetişemez

Gazeteye konuşan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Zemin ve Deprem İnceleme Müdürü Mahmut Baş ise bugüne kadar dikkat çekilmeyen bir tehlikeye işaret etti. Baş “Olası bir depremde İstanbul’daki 30 bin doğalgaz boru hattının patlayacağı düşünülüyor. Bunlardan sadece yüzde 10’u alev alırsa kentte 3 bin yangın çıkacaktır. İstanbul itfaiyesinin günlük yangınla başetme kapasitesi ise 30-40” dedi.

72 saatte yardım

New York Times, Bağcılar gibi dayanıksız binalardan kurulu bölgelerin İstanbul’da en tehlikeli semtler olduğuna dikkat çekti. Daha önce dere yatağı olan bu bölgede inşa edilen binaların kolonlarının çok ince olduğunu, hatta daha şimdiden çatlaklar oluştuğunu ifade eden gazete sadece Bağcılar’da ölü sayısının 4 bin 200’ü bulabileceğini yazdı. Gazeteye konuşan Mahalle Afet Gönüllüleri Vakfı kurucusu Mustafa Elvan Cantekin ise “En gelişmiş sivil savunma ağına sahip Çin’de bile bazı bölgelere ulaşmak üç dört günü buldu. Büyük bir deprem olursa yardım gelene kadar en az 72 saat yalnız kalmaya hazırlıklı olmalıyız” dedi. “

Türkiye topraklarının yüzde 96’sı farklı oranlarda deprem riski altında. Toprakların yüzde 66’sı aktif fay hatlarıyla kaplı. Nüfusun yüzde 70’i ile büyük sanayi tesislerinin yüzde 75’inin kurulu bulunduğu bölgelerde deprem riski çok yüksek.

- 1900-2009 arası 223 adet hasarlı deprem yaşandı. Toplam 86 bin insan hayatını kaybetti. 549 bin yıkık veya ağır hasarlı konut tespiti yapıldı

. - Türkiye’de 8 ayda bir, 5944 binanın yıkıldığı, 965 insanın öldüğü depremler meydana geliyor. - İstanbul’da beklenen deprem, Kuzey Anadolu Fayı’nın Marmara Denizi içerisinde kalan kesiminde olacak. Bu bölgede 7’den büyük bir deprem bekleniyor.

- Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı’na göre ise İstanbulu büyüklüğü 7.5 veya 7.7 olan şiddetli bir deprem bekliyor ve bu her an gerçekleşebilir.

Kaynak:http://www.nytimes.com/interactive/2010/02/24/world/20100224-quake-map.html