Öfke Dikkat İlişkisi

Özelikle dikkat eksikliği, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarımızın bazılarında karşılaşılan belirtilerden bir tanesi de, zaman zaman agresif, zaman zamanda öfke kontrolsüzlüğü olarak karşımıza çıkabilmektedir. Bu problemi olmayan çocuklarımızda da görülen öfke dönemleri, agresif davranışlarda bulunma durumu, zamansal aşırı yorgunluk, duygusal çöküntü vb. sebepler ile ortaya çıkabilir. Dikkat temelinde şekillenen her iki durumda da, öfkenin sebebi, çocuklarımızın dürtüsellik boyutunda kontrolü sağlayamamaları ve onların olumlu yönlerinin bu kontrolsüzlüğün gölgesinde kaybolmalarıdır. Dürtüsellik kontrolü sağlayamama durumu, üzerinden gelinmesi en zor olgulardan bir tanesidir. Çünkü en genel anlamda bu problem, çocuğun yaptıktan sonra düşünmesine ya da sonucunu düşünmeden davranmasına yol açar.

Sınıf Ortamında Öfke Davranışı Sergileyen Çocuk

Sınıf ortamında dikkat tabanlı bir problemi ya da dönemsel öfke problemi yaşayan bir öğrenci olması durumunda, bu çocuğa karşı aşırı tepkili davranmak, keskin ve ağır yaptırımlar uygulamak anlık bir baskılama sağlasa bile, asla bir çözüm yolu olamaz.

Bu çocuklarımıza karşı;
* Dürtüsel kontrol sağlama amaçlı özel davranış kartları hazırlanabilir. Bu tarz bir uygulamada durumun öğretmen öğrenci arasında kalması genelde başarıyı arttırır. Çocuğa belli periyotlarda değiştirilerek verilecek üzerinde "Parmak kaldırmadan konuşma", "Sıranın üzerini ders bitiminde topla" vb. yazılı davranış kartları yardımcı olacaktır. 

* Davranış kartları konusunda özel tutma mümkün görülemiyor ya da çocuk bu davranışa tepki vermiyor, uygulamak istemiyor ise ona haftalık görev listesi hazırlamayı deneyebilirsiniz. Her hafta sonu ya da her gün sonu başarılı olduğu konuların üstü çizilir. Tüm maddelerin üzeri çizildiğinde, çocuğa yeni liste hazırlanır. 

* Çocuklara yapılan yönlendirmelerde belli sınırlar belirtilmeli ve bu çocuklara özellikle dikte edilmelidir. Sınır zaman, mekan vb. olgular kullanılabilir. 

* Öfke konusunda problem yaşayan çocuğa yetki verilmeli. Bu yetki grup aktivitelerinde sözcülük yapma, grup aktivitelerinde grup ihtiyaçları için öğretmen ile koordineye geçme vb.dir. Bir yetkilinin nelere dikkat etmesi gerektiği ve nasıl davranması gerektiği mutlaka anlatılmalıdır.                     

* Bu çocuklara uygulanacak disiplin uygulamaları; anında, kısa süreli ve biraz daha yumuşak bir tutumda uygulanmalıdır. Yumuşak tutumdan kasıt ise kimi zaman konunun "Cezalısın sen kenarda bekle" yerine "Sen 5 dakika kenarda dinlen" diyerek uygulanmasıdır. Bu çocuğun toplum/grup içerisinde rencide olmasını engelleyecektir. Ancak daha sonra birebirde çocuk ile konuşulmalı ve hatası mutlaka söylenmeli ve bundan dolayı dinlenmesinin istenildiği mutlaka söylenmelidir.                                               

* Çocuk için elbette takdir ve ödül mekanizması asla geciktirilmemeli ve atlanmamalıdır. 

Ev Ortamında Öfke İle Mücadele Etmek

Ev ortamında anne ve baba tarından çocuğa karşı davranış ve tutum yukarıdakilerden farklı değildir. Ancak ev ortamında anne ve babalar özellikle disiplin boyutunda dengeye dikkat etmelidir. Yani yapılan bir yanlış ya da istenmeyen bir davranışa karşı çocuğa ölçülü davranılmalıdır. Aşırı verilen bir tepki ya da sergilenen davranış çocuğa zarar verecektir. Bunun yanında istenmeyen bir davranış konusunda çocuk ile daha rahat ve daha çok konuşabilecek zaman bulunabilecektir. Bu avantajdan mutlaka yararlanılmalı, çocuk ile göz teması sağlanarak, onu çok sıkmadan ama etraflıca yanlışı söylenmelidir. Bu kapsamda özellikle suçlama yapmaktan kaçınılmalıdır.

Unutmayın! Ufak Bir Dokunuş Yeter!