Önümüzdeki 10 yılda Afrika’da Hangi İşler Para Kazandıracak?

Afrika’da hangi işler para kazandırır sorusu en çok karşılaştığım sorulardan biri. Doğru yerde, doğru zamanda yapılan doğru iş her zaman kazandırır. Afrika’da para kazandıran işler konusu oldukça kapsamlı ve uzun bir liste. Bu listeye kısmen değinelim.

Devamlı şekil değiştiren Dünya serveti için hazırlanan en son “Afrika Varlık Raporu”nda Afrika’da 160.000’in üzerinde milyoner olduğu belirtilmiştir. İlginç bir şekilde, 2000 yılından 2013 yılına kadar, Afrika kıtasındaki milyonerlerin sayısı Dünyadaki milyonerlerin sayısı %73’lük artış gösterirken, %145’lik bir büyüme gösterdi.

Son yıllarda Afrika’nın yeni milyonerlerinin çoğu gelecek vadeden işler yarattı ve bu genç girişimciler Afrika’nın hızla büyüyen ekonomilerinin karlı sektörlerine yatırım yaptılar.

Bu sektörlerden bir kaçına değinelim.

Güneş Enerjisi

Güneş Enerjisi, Afrika’nın en bol ve doğal kaynaklarının arasında yer almaktadır. Sahra altı Afrika’daki çoğu bölgede her yıl 300 güne kadar “Ücretsiz” ve “Tanrı Hediyesi” güneş ışığının tadını çıkarabilirsiniz.

Buna rağmen kıtada özellikle kırsal alandaki 600 milyondan fazla kişinin güvenilir elektriğe erişimi yoktur. Çoğu şehir ve kasabada, elektrik kesintileri yüzünden insanlar gürültülü jeneratörlere güvenmek zorunda kalıyorlar.

Güneş enerjisi özgür, temiz ve bol miktarda bir enerjidir. Ayrıca, Afrika’nın uzak bölgelerindeki elektriğe ulaşamayan insanlar içinde yeni fırsatlar sunmaktadır.

İlginçtir ki, bazı akıllı girişimciler hem Afrika’yı güneş enerjisi ile aydınlatmayı hem de Afrika’nın milyonerleri arasında yer almayı hedefliyorlar.

Birkaç ilginç örnek verelim.

Tanzanya’daki bir güneş enerjisi sağlayıcısı Grid Elektrik, kısa bir süre önce uluslararası yatırımlarla yatırımını 25 milyon dolara çıkardı ve USAID’den 5 milyon dolarlık grand kazandı. Şirket 2017 yılı sonunda Doğu Afrika’da 1 milyon eve güneş enerjisi ile elektrik sağlamak için yolda ve sınırlarını Ruanda’ya kadar da genişletti.

M-Kopa da güneş enerjisi sistemleri yatırımlarını 40 milyon dolara kadar büyüttü. Kenya merkezli şirket Kenya, Tanzanya ve Uganda’da 300.000 eve güneş enerjisinden elektrik sağlıyor.

Tarım işletmeciliği

Tarım sektörü, Afrika’nın keşfedilmemiş altın madeni ve önümüzdeki yıllarda yeni milyonerlerin potansiyel kaynağı olacak.

Dünya Bankası Raporuna göre, Afrika’nın tarım sektörünün 2030’a kadar 1 trilyon dolara erişmesi bekleniyor.

Dünyanın ekilmemiş ekilebilir arazilerinin büyük bir kısmını teşkil eden bu verimli topraklar, her yıl yüzde 60’a varan oranlarda güneşi ile Sahra-altı Afrika’yı kesinlikle dünyanın büyük gıda ürünleri ihracatçısı yapma potansiyeline sahiptir.

Afrika’nın, ihracat pazarlarına girmeden sadece kendi için tarıma yüklenmiş olsa bile, bir milyar insanın bu büyük ve hazır pazarda yeri olduğu bilinmektedir.

Yine de Afrika ülkeleri her yıl tüketilen buğdayın %70’inden fazlasını ve 3.000.000 tonu aşkın tavuk ithal etmekte ve özellikle pirinç olmak üzere ithal tahıllar için 10 milyar dolar harcamaktadır.

2016’daki düşük ham petrol fiyatlarını devam eden sert etkileri ile Nijerya ve Angola gibi ticaret devleri nihayet ekonomilerini çeşitlendirmek için tarım aracını kullanmaya odaklanıyor.

Bu da, bu ülkelerin tarımsal girişimlere daha açık ve destekleyici olduğu anlamına geliyor.

Akıllı Telefonlar

Obi Worldphone’u duymamışsınızdır. Bu marka özellikle Afrika pazarını hedef alan düşük fiyatlı bir akıllı telefona ait. Afrika’da 129 dolara satılıyor.

Afrika, cep telefonları için şu anda Asya’dan sonra ikinci hızlı büyüyen pazar konumunda. Bununla birlikte Afrika’nın cep telefonu devrimin neredeyse ilk dalgası bitti.

Şu anda Afrikalı tüketiciler birinci nesil telefonlardan akıllı telefonlara geçmek istiyorlar. Kıtanın artan teknoloji nüfusunun ve modaya duyarlı gençlerinin şimdi akıllı telefonlar için milyarlarca dolarlık bir pazar sunduğu hiç de şaşırtıcı değildir.

Bununla birlikte iphone, Blackberry ve Samsung gibi çoğu yeni nesil akıllı cihazın fiyat ortalaması Afrika için oldukça pahalı kalıyor.

Bu da Afrika pazarına girmeye düşünen akıllı telefonlar için büyük fırsat yaratmış durumda.

Son 18 ayda bir düzineden fazla düşük fiyatlı akıllı telefon markası Afrika pazarına girdi. Bu telefonların pazar potansiyeli göz önüne alındığında muhtemelen arkasındaki yatırımcı ve girişimcileri milyoner yapacak.

İnternet Erişimi

Afrika’nın internet pazarında milyarlarca dolar var.

Google ve Facebook gibi teknoloji devlerinin milyonlarca Afrikalının internet erişimini artırmak için uğraştıklarını biliyoruz. Google’ın Project Loon ve Facebook’un ücretsiz internet hizmeti bunlardan sadece birkaçı.

Bununla birlikte bazı akıllı Afrikalı girişimciler internet erişim pazarını ele geçirmek için etkileyici hamleler yapıyor.

Örneğin, Kenya merkezli “BRCK” isimli şirketin zor koşullar için ürettiği modem cihazı elektrik ve internet problemi olan bölgeler için tasarlanmış. 8 saatlik bataryası ile Ethernet, wifi, 3G ve 4G hizmet verebiliyor.

Bu cihaz şu anda Afrika’da 54 ülkede ve hatta Hindistan’da bile binlerce satmış durumda.

Yakın zamanda BRCK, bu şaşırtıcı cihazın erişimini genişletmek için yatırımcılardan 3 milyon dolarlık fon sağladı.

Eğitim

Afrika’nın insan yeteneği, göz ardı edilen ve keşfedilmemiş varlıklardan biridir.

Dünyanın en genç nüfuslarından biri olan bu topraklar (Afrika’nın yüzde 50’sinden fazlası 31 yaşından küçüktür) yaratıcı ve yenilikçi yetenekleriyle zengin bir Avrupa kıtası kadar nüfus içerir. Bununla birlikte kaliteli eğitime yetersiz erişim Afrika’nın beşeri sermayesine ciddi bir tehdittir.

Şu anda Afrika eğitim sorunlarıyla baş ederken, birkaç ilginç girişime de başarılı imzalar atılıyor.

Kenya ve Doğu Afrika’da Bridge Akademileri; Gana ve Batı Afrika’da Omega Okulları, öğrencileri için okul ücreti olarak günde 1 dolar gibi düşük bir ücretle inanılmaz bir eğitim modeli inşa ettiler.

Afrika’nın eğitim alanlarındaki bir başka çıkış yapan kurumda Andela’dır. Andela ücretsiz ve yüksek titiz eğitim programlarıyla Microsoft, ABD ve Avrupa’daki diğer teknoloji devlerinden hibe alarak yazılımcılara gelecek vaat ediyor ve Afrikalı gençleri yetiştiriyor.

Andela yakın zamanda 10 milyon dolarlık yatırım daha yaparak 10 yıl içinde 100.000 Afrika yazılımcıyı yetiştirmek için yola devam ediyor.

Afrika Sanatı

Bu günlerde Afrika Sanatı ne kadar değerli bir bakalım.

Kasım 2014’de Mali, Gabon, Kongo ve Liberya’daki Afrika sanatının bir koleksiyonu Newyork’da Sotheby’de 41 milyon dolara rekor kıran bir fiyata satıldı. Bu Amerika’da Afrika sanatının satışından elde edilen en büyük rakamı ifade ediyor.

Uzun zaman önce Nijeryalı sanatçı Ben Enwonwu’nun ahşap heykel seti Londra’da beklenen fiyatının üç katından fazla bir rakamla 500 bin dolara satıldı.

Ganalı sanatçı El Anatsui’nin alüminyum ve bakırdan yenidünya haritası, şimdiye kadar yerli bir Afrika sanatçısının eseri olarak en yüksek fiyatlarından bir olan 767 bin dolara satıldı.

Yıllardır ihmal edilmesine ardından artık Afrika Sanatının antik ve çağdaş eserleri dünyanın önde gelen sanat piyasalarından yüksek fiyatlarla cezbedebiliyor.

Önümüzdeki yıllarda daha fazla yatırımcı ve koleksiyoncu, Afrika Sanatı talebini hızlandıracak ve daha fazla milyoner olacak.

Perakende

Mall of Afrika 131.000 m2 ile Afrika’nın şimdiye kadar inşa edilmiş en büyük alışveriş merkezidir.

Doğu Afrika’da Nairobi’de açılan Two Rivers bölgedeki en büyük alışveriş merkezidir.

Shoprite, Game, Dama, Woolworths, Edgars, Spar gibi yerel ve uluslararası süpermarket markaları alışveriş ve perakende altyapısında gelişmelerine bakınca mevcut alanın her santimini kullanarak genişlemektedirler.

İlginçtir ki Afrika’da perakende savaşı sadece fiziksel perakende zincirlerinde gerçekleşmiyor.

Koga ve Jumia gibi e-ticaret devleri de son birkaç yıldır etkileyici bir şekilde büyümekteler. İnternet tabanlı perakende işletmelerinin toplam değeri 1 milyar doların üzerindedir.

Afrika’nın perakende pazarının savaşı kıta sahillerinden yavaş yavaş iç bölgelere doğru ilerlemekte.

Yeni e-ticaret girişimleri olan Mall for Africa (Afrika için Alışveriş), Shop to my door (Kapımda Mağazacılık) gibi Afrikalıların doğrudan Amerika, İngiltere ve Çin’deki perakendecilerden alışveriş yapmasını olanak sağlıyor.

Afrika artık dünyanın en hızlı büyüyen perakende pazarlarından biridir. Hızla büyüyen bir orta-sınıf, yerel harcama gücünü artırmakta ve çalışan sayısının artması ile kıtadaki alışveriş trendi de artmaktadır.

Online Hizmetler ve Uygulamalar

Afrika’yı ele geçiren bir dijital devrim yaşamaktayız. Günümüzde birçok hizmetin telefon uygulaması var ve Afrika’nın dijital ekonomisi de buna hızlı bir şekilde ayak uydurarak büyüyor.

Bu günlerde, istediğiniz herhangi bir şeye ulaşmak için telefonunuza bir uygulama indiriyorsunuz ve kullanıyorsunuz. Örneğin Nijerya’da uygun bir otel arıyorsunuz. Hotels.ng veya Jovago.com otel rezervasyonları işinde en büyük online servislerdir.

Afrika sinema filmlerini aında izlemek istiyorsanız bunu için bir uygulama var. IrokoTv, cep telefonunuzdan 5. 000’den fazla Afrika filmine erişmenizi sağlayan bir uygulamadır.

Ocak 2016’daIrokoTv yatırımını genişletmek için 19 milyon $’lık fon sağladı.

Mobilyacılara ısmarlama mobilya yaptırmak yerine internetten sipariş vermek istiyorsanız bunun içinde Showroom.ng ‘den online hizmet alabilirsiniz. Bu da Afrika’nın en büyük ekonomisinde mobilya ticaretini değiştiren bir Nijeryalı girişimcidir.

Önümüzdeki yıllar Afrika’da daha bir çok online servis hizmete girecek ve bu süreçte birçok milyoner de yaratacak.

Ödeme Çözümleri

Afrika’da her yıl 100 milyar doları aşan işlemler nakit olarak yapılmaktadır. Bu da akıllı girişimcilere büyük ve kazançlı finansal hizmetler için fırsatlar yaratmaktadır.

M-Pesa, Doğu Afrika’da kurulduğundan beri, dönüşümlü mobil tabanlı para transferi ve ödeme servisi olarak Kenya ve Tanzanya’da olağanüstü bir şekilde kendini kanıtladı. Bu platformda her yıl 200 milyondan fazla kişi işlem yapmakta.

Afrika’nın diğer bölgelerinde de bu konuda atılımlar olacaktır.

Afrika’nın en büyük ekonomisi olmaya aday Nijerya’da umut vadeden birkaç işletmeden bazıları Paga, Payattitude, SimplePay ve PayWithCapture.

Altı aydan kısa bir süre önce Paga, Nijerya’nın içinde ve dışında iş alanlarını genişletmek için 13 milyon dolar yatırım yaptı.

Emlak

Afrika’nın gayrimenkul piyasası milyarlarca dolarlık bir fırsattır ve birçok milyoner bu pazarda servetlerini inşa edecekler.

Kıtanın neredeyse her köşesinde gayrimenkul projeleri ortaya çıkıyor. En büyük cazibe merkezi, yüksek katlı otel ve ofis binaları, konutlar ve daireler ve tabii ki alışveriş merkezleri.

Sadece Nijerya’da 173 milyon konut açığı varve bunun için 363 milyar dolarlık finansman gerekiyor.

Angola’nın başkenti Luanda’daki ofis kiraları dünyanın en yüksekleri arasında dır ve metrekaresi 150 dolar civarındadır.

Mozambik’te limanlarda özellikle depolar için emlak fiyatları Afrika’nın en yükseğidir.

Her yatırımcının gündemindeki gayrimenkul için kilit pazarlar Angola, Nijerya, Mısır, Mozambik, Güney Afrika ve Kenya’dır. Bu ülkelerin hepsi geçmişte hiç olmadığı kadar büyük bir emlak patlaması yaşıyor.

Afrika’nın geniş ve genç nüfusu, genişleyen orta kesim ve artan kentleşme ile çok uluslu şirketlerin bu bölgelere akışı, hem ticari hem de konut gayrimenkul talebini tetikleyen etkenlerdir.

Başlangıç Finansmanı

Başlangıç yatırımları sağlayan şirketlerin sayısı küresel olarak artmaktadır. Afrika’nın her yerinde başlangıç sermaye şirketleri, yatırım sermayesi üzerinden daha yüksek kazanç arayan girişim sermayesinin, özel sermayenin, sosyal fonların ve melek yatırımcıların ilgisini çekmektedir.

Yalnızca 2015’te, Afrika’da başlangıç işletmelerine yapılan yatırım kabaca 0,5 milyar dolardı. 2016 ‘da bu rakam ikiye katlandı.

Afrika’nın genç girişimcileri, hem yeni hem de kurulu piyasalarda önemli ölçüde potansiyele sahip parlak iş fikirleri geliştirmeye devam ederken, yatırımcıların cazip yatırım getirilerini göz ardı etmesini neredeyse imkansız kılıyor. 2016’da Afrika’nın erken dönem işletmelerine yatırım yapan 200’den fazla yatırım organizasyonu, firma ve platform bulunmaktadır.

Ağustos 2017

afrikadanismani.com