Öz- biçim- içerik

Şiirin üç hal ilkesi olan öz-biçim-içerik, estetik ve siyasal kaygıdan ırak tutulursa, şiir, salt bir anlatıma dönüşür. Bu ise şiire işlevsizlik kazandırır. Toplumcu gerçekçi/direniş şiir edilgen değil, etken bir role sahiptir. Onun içindir ki şiiri diri tutan enstrümanları, toplumun etkin süreçlerinden ayrı düşünemeyiz. Şiirin artistik boyutu, toplumsal gelişimin dinamikleriyle örtüşmek zorundadır.

Kübizmden fütürizme, dadaizmden sürrealizme kadar, tarih içinde insanın farklı toplumsal gereksinmeler karşısında oluşturduğu hiçbir sanatsal ve edebi akım yadsınamaz.

Çeşitli ekol ve akımların birbirini karşılıklı etkilemesi ve en inkar edici tutumlar karşısında bile dönüşümsel etkilerin sanat ve toplum boyutu içinde açığa çıkması hep süregelmiştir. Bu açıdan sanatın evrensel kimliği özgül koşullarla, öznel-kültürel boyutu ise evrensellikle örtüşmüştür.

Bu bağlamda toplumcu gerçekçi sanat, kaçınılmaz olarak çeşitli akımların biçimsel özelliklerine bulanmıştır. Öz ve içerik yapısına biçem anlamında birçok öğeyi katarak daha da varsıllaşmıştır.
Günümüz koşullarında toplumcu gerçekçi sanata, yapay bir alternatif oluşturularak modernist/post-modernist boyutlar yaratılmaktadır.

Doğal ki bu anlaşılır bir şey-dir. Bir sınıfın kendini varedebilmesi/sürdürebilmesi salt ekonomik, sosyal, siyasal...vb.süreçlere bağlı değil, ama, aynı zamanda sanatsal-edebi ortama da sıkı sıkıya bağlıdır.

Şiirin bütünleyici, hareketlendirici ve değiştirici rolü doğanın, toplumun ve düşüncenin diyalektik yöntemle ele alınmasını zorunlu kılar. Bu zorunluluk ise, bilinç ve duyarlılığın bütünselliğini gerektirir. Onun içindir ki ozan, yalın bir yanlılıktan hareketle fenomenlerin yansıtıcısı olma konumunda değil; ama, sürekli derinleşen bilinçsel-teorik bir süreçle, duyarlılığını en doğru ve şiir estetiğine en uygun biçimde ortaya koyabilme çabası içindedir.

(İlhan Özay)