Özel eğitim nedir?

Günümüz yaşamında teknolojik gelişimin getirdiği insanın başını döndüren değişkenlikte bir sosyal yaşam oluşmuştur. Bu sürekli yenilenen yaşam biçimi hemen her gün değişen normlara uyma zorunluluğunu da –bazılarımız içinse sorununu- beraberinde getirmiştir. Bu nedenle eğitim anlayışı da yavaş yavaş değişmektedir. Eskiden yalnızca bilgiyi edinmek ön planda iken; artık bilgiye ulaşma seçeneklerini araştırmayı öğrenmek bir başka deyişle bilgiye ulaşmayı öğrenmek daha ön plana çıkmış durumda. Bu da yetmiyor bilgi kullanmayı da öğrenmek gerekiyor.

Genel eğitim esasları yukarda bahsedildiği gibi şekillenedursun, bir de genel eğitim programlarının normlarına uygun şartları taşımak gerekiyor. Eğitim formel ve informel olmak üzre iki ana başlıkta toplanıyor. İnformel eğitim belli bir programa dayalı olmayan, belli bir mekan da gerekmeyen eğitim biçimi. Anne baba ile başlayan bu süreç çevre ile devam ediyor. Çevre derken kastedilen, tüm iletişim araçları, diğer insanlar, canlı cansız bütün uyaranlardır. Formel eğitim ise belli bir programa dayalı, bu programın uygulanmasına uygun kapalı veya açık mekanlarda –okul, sınıf vb – yapılan eğitim biçimidir. Peki bu eğitim biçiminden yeterince yararlanmak için gerekli şeyler nelerdir? Formel eğitimde programlar standart normlara göre düzenlenir. Önce gören gözleriniz olmalı. Yazmak için gerekli koşullara sahip el ve parmaklarınız olmalı. Bazı programlar için spor yapabilecek sağlık koşullarını taşımalısınız. Bir de bu normlarda hedeflenen bilişsel becerileri gerçekleştirebilecek zeka seviyesinde olmanız gerekmekte. Üstelik bu programların öngörülen süreleri içinde istendik davranışlara ulaşabilecek seviyede olmalısınız. Ya değilseniz? Görme duyunuzda, işitme duyunuzda, fiziksel özelliklerinizde nüfusun genel normlarına uygun olmayan birtakım farklılıklar varsa ne olacak? Bu eğitim programından yeterince yararlanmanız epeyce zor. Hatta bazı durumlarda imkansız.

İşte akademik anlamda basit tanımla özel eğitim burada devreye giriyor. Normal –veya- genel eğitim imkanlarından çeşitli sebeplerle akranları ile aynı derecede yararlanamayan bireyler için geliştirilen eğitim biçimine özel eğitim denilir. Özel eğitim kendi içinde bireyin farklılıklarına göre programlar oluşturan bölümlere ayrılır. Görme engelliler eğitimi, işitme engelliler eğitimi, ortopedik engelliler eğitimi, zihinsel engelliler eğitimi ve hatta üstün zekalılar eğitimi.. Özel eğitimde esas; birey merkezli, bireyin gereksinimlerine göre düzenlenmiş ortam ve programları baz almaktır.

Çoğumuzun özel gereksinimli bireylerle ilgili bir eğitim anlayışından haberdar olmadığı maalesef acı gerçeklerimiz arasındadır. Bu nedenle özel eğitim zaman zaman özel öğretimle karıştırılır. Özel öğretim kurumları içinde de özel eğitim uygulamaları olan kurumlar vardır. Ancak özel eğitim özel teşebbüs tarafından açılan kurumlarda yapılan eğitim demek değildir.

Özel eğitimde en popüler olan kesim zihinsel engelli bireylerdir. Öyle ki; yaşama uyum sağlamanın en alt basamaklarından akademik becerilere kadar uzanan çok uzun bir yolları vardır.

Sosyal yaşam içinde özel insanların varlığını hatırlamakla birlikte, özel insanların bir de özel eğitim programları olduğundan haberdar olmak önemlidir. Bununla birlikte özel eğitim gerektiren bireylerin informel eğitim olanaklarına profesyonel anlamda olmasa da herkesin katkıda bulunabileceğini de unutmamak gerekir.

Sağlıcakla kalın.