Pandora ve meşhur sandığı(kutusu)

“Hayat bir define avı değildir, hayatın kendisi definedir.”

Pandora mitolojide yeryüzünde yaratılan ilk kadındır. "Bütün Tanrıların armağanı" anlamına gelir. “Mitolojide tanrılar tanrısı Zeus'un emriyle ilk dişi insan Hephaistos tarafından su ve topraktan bir heykel yaparak hazırlanmıştır. Tanrılardan her biri ona kendi armağanını vermiştir. (Afrodit – güzellik, Minerva - çekicilik; Hermes – zekâ, kurnazlık, vs...) Zeus ise ateşi insanlara veren Prometheus’dan intikam almak için, Pandora'ya içinde bütün hastalık ve belaların bulunduğu bir kap vererek yeryüzüne göndermiştir.” (Prometheus; önceden gören anlamına gelir. Bir titan oğludur. İyilik ve güzellik ile kötülük ve çirkinliğinin bir karışımı olan ilk insanı yaratmıştır) Mitolojiye göre ilk dişi insanın tanrılarca yaratılmış, ilk erkek insan ise Titan Prometheus tarafından yaratılmıştır.

“Efsaneye göre, Zeus kendinden ateşi çalıp insanlara veren Prometheus'un kardeşi Epimetheus'a (geç uyanan, ön göremeyen anlamına gelir) balçıktan yapılmış tanrısal güzellik ve zekâya sahip Pandora'yı eş olarak gönderir. Epimetheus kardeşinin tüm uyarılarına karşı Pandora ile evlenir. Zeus, Pandora'ya evlilik hediyesi olarak topraktan yapılmış, çömlek benzeri bir kavanoz(dert kutusu) hediye eder ama asla açılmamalıdır. Bir süre sonra aşırı merakına yenilen Pandora, kutuyu açar ve içindeki tüm kötülükler, acılar, hastalıklar, bütün dertler ve belalar tüm dünyaya yayılmaya başlar... Ancak son anda Pandora kutuyu kapatır. Kutuda kalan insanların içindeki "umut”tur.” Bir anlatıma göre de: “Sandığın içinden bir ses gelir. Sandıktan gelen cılız ses: “Lütfen beni çıkarın. Dışarıdaki kötülüklerle ancak ben baş edebilirim” der. Bu sefer Pandora ve eşi birlikte açarlar sandığı. Sandığın dibindeki umuttur.”

“Mitte insanlığın umutsuzluk içinde sonsuza kadar kalmaması Pandora'nın kutudaki umudu bir süre sonra çıkarması ile başarılmıştır. Umudun da uçup gitmesine engel olunmuştur. O, kötülüklerle başa çıkabilmenin anahtarı olacaktır. Prometheus emrine verilen umudu, insanlara gerektiği kadar dağıtmıştır. Umut hala insanlara, kötülüklere karşı durma, acılarını hafifletme cesaretini vermektedir.”

Kimilerine göre yaratılış efsanesinin bir başka versiyonu olan mitte umudun insanlığın olumsuzluklar ve zorluklar karşısındaki ilacı olduğu anlatılır. Umut, çok iyi korumuştur ve kimseye gerekenden fazla verilmemiştir. İnsanoğlu, çevresine yayılmış bulunan bütün kötülüklerin ve acıların ortasında, bu umudu kullanmasını öğrenerek her zora geldiğinde, her güç durumda kaldığında karamsarlaşıp ezilip büzülmeden çıkışı bulmaya çabalayacaktır.

İlerlemeyi sağlayan faydalı merak ile gereksiz boş insan merakının farkı da bu mitte irdelenir. Dünyaya kötülük hâkim olduğuna dair bir inanç yaygın olsa bile her zaman umudun yitirilmemesi de bir başka derstir.“Umut fakirin ekmeğidir” boş, cesaret kırıcı, anlamsız halk arası sözleri dikkate almadan gönülden hissedilen umut kıymetlidir. Çaresizlik karşısında hissedilen umut doğrultusunda, söylenen söz, gerçekleştirilen eylem ile insanın yaşama dört elle bağlanması gerekliliği anlatılır. Kutuda kalan umut hala insanlara, kötülüklere karşı durma, acılarını hafifletme cesaretini belli ölçüde vermektedir. Pandora’nın kutusu açılmış, yalanlar, çirkinlikler, kurnazlıklar ortaya çıkmış ve belki de putlar kırılmaya başlamıştır.

“Akıntıya kürek çekmekten korkmayın. İnsanlığın her ilerleyişi, alışılmışın dışında aykırı düşünce ve durumların savunmasını yapanlar sayesinde gerçekleşmiştir.” Adlai Stevenson

Berk Yüksel

Kaynakça:

mitoloji

wikipedia

ansiklopedi.turkcebilgi

Azra Erhat; "Mitoloji Sözlüğü"

Berk Yüksel; “Kendini Bilmek Yolculuğu ve Ezoterik Bakış”