Pirinç (2)

Hububat fiyatlerındaki yükselme, küresel yoksullaşma riski ve Türkiye ekonomisi üzerindeki etkisi:

Bir hububat çeşidi olan pirinci, finansal enstrümanlar gibi dolaylı yatırım aracı veya portföy yatırımı aracı gibi görmenin dolayısıyla spekülasyon konusu yapmanın ve yapılmasına göz yummanın asla etik olmadığını pirinçle ilgili olarak "güncel" kategorisinde yazmış olduğum yazımda belirtmiştim.

Ancak, dünyada, üzerinde spekülasyon yapılan ve spekülasyonla elde edilen paraların sahiplerinin önemli bir kısmının tahıl borsalarından nemalandığı bilinen bir husustur.

Türkiye, uluslararası finansal çalkantıların etkisinden azade bir konumdan kurtulmuş değildir. Uluslararası piyasalarda ortaya çıkan güven bunalımı ülkemize gelmesi beklenen sicak likiditenin azalması anlamına gelir.

Resesyon, (Durgunluk) ; Ekonomik hayatın canlılığını kaybetmesi, üretim faaliyetlerinin daralması, duraklama, ekonomik etkinliklerde görülen hafif düşme, ekonominin büyüme hızının, nüfus artış hızının altına inmesi ve dolayısıyla kişi başına milli gelirin yerinde sayması şeklinde ifade edilmektedir.

Küresel ekonomilerde yaşanan resesyon veya beklenen resesyon riski, bütün ülkelerin yanısıra ülkemiz açısından da dolaylı ( indirect=portfolıo) yatırımların hızını azaltıcı bir eğim gösterir.

Bir tahıl çeşidi olan pirincin fiyatı, uluslar arası borsalarda, enerji fiyatlarının yükselmesi, hammadde fiyatlarındaki yükseliş ve verim düşüklüğü gibi gerekçeler gösterilerek arttırılabilmektedir.

Alınan geçici tedbirler, fiyatlardaki yükseliş trendinin uzun süre devam etmesi durumunda, önlenemez bir gerçeklikle, yüksek ve geçici fiyatların kalıcılığına ve yapışkan bir mahiyet kazanmasına yol açarlar

Kaldı ki, yüksek fiyatların istikrar kazarması da, tedbir alınamamış olması anlamını taşır.

Yayılmacı, küresel ekonominin aktörleri, verim düşüklügü, küresel ısınmayı gibi nedenleri gerekçe göstererek veya üretim alanlarının başka amaçlarla kullanımı durumunda, eksik olan üretimin sağlayacağı yüksek teşebbüs gelirinin kokusunu hissettikleri an o ürünü ithal edip stoklama yolundan asla geri kalmazlar.

Bu fiyat artışları, küresel oyuncular için yüksek karları maksimize etmek anlamına gelirken, kentlerde yaşayan yoksul kesimler için dahada yoksullaşma sonucunu doğururlar.

Dünyada tahıl üretim alanlarının sınırlı olması, kıt kaynakların farklı kullanım imkânları arasında daha karlı alanlara yönelik bir tercih yapma arzusu, karar vericilerin, verdikleri kararlarda etkili olurlar.

Kamuoyunda devamlı gündeme getirilen biyodizel olayı, bu alternatif ürün talebine karşı, yapılan yatırımların sonucudur.

Ülke içerisinde meydana gelen veya gelmesi muhtemel spekülasyonlara karşı sıfır vergili pirinç ithal etme deklarasyonu, güncel yanlışlıklara sebebiyet verebilmektedir. Ancak yönetimler bu alternatif tedbiri, bir koz olarak elinde tutmak ve ekonomik endeksleri alt üst eden enflasyonist baskılara karşı yardımcısı bir çözüm unsuru olarak düşünebilirler.

Birde dünyada ki küresel oyuncuların stok politikalarına karşı, bu gibi zor zamanlarda, -kamu ve özel firmaların- birlikte hareket edilmesi durumunda, daha az maliyetle bu gibi krizlerin altından kalkılması mümkündür.