Platon’a göre bilgi nedir?

Episteme nedir? Doğru bir episteme nasıl olur? Platon ne demektedir doğru bilgi hakkında? Episteme Yunanca “Bilgi” anlamına gelen kelimedir. Buradaki bilgi aslında gündelik hayatta kullandığımız bilgi ile örtüşmez, çünkü buradaki bilgi genel anlamda bir bilgidir. Felsefe, bilginin kaynağını, imkanını, sınırlarını ve doğruluğunu inceler.

Özellikle Platon bu konu hakkında “Doğru Bilgi” kavramını benimsemiştir. Ve her zaman için doğru bilgiyi aramıştır. Platon’a göre 2 tür bilgi vardır “Doxa”, “Episteme”. Doxa yanılsamalı bilgidir ya da yanlış, doğruluğu şüpheli olan bilgidir. Episteme ise doğru, doğruluğundan şüphe edilmeyen bilgidir. Platon’a göre, Doxa duyu organlarıyla algılayabildiğimiz dünyamız, Episteme ise aklımızla kavradığmız dünyamızdır.

Doxa’lar, eğreti bilgiler olarak algılanmaktadır. Bunun nedeni duyu organlarımızla gördüğümüz her şey sürekli değişim içerisindedir. Bunun önüne geçmek mümkün değildir. Bu nedenle Platon duyularımızın algıladığı dünyayı Doxaların dünyası olarak görmüştür.

Episteme’ler, tamamıyla doğru olan bilgidir. Bunun nedeni duyu organlarımızın dışında aklımızla kavradığımız ve gerçek olduğu kesinlikle kanıtlanmış bilgidir. İslam filozofları bu konudan etkilenerek şu şekilde yorumlamışlardır; Aklımızla kavradığımız her bilgi doğruya yakın, gerçekliği olabilecek en yüksek bilgidir.

Platon bu durumu şöyle belirtiyor; Doğru bilgi ancak nesnel olan bilgidir ve böyle bir gerçek olan, gerçek olarak kabul edilmiş bilgidir. Örneğin matematik bilimine bakacak olursak, “2×2 = 4¨ böyle bir bilgidir. Bu bilgi insandan insana değişmeyen, herkes ve her zaman için geçerli bilgidir; çünkü akla dayanır.

Rüzgar Yılmaz