Randevu sözcüğünden kurtulalım mı?

Randevu sözcüğüyle görüşmem var

Önce sadece randevu vardı. Fransızlardan almış benimsemişiz. Yerine de bir türlü bir sözcük uyduramamışız. Sanki bu dil çok zayıfmış gibi. Hadi bulamadık, Türkçe bir sözcükle karşılık türetemedik diyelim ama TERMİN neyin nesi? Buna neden gerek duyuldu. Fransızcayı bitirdik de Almancaya mı başladık. Belki de Almancı dediğimiz yurt dışındaki dostlarımızın Türkçeye katkısıdır.(!) Tıpkı kırk yıllık mangal keyfine “gril” demeye başlandığı gibi. Bu nasıl bir özentidir? Bu ne densizce dil kirletme cüretidir? Bu nasıl bir sorumsuz yaklaşım ve kullanımdır? Buna dur demeyen de en az kullananlar kadar suçlu değil midir?

Yazacak çok şey var. Konuyu dağıtmak istemiyorum. Sadece bu kişileri şiddetle kınıyorum. Bre dili kopasıcalar, densizler, kendini bilmez dil katilleri… Eğer kendinize birazcık saygınız varsa, sizi siz yapan değerlerinizin başında yer alan dilinize de saygı duyun. Onu yitirmek, ondan vazgeçmek kendinizden vazgeçmektir. Bunu göremeyecek kadar kör ya da ahmak mısınız? Buna nasıl katlanabilirsiniz? Hadi kendinizi düşünmezsiniz bari sizden sonra bu dili konuşacakları düşünün. Onlara miras olarak, içinden çıkamayacakları sorunlarla yığışmış, ne idiği belirsiz soysuz bir dil bırakmak hoşunuza gider mi?

Sözü tekrar konumuza getirmek istiyorum. Yıllardır kullandığımız ama her seferinde de huzursuz olduğumuz randevu sözcüğü her zaman tartışılır. Hiçbir sonuca varılmaz ve yine randevulaşarak ayrılırız. Rahmetli anamın bir sözü vardı: “Sabire sallar başını, Ayşe bilir işini.” Bu doğrultuda herkes bir şeyler söyler ama yine herkes işi oluruna bırakır ve "randevu" sözcüğünden vazgeçemez. Kısacası aynı tas, aynı hamam.

Diyorum ki gelin bu işe son verelim. Kısır tartışmalar yetmiştir. Buna bir nokta koyup bundan gayri randevu yerine kendi sözcüklerimizi kullanalım. Belki bir süre zorlanabiliriz. Bu doğaldır. Fakat inanıyorum ki kısa sürede bizden sözcüklerle daha güzel cümleler kurabilecek, duygularımızı daha güzel yansıtabileceğiz.

Dilimizde bunu anlam açısından tek sözcüğe sığdırmaya çalışmak, sıkıştırmak, daraltmak gereksiz ve imkânsızdır. Üstelik anlamsız bir zorlama olur. Ayrıca dilin kullanımındaki çeşniyi yok eder. Gelin şimdi üç-beş örnekle randevu sözcüğününün kullanımını ve içerdiği kavramları görelim:

Doktorla randevum var. / Doktorla görüşmem var. ( randevu = görüşme)

Randevu saati. / Görüşme saati.

Randevu yeri. / Görüşme – buluşma yeri.

Randevu almak. / Gün almak.

Müdürden randevu istedik. / Müdürden görüşme istedik.

Arkadaşımla randevum var. / Arkadaşımla görüşmem var.

Benim için randevu ayarladılar. / Benim için görüşme ayarladılar.

Bugün Hülya ile randevum var. / Bugün Hülya ile buluşacağız. ( randevu = buluşmak)

İş görüşmesi için randevu aldım. / İş görüşmesi için gün aldım. (gün almak)

İş için randevum var. / İş görüşmem var.

Arkadaşımla randevulaştık. / Arkadaşımla sözleştik. (randevulaşmak = sözleşmek)

Randevu evi. / Genelev, kerhane.

Bu örnekleri çoğaltmak mümkün. Ama genel olarak hepsinin aynı kalıplar içerisinde olduğu kesindir. Üstelik örneklerde de görüldüğü gibi tek kelimeyle de sınırlanmıyoruz. Dolayısıyla eğer istersek, "randevu" sözcüğüne gerek kalmadan kendi dilimizin sözcükleriyle derdimizi çok güzel anlatabiliriz. Hiç de zorlanmadan ve zorlamadan. Yeter ki bu konuda samimi ve duyarlı olalım.

Özetlersek, “randevu” yerine çoğunlukla “görüşme” zaman zaman da “buluşmak ve gün almak” sözcüklerini; sözcüğün eylem olarak, randevulaşmak biçiimindeki kullanımlarında ise “sözleşmek” kavramını cümlenin gelişine göre gönül rahatlığıyla kullanabiliriz. Hiç de yadırganmayacaktır.

Tüm görüşmeleriniz, buluşmalarınız mutluluklar getirsin.

Saygılarımla

Tahsin MELAN

Konu ile ilgili bağlantı:
http://www.dilimiz.com/forum/viewtopic.php?p=16465#16465