Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

21 Kasım '16

 
Kategori
Siyaset
 

Referandum demokrasi acizliğidir

Referandum demokrasi acizliğidir
 

ben çektim


En kısa tanımıyla halkın onayına başvurmak demektir. Halk onayımı da denebilir. Yasama erki tarafından hazırlanan kanunları halkın oyuna sunarak toplumsal kabul ya da reddi belirler. Çoğunlukla Anayasa değişikliklerinde uygulanır. Türkiye’de ilk kez 1960 Anayasası halkoyuna sunulmuştur. 1982 anayasası da referandum ile kabul edilmiştir. İlginçtir ki her ikisi de yüksek onay almasına rağmen toplumu memnun etmemiştir.
 
Referandum, “evet/hayır” oyunu değildir; ciddi bir sorumluluktur. Demokrasilerde halkoylaması dar alanda bir toplumsal uzlaşı aracı yapılabilir elbette. Ancak siyasetçinin elinde bu araç milli çapta partizan amaca hizmet unsuru yapılıp millet dalkavukluğuna dönüştürülebiliyor. Bu yüzden referandum demokrasi için çok tehlikeli olumsuzluk nedeni de olabilir. Zamanın milli duygularını köpürten hayat ortamını fırsat görüp de milletin yükselen nabzına göre şerbet veren bir iktidar demokrasiyi bile rafa kaldırabilir.
 
Referandum halkın duygusal tepkilerini istismar etmeye çok müsait bir yoldur. Dar yaşam alanlarında toplumsal uzlaşma sağlayan sonuçlar verebilir. Bir mahalle veya orta ölçekli bir şehir halkının onayını almak doğru tespit ve çözümü bulmada faydalı olabilir. Ancak, tüm milletin oyuna sunulan bir çözüm önerisi demokratik görüntüsüne rağmen siyasi sorumlusu olmayan bir yanlışı da uygulamaya koyabilir. Referandum, siyasetçinin demokratik kurumlar danışmanlığında bilimsel çözümler tasarlayıp topluma benimsetme görevine bir karşılık değildir. Doğrudan sorunla ilgili kişilere çözümler arasından çözüm beğendirme aracıdır. Tüm millete sorulduğunda sorunu bilmeyen, sorunla uzaktan ilgisi olmayan ve en acıklısı da önerilen çözümün ayrıntısını merak etmeyip siyasi başlığına bakarak oy verenlerin çoğunluk çıkması durumunda sağduyulu çözümün canına okunabilir.
 
İngiltere’nin AB’den ayrılış kararını referanduma götürmesi demokratik görünse de milli çıkarlarına aykırı bir durum ortaya sermektedir. Milli parası Sterlin referandum sonrasında ‘Euro’ (yuro) karşısında değer kaybetmiştir. Hem de Euro'nun en zayıfladığı bir zamanda.
 
Kolombiya iç savaşını durdurmak için yapılan antlaşmanın referandumda reddedilmesi daha da şaşırtıcıdır. Ülkede isyancı FARC ile hükümet arasında 50 yıldan uzun bir süredir devam eden ve 220 binden fazla kişinin hayatına mal olan iç savaşı sona erdirmek için yapılan barış antlaşması halkın oylarıyla reddedildi… İki ay sonra, yani ben bunları yazarken yeni bir barış antlaşması imzalandı. Ancak bu kez referanduma götürmeyip sadece kongre onayına sunulacak.
 
Bence anayasalar bile referandum konusu yapılmamalıdır. Seçmenlerin çoğunun yapılan anayasayı okuyup anladıktan sonra oyunu verdiğini kim söyleyebilir? Zaten milletin böyle bir yükümlülüğü de yoktur; yasaları soruna çözüm olacak biçimde yapma ve değiştirme yetkisini millet milletvekiline devretmiştir bile. Demokrasi, demokratik kurumların danışmanlık bilgisiyle bir anayasa yapım yöntemi belirlemeli ve yapılan yeni anayasa veya anayasa değişikliği mecliste açık oylamaya sunulmalıdır. Siyasi muhalefetin en az dörtte birinin onayını alma koşuluyla mecliste yüzde 60 onay alan anayasa yürürlüğe alınabilmelidir. Aslında tüm yasalar aynı yöntemle yapılmalıdır. Sadece, diğer yasalar meclis çoğunluk oyuyla yürürlüğe girebilmelidir.
 
Olası referandum konuları içinde en gülünç olanı “AB’den ayrılalım mı?” sorusuna yanıt isteyendir. Ne zaman AB içinde olduk da ayrılmayı konu ediyoruz ki? Gümrük Birliği ve vizesiz dolaşım çıkarlarımıza güncelli başlıklar müzakere edilmelidir. Bunları referanduma götürmenin anlamı siyasetçinin, “ben AB konusundaki görevimi halkın sırtına yüklüyorum” demeye gelir. Hele de idam cezasını geri getirmeyi referandum konusu yapmak hepten siyasi sorumsuzluktur. 15 Temmuz kahpelerine halkın duyduğu öfke ve intikam hırsına dalkavukluktan başka bir şey değildir.
 
Demokrasi eğer hangi konularda ve nasıl halkın onayına başvurulacağını belirlemiş değilse referandum demokrasinin gücünden çok acizliğinin ifadesidir. Hiç bir zaman demokrasinin temel nitelikleri, bilimsel içerikli çetrefil konular, kazanılmış ileri hak ve özgürlükler bir referandum konusu yapılmamalıdır. En doğrusu milli çapta referandum yapılmasını demokrasiye aykırı bulmaktır. Referandum yerel alanda, yerel sorunlar için sorunla ilgili yerel halkın onayına gidilmesiyle sınırlı tutulmalıdır.
 
Muharrem Soyek
 
Toplam blog
: 363
: 1765
Kayıt tarihi
: 04.08.08
 
 

Parasız yatılı Darüşşafaka Özel Lisesi'nde iki yılı hazırlık sınıfı olmak üzere yedi buçuk yıl ok..