Sağlıkta iğdiş programı

Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri Dönüştürdü… 

Dünya Bankası projesi olarak Sağlık Bakanlığımızın talebi ile başlayan bu projenin ilk aşaması tamamlandı (Dünya Bankası proje no: P074053) 60, 610, 000 US$ Türkiyeye bu proje için aktarıldı. 

Projenin ikinci aşamasına (Dünya Bankası Proje no: P102172) 11 Haziran 2009’da geçildi. Bu aşamada Türkiye’ye verilmesi planlanan maddi destek 73, 130, 000 US$ olarak belirlendi. 

Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri Dönüştürdü… 

2003 yılı başında, daha önceki hükümetlerin uygulamada tereddüt ettikleri programı Sn. Prof.Dr.Recep Akdağ bir an evvel başlatmak istediğini belirten bir mektupla Dünya Bankasına başvurdu. 

Projede Türkiye Sağlık alt yapısı incelendikten sonra bir grubun dönüşüme direnç göstereceği raporlarla belirlendi; 

–Hekimlerin meslek örgütleri 

Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri Dönüştürdü… 

Sağlıkta dönüşüm programının amaçları neydi; 

–O tarihte yaklaşık 20 milyar dolar olan devletin sağlık harcamalarını azaltmak 

–Sağlık sektöründe özel girişimlerin payını arttırmak 

–Ülkedeki tüm vatandaşları sosyal güvenlik şemsiyesi altında toplamak 

Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri Dönüştürdü… 

Neler yapıldı; 

–SSK, ES ve Bağ-Kur SGK adı altında birleştirildi. 

–SSK hastaneleri Sağlık Bakanlığı’na devredildi. 

–SSK’nın ilaç ve malzeme temini ortadan kaldırıldı. 

–Hastaların özel sağlık kuruluşlarından fark ödeyerek sağlık hizmeti alabilmesi sağlandı. 

Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri Dönüştürdü… 

Neler yapıldı; 

–Aile Hekimliği uygulamasına geçildi (5 yıldır pilot yasa olarak uygulanıyor ve ülke genelinde uygulamaya sokulamadı) 

–Genel Sağlık Sigortası yasası mecliste kabul edildi, Cumhurbaşkanı’nca onaylandı, ancak uygulamaya sokulmadı. 

–Aynı yasa gereği uygulanması gereken basamaklı sevk zinciri uygulamaya sokulmadı. 

–Aynı yasa gereği aylık olarak asgari ücretin 1/3’ünden fazla geliri olan her bireyden sağlık sigortası primi alınması uygulamasına geçilmedi. 

Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri Dönüştürdü… 

Neler yapıldı; 

–Tam Gün Yasası kabul edildi. Bu yasa ile hekim özlük hakları iyileştirilmeden, hekim gelirleri performans sistemine bağlandı. 

–Hastaların kamu sağlık kuruluşlarındaki muayene ve tetkiklerinden, tedavilerinden katkı ücreti alınmaya başlandı. 

–İlaçlarda eczane kar oranları azaltılarak ilaç fiyatları ucuzlatıldı. 

Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri Dönüştürdü… 

Sonuçta ne oldu; 

–2002 yılında 20 milyar dolar olan sağlık harcamaları 40 milyar dolara dayandı. 

İlaç harcamaları, ilaç fiyatlarında eczane karları azaltılarak ucuzlatılmış olmasına rağmen 1 milyar dolardan 12 milyar dolara yükseldi. 

Özel sağlık sektörünün sağlık harcamalarından aldığı pay %6’dan (1, 2 milyar dolar) %28’e çıktı (11 milyar dolar). 

Hastalardan alınan katkı payları yaklaşık 4 milyar dolara ulaştı. 

Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri Dönüştürdü… 

Sonuçta ne oldu; 

–Sağlık ocağı sisteminden aile hekimliği sistemine geçilen yerlerde bebek ve anne ölüm hızları arttı. 

–Artmış harcamalara karşın ulaşılabilen sağlık hizmetlerinin bozukluğunun ifadesi olan uluslararası sağlık göstergelerinde Türkiye’nin yeri 40. sıralardan 90. sıralara indi ve sunulan sağlık hizmetinin hızla kötüleştiği tescillendi. 

–Çevre sağlığı teknisyenleri Çevre Bakanlığına devredildiği için, salgın hastalıklarda kaynak tespiti sorunları yaşandı. 

–Eczaneler hastaların muayene farklarını takip ve tahsil etmekle görevlendirildikleri için hastalarla sorunlar yaşanmaya başlandı. 

Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri Dönüştürdü… 

Sonuçta ne oldu; 

–Büyük devlet hizmet hastaneleri eğitim hastanelerine dönüştürüldü, ve yatak sayıları azaltıldı. Toplamda nüfus başına düşen kamudaki hasta yatağı sayısı azaltıldı. 

–Bu uygulamayla yeni şef, şef muavini kadroları yaratılarak buralara “hülle” uygulaması ile üniversitelerden yandaş atamaları, görevlendirmeleri yapıldı. 

–Eğitim hastanelerine şef ve şef muavini atamaları yandaşlar arasından, bilimsel kriterlerden çok cemaat ilişkisine göre yapılarak eğitim kalitesinin önemi ortadan kaldırıldı. 

–Üniversiteden öğretim üyesi maaşı, görevlendirildiği devlet eğitim hastanesinden performansa dayalı prim ödemesi ile yandaşlar yüksek gelirlerle nemalandırıldılar. 

Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri Dönüştürdü… 

Sonuçta ne oldu; 

–Hekim sayısının az olduğu savıyla tıp fakültesi sayısı 72’ye çıkarılarak yılda 13500 hekim yetiştirilmesi hedeflendi. Ancak kurulan yeni fakültelerin alt ve üst yapı sorunları düzeltilmedi. Mezun olan hekimlerin mesleki yeterlilikleri göz ardına itildi. 

–2015 yılında ülkedeki hekim sayısının 200, 000’e ulaşması planlandı (şu an 117, 000 ve %4’ü işsiz). 

–Tıpta Uzmanlık süreleri kısaltılarak daha kısa sürede uzman yetiştirilmesi devreye sokuldu. Daha fazla sayıda, ancak nitelik olarak daha yetersiz uzman hekimler ile kurulan sağlık piyasa şartlarında emeğin ucuzlatılması hedeflendi. 

Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri Dönüştürdü… 

Sonuçta ne oldu; 

–Hastanelerdeki bazı hizmetler taşeron şirketlere devredildi. 

Bu şirketlerde işçi statüsünde ve meslekleri dışındaki işlerde çalışan binlerce iş güvencesiz personel istihdam edildi. Bu şekilde verilen sağlık hizmetinde hastaların riskleri artmasının yanısıra, ILO kurallarına aykırı olarak çalışan bir çok insan da bilinçsizce hastanelerde çalışanların risklerine korumasız olarak katıldılar. 

Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri Dönüştürdü… 

Sonuçta ne oldu; 

–Performansa bağlı prim sistemi nedeni ile hastanelerde yapılan gereksiz tıbbi girişim ve ameliyat sayıları arttı. 

–Bir çok uygulama Sağlıkta Uygulama Tebliği ile paket fiyat içerisine dahil edildiği için, paket dışına çıkılması zorunlu hallerde hastaların bu farkı ödemeleri gerekmeye başladı. 

–Paket dışında tutulan uygulamalar nedeni ile hastalar ile hekimler arasında elden maddi çıkar sağlama oranları yükselmeye başladı (hastaneye kayıtsız, hastane malzemelerini kullanarak ancak hastadan ücreti hekimin elden aldığı). 

Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri Dönüştürdü… 

Sonuçta ne oldu; 

–Sağlık sistemindeki aksaklıkların nedeni olarak hekimler hedef olarak gösterildiği için, ve hekimlikte uygulamada ortaya çıkan komplikasyonlar TCK kapsamında değerlendirilmeye (bilinçli taksir suçu olarak) alındığı için (ayrı bir hekimlikte kötü uygulamalar kanunu bulunmuyor), hekimler riskli ve zor tedavilerden kaçınmaya başladılar. 

Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri Dönüştürdü… 

Sonuçta ne oldu; 

–İyileştirilmiş otelcilik hizmeti, daha az çalışan ile daha fazla gelir elde etme esasına göre çalışan özel hastanecilik yaygınlaştı. 

–Özel hastanelerde yerel küçük hastaneler sistemin gereklerine dayanamadıkları için tekelleşmeye doğru hızlı bir geçiş ortaya çıktı. 

–Kanuni olarak belirlenen özel hastanelerdeki hastanenin sınıfına göre en fazla %70 olması gereken fark ücreti, bir çok hastanede kat kat aşıldı. 

Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri Dönüştürdü… 

Sonuçta ne oldu; 

–Özel hastanelerde kamu kuruluşlarında part-time çalışan hekimlerin cerrahi girişim veya tedavi yapmaları halinde SGK tarafından tedavi bedelleri o özel hastaneye ödenmediği için, hekimler de taşeron hekimler ile yasak olmasına rağmen, başka hekim üzerinden özel hastanelerde tedaviler yapmaya başladılar 

Özel hastanede tam-gün çalışan bir hekimle anlaşarak, o hekim işlemi yapmış gibi gösterip, hastanenin SGK’dan ücretini alması, asıl işlemi yapan hekimin adının hiç görünmemesi, bu hekimin hastadan aldığı “bıçak parasını” özel hastanedeki tam günlü hekimle paylaşması. 

Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri Dönüştürdü… 

Sonuçta ne oldu; 

–Özet olarak; 

Sağlık harcamaları 7 yılda 2 kat arttı. 

Sağlıkta ülke iyilik göstergeleri ciddi olarak bozuldu. 

Sağlık hizmetine ulaşabilmek için hastalar büyük paralar ödemeye başladılar. 

Devlet eliyle vatandaştan alınan paralar ulusaşırı ilaç tekellerine ve özel sektöre aktarıldı. 

Zor, riskli yada uzun sürecek tedavi gerektiren hastalıkları bulunan hastaların bu tedavilere ulaşması zorlaştı. 

Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri Dönüştürdü… 

Daha neler olacak; 

–2015 yılında devlet sağlık finansmanından tamamen vazgeçecek (Sn. Prof.Dr. Recep Akdağ’ın Özel Sigortacılar ve Reasuransçılar Birliği toplantısındaki konuşmasından). 

–Halen sözleşmeli personel olarak çalışan aile hekimleri gibi tüm sağlık personeli sözleşmeli statüde çalışmak zorunda kalacak. 

–Genel Sağlık Sigortasının öngördüğü şekilde 18 yaşını aşmış ve asgari ücretin 1/3’ünden fazla geliri olan her aile bireyi için en az 65TL prim toplanacak. 

Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri Dönüştürdü… 

Daha neler olacak; 

–Sağlık primlerinin toplanmasının denetlenmesi aile hekimleri tarafından yapılacak ve eksik primi bulunan hastaların bir üst merkeze sevkleri yapılmayacak, hasta giderse tedavi ücretini ve eksik primlerini cezalı olarak kendi ödeyecek. 

–Aile hekimleri şimdi olduğu gibi baktıkları hasta başına prim sistemi üzerinden ücret alacak ve sevk ettikleri hasta sayısı belli bir oranı aşarsa ücretlerinden kesinti uygulanacak. 

Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri Dönüştürdü… 

Daha neler olacak; 

–Kamu Birlik Hastaneleri kurulacak. 

Bu hastaneler A, B, C, D, E olarak sınıflanacak, E sınıfı hastaneler devlette kalacak, diğerleri verdikleri hizmet kalitesine göre yerel yönetimlerde işletme haline dönüştürülecek. 

İşletme haline dönüştürülen hastanelerde yapılacak tedavilerde hastanenin sınıfına göre katkı payı değişerek hastalardan talep edilecek. 

Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri Dönüştürdü… 

Daha neler olacak; 

–Kamu Birlik Hastaneleri kurulacak. 

Bu hastanelerin yönetimi işletmelerini kar amaçlı kuruluşlar haline getirecek. 

Bu hastanelerin yönetimi içinde hiç hekim bulunmayan mütevelli heyetleri tarafından yapılacak. 

Bu hastanelerde çalışan personel tamamen sözleşmeli personel statüsünde çalışacak. 

Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri Dönüştürdü… 

Daha neler olacak; 

–Tam Gün Yasası ile hekim emeği ucuzlatılacak ve hekimlerin gelir seviyeleri düşürülecek. 

Hekim örgütünün Anayasa Mahkemesine götürülmesi için çaba gösterdiği bu yasa ile hekim geliri yapılan girişim vb. işlemlere bağlandığı için üniversitelerde ve eğitim hastanelerinde eğitim fonksiyonları azaltılmış olacak. 

Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri Dönüştürdü… 

Daha neler olacak; 

–Tam Gün Yasası ile hekim emeği ucuzlatılacak ve hekimlerin gelir seviyeleri düşürülecek. 

Global bütçe uygulaması nedeni ile Devlet eğitim hastaneleri ve Üniversite hastanelerinin verdikleri sağlık hizmeti karşılığında SGK’dan alacakları sabitlendiği için, hekim ne kadar çok işlem yaparsa yapsın gelirini arttıramayacak. 

Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri Dönüştürdü… 

Daha neler olacak; 

–Tam Gün Yasası ile hekim emeği ucuzlatılacak ve hekimlerin gelir seviyeleri düşürülecek. 

Kaçak olarak özel sağlık merkezlerinde çalışmaya çalışan hekimlerin sayısı artacak. 

Defansif hekimlik yaygınlaşacak ve riskli, uzun tedavi gerektiren hastalıklar tedavi edilmeyecek. 

Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri Dönüştürdü… 

Hekimler ne istiyor; 

–Herkes tarafından ulaşılabilir nitelikli, parasız sağlık hizmeti sunmak 

–Bağımsız, nitelikli akademik ortam 

–Cemaate liyakata dayanmayan eğitim aşamaları 

–Meslek onuruna uygun maaş ve özlük hakları 

Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri Dönüştürdü… 

Hekimler ne istiyor; 

–Barışçıl sağlık hizmeti ortamı 

Tam zamanlı, hasta ile hekim arasında maddi ilişkinin hiç olmadığı sağlık hizmeti 

Performans prim sistemi ile bozulmamış iş barışı 

Kötü sağlık sisteminin nedeni olmadıkları için hedef gösterilmemeleri 

Bilimsel ve araştırma yapılabilen eğitim ortamı ve sistemi 

Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri Dönüştürdü… 

Yaklaşan tabip odaları ve TTB Merkez konsey seçimleri için Sağlık Bakanlığı, işbirlikçileri ve İl Sağlık Müdürlükleri yoluyla müdahil olmaya çalışmaktadır. 

Amaç bu programa direnç gösteren, bu programın halkın sağlığına iyi gelmediğini söyleyen hekim örgütündeki direnişi kırmaktır. 

Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri Dönüştürdü… 

Bu noktada kamuoyunun 

–Kurulan sistemden nemalanmayan 

–Herkesin, eşit, ulaşılabilir parasız sağlık hizmeti alması gerektiğini savunan 

–Sağlıkta dönüşüm programının halkın sağlığı ile oynadığını söyleyen 

HEKİMLERİ VE HEKİM ÖRGÜTÜNÜ KORUMASI VE DESTEKLEMESİ GEREKİR. 

Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri Dönüştürdü… 

Sonuç; 

–SAĞLIK DOĞUŞTAN GELEN BİR HAKTIR. 

–PARASIZ SAĞLIK HİZMETİ ANAYASAL BİR HAKTIR. 

–SAĞLIKTA DÖNÜŞÜM PROGRAMI ÜLKEMİZDEKİ İNSANLARIN SAĞLIK HİZMETİNE ULAŞIMINI ENGELLEMEKTEDİR.