- Kategori
- Psikoloji
Savunma Mekanizmalarımız
Merhaba sevgili okur,
Bu haftaki yazımı yine kendi hayatımın içinden seçerek yazıyorum. Bu aralar yapmam gereken bir iş var ve ben sürekli bu işi erteliyorum. Erteleme davranışını yaparken de nasıl mantıklı bahaneler üretiyorum bir bilseniz. İçten içe bunun bir kaçış olduğunun farkındayım tabii. Yapmam gereken işi mantığa bürüme yoluyla, akla uygun bir şekilde sürekli olarak ertelemeye devam ediyorum. Aklımız bazen içinde bulunduğumuz rahatsız edici durumdan bizi kurtarmak için ‘savunma mekanizmaları’ geliştirir. Bu savunma mekanizmalarını bazen farkında olarak bazen de fark etmeksizin kullanırız.
Bu savunma mekanizmaları nelerdir?
Kişi kendisi için travmatik olan bir yaşantıyı ‘bilinçaltı’na farkında olmaksızın atarak bastırabilir. Bu tür bir savunma mekanizması ile bastırılan yaşantılar ancak terapi süreciyle keşfedilebilmektedir. Özellikle çocukluk travmalarını buna örnek olarak verebiliriz.
Bazen gerçekleşen olumsuz yaşantıyı kişi bilinçli olarak inkar ederek yokmuş gibi, o yaşantı hiç gerçekleşmemiş gibi davranır. Bu şekilde kaygı verici durumu yok sayarak onunla yüzleşmekten kaçmış olur. Bu kaçış savunma mekanizmasının varoluş amacıdır.
Kişi hissettiği bir duygunun, sahip olduğu bir düşüncenin kabul görmeyeceğini ya da uygun olmadığını düşünüyorsa düşündüğünün, hissettiğinin tam zıttı şekilde davranabilir. Örneğin öğretmenini hiç sevmeyen bir çocuk, bu duygunun açığa çıkmasıyla zarar göreceğine inanıyorsa öğretmenini çok seviyormuş gibi abartılı sevgi gösterilerinde bulunabilir. Bu durumda çocuk olumsuz duygusunu kimseye belli etmemiş, böylece kaygı verici duygularından kaçmış olur.
Kişi iş yerinde patronuna kızdığı halde O’na bir şey diyememiş, eve geldiğinde çocuğuna normalde kızmayacağı bir şey için fazlaca büyük tepkilerle kızmışsa burada da bir savunma mekanizması devreye girmiş demektir. Kişi patronu yerine öfkesini çocuğuna yöneltmiş yani öfkesinin yer değiştirerek daha az kaygı verici bir şekilde dışarı çıkmasını sağlamıştır.
Kişinin kendisini yetersiz gördüğü durumlarda başka birini rol model alarak onun gibi davranması, onunla özdeşim kurması bir başka savunma mekanizmasıdır. Özellikle ergenlik döneminde, ergenlerin ünlülere benzemeye çalışmaları buna örnek olarak gösterilebilir.
Bir diğer savunma mekanizması da kişin yetersiz olduğu bir konudaki eksikliğini başka bir alanda çok başarılı olmaya çalışarak kapatmaya çalışmasıdır. (ödünleme) Örneğin duygusal ilişkilerde başarısız olan birinin kariyerine ağırlık vermesi bu duruma örnek olabilir.
Sizlere ilk anda aklıma gelen, her insanın hayatında bir şekilde kullanmış olabileceği savunma mekanizmalarını anlatmaya çalıştım. Savunma mekanizmaları yaşadığımız olumsuz ve kaygı verici durumlardan kurtulmamızı sağlar. Eğer gerçeklikten kopmadan kendimizi daha iyi hissetmemizi sağlıyorsa bırakın savunma mekanizmalarınız işlerini yapsınlar. Ancak savunma mekanizmalarınız sizi gerçeklikten uzaklaştırıyor, kendinize ya da çevrenizdeki insanlara zarar veriyorsa o noktada kaygı verici durumlarla sağlıklı baş etme yollarını öğrenebilmek için destek almanız faydalı olacaktır.
Not: Sizin savunma mekanizmalarınız neler?
Sevgiyle kalın…