- Kategori
- Tarih
Sıkıyönetim ve idamlar
Milli Güvenlik Konseyi ve Diğer Zevat
81 YILINDAN BİR FOTOĞRAF
Göz değil bunlar kesinlikle değil
İrin gibi bir nefret akıyor sadece
Dudaklar yok burun yok alın yok
Yüzü yok bu mumyalanmış yüzün
*
Ölümün rengi gri midir ya da korkunun
Gri midir insan hayvana benzetilirken
Uzun ve pis bir sakal sarkıyor
Göğsüme iliştirilen rakamlara
İşte 81 yılından fotoğraf
Albümlere hiç girmeyecek.
Ahmet TELLİ
*
12 EYLÜL VE SIKIYÖNETİM...
sıkıyönetim ilan edilmişti.
13 ilden Sivas ‘ ta - 26 Şubat 1980 – tarihinde, Erzincan'da - 20 Nisan 1980 – tarihinde sıkıyönetim kaldırılmıştı.
11 EYLÜL
12 EYLÜL'DE TÜM YURTTA SIKIYÖNETİM İLAN EDİLDİ. .
Tekrar söylemek gerekirse 12 Eylül 1980'e gelindiğinde 20 ilde sıkıyönetim uygulanıyordu.
12 Eylül'de diğer illerde de yani geri kalan 47 ilde de sıkıyönetim ilan edildi.
Uygulama, 19 Mart 1984 tarihinden başlayarak aşama aşama 19 Temmuz 1987 tarihine kadar tüm illerden kaldırıldı.
Sıkıyönetim kaldırılırken de en sona kalanlar 12 Eylül 1980 öncesi sıkıyönetim ilan edilen illerdi . Bazı istisnalar dışında ( örneğin Van ) böyleydi.
*
TARİHLERE GÖRE SIKIYÖNETİM UYGULAMASININ KALDIRILMASI:
19 MART 1984 :
Bilecik, Bitlis, Burdur, Çanakkale, Çankırı, Gümüşhane, Isparta, Kastamonu, Kırklareli, Kırşehir, Kütahya, Muş, Sinop
19 TEMMUZ 1984 :
Afyon, Amasya, Aydın, Balıkesir, Bolu, Çorum, Muğla, Nevşehir, Niğde, Rize, Sakarya, Tekirdağ, Yozgat
19 KASIM 1984 :
Denizli, Giresun, Kayseri, Konya, Manisa, Uşak
19 MART 1985 :
Antalya, Bursa, Eskişehir, Hakkari, İçel, Kocaeli, Malatya, Kahramanmaraş, Samsun, Sivas, Tokat, Zonguldak
19 TEMMUZ 1985:
Ankara, Artvin, Edirne, Erzincan, İzmir, Ordu
19 EYLÜL 1985 :
Trabzon
19 KASIM 1985:
Adana, Adıyaman, Ağrı, Erzurum, Gaziantep, Hatay, İstanbul, Kars
19 MART 1986 :
Bingöl, Elazığ, Tunceli, Şanlıurfa
19 MART 1987 :
Van
19 TEMMUZ 1987:
Diyarbakır, Mardin, Siirt
12 EYLÜL DÖNEMİNDE İDAMLAR12 Eylül'den sonra sıkıyönetim mahkemeleri üst üste idam kararları vermeye başlarken, 1972’den beri fiilen uygulanmayan idam cezaları da hızla infaz edilmeye başlandı.
Politik eylemleri nedeniyle hüküm alanların yanı sıra adi hükümlülerin infazları da gerçekleştirildi.
1980 - 84 yılları arasında 50 kişi idam edildi.
Bunların 18’i sol, 8’i sağ görüşlü ve 23’ü de adli suçtan hükümlüydü.
Ölüm cezası infaz edilenlerden biri ASALA adlı Ermeni terör örgütü mensubu Levon Ekmekçiyan idi.
( Esenboğa Olayı 1982)
*
YÖNETİM, İDAM CEZALARININ İNFAZINDA ISRARLIYDI.
Orgeneral Kenan Evren 3 Ekim 1984’te Muş’ta yaptığı konuşmada:
“HAİNLERİ ASMAYIP DA BESLEYECEK MİYİZ?” demişti.
BU SÖZÜ BU GÜN BİLE UNUTMAYANLAR ÇOKTUR!
*
12 Eylül döneminde sıkıyönetim askeri mahkemelerince 517 sanığa idam cezası verildi.
Askeri Yargıtay’ın onayladığı idam kararlarının sayısı 124 oldu.
Bunlardan, MGK’nın onayladığı ve onay sonrası hemen infazı yapılan 50’si dışındakiler için cezalar fiilen müebbet hapse dönüştü.
ÖLÜM CEZALARININ İNFAZLARINA İLİŞKİN ONAMA KARARLARI
12 Eylül 1980 - 25 Ekim1981 arası Milli Güvenlik Konseyi döneminde,
25 Ekim 1981 - 14 Ekim 1983 arası Danışma Meclisi döneminde,
6 Kasım 1983 sonrası TBMM döneminde verilmiştir.
*
Türkiye'de 1984 tarihinden bu yana ölüm cezaları uygulanmadı .
*
12 EYLÜL DÖNEMİNDE ÖLÜM CEZASI İNFAZ EDİLENLER
ADI SOYADI |
TARİH |
YER |
Necdet ADALI (sol görüşlü) |
07. 10. 1980 |
ANKARA |
Mustafa PEHLİVANOĞLU (sağ görüşlü) |
07. 10. 1980 |
ANKARA |
Serdar SOYERGİN (sol görüşlü) |
25. 10. 1980 |
Adana |
Erdal EREN (sol görüşlü) |
13. 12. 1980 |
Ankara |
Cevdet KARAKAŞ (sağ görüşlü) |
04. 06. 1981 |
Elazığ |
Veysel GÜNEY (sol görüşlü) |
10. 06. 1981 |
Gaziantep |
Ahmet SANER (sol görüşlü) |
25. 06. 1981 |
İSTANBUL |
Kadir TANDOĞAN (sol görüşlü) |
25. 06. 1981 |
İSTANBUL |
Mustafa ÖZENÇ (sol görüşlü) |
20. 08. 1981 |
Adana |
İsmet ŞAHİN (sağ görüşlü) |
20. 08. 1981 |
İstanbul |
Seyit KONUK (sol görüşlü) |
13. 03. 1982 |
İZMİR |
İbrahim Ethem COŞKUN (sol görüşlü) |
13. 03. 1982 |
İZMİR |
Necati VARDAR (sol görüşlü) |
13. 03. 1982 |
İZMİR |
Fikri ARIKAN ( sağ görüşlü ) |
27. 03. 1982 |
Ankara |
Sabri ALTAY ( adli suçlu ) |
23. 04. 1982 |
Adapazarı |
Cengiz BAKTEMUR (sağ gör. ) |
30. 04. 1982 |
Elazığ |
Şahabettin OVALI (adli suçlu) |
12. 06. 1982 |
Sinop |
Ednan KAVAKLI ( adli suçlu ) |
18. 06. 1982 |
Ankara |
Ali Bülent ORKAN (sağ gör. ) |
13. 08. 1982 |
Ankara |
Veli ACAR (adli suçlu) |
13. 08. 1982 |
Isparta |
Eşref ÖZCAN (adli suçlu) |
19. 08. 1982 |
Kayseri |
Halil Fevzi UYGUNTÜRK (adli) |
29. 12. 1982 |
Afyon |
Kazım ERGUN (adli suçlu) |
29. 12. 1982 |
Akşehir |
Muzaffer ÖNER (adli suçlu) |
29. 12. 1982 |
Amasya |
Adem ÖZKAN (adli suçlu) |
13. 01. 1983 |
Balıkesir |
Hüseyin ÇAYLI (adli suçlu) |
13. 01. 1983 |
Afyon |
Osman DEMİROĞLU (adlisuçlu) |
13. 01. 1983 |
Isparta |
Ahmet Mehmet ULUĞBAY(adli) |
22. 01. 1983 |
Akşehir |
Ali AKTAŞ (siyasi) |
23. 01. 1983 |
Adana |
Duran BİRCAN (adli suçlu) |
23. 01. 1983 |
Denizli |
Levon EKMEKÇİYAN (Asala) |
28. 01. 1983 |
Ankara |
Ramazan YUKARIGÖZ (sol görüşlü) |
29. 01. 1983 |
İZMİT |
Ömer YAZGAN (sol görüşlü) |
29. 01. 1983 |
İZMİT |
Erdoğan YAZGAN (sol görüşlü) |
29. 01. 1983 |
İZMİT |
Mehmet KAMBUR (sol görüşlü) |
29. 01. 1983 |
İZMİT |
Ahmet KERSE (adli suçlu) |
30. 01. 1983 |
Gaziantep |
Rıdvan KARAKÖSE (adli suçlu) |
05. 02. 1983 |
AKŞEHİR |
Cavit KARAKÖSE (adli suçlu) |
05. 02. 1983 |
AKŞEHİR |
Süleyman KARAKÖSE (adli ) |
05. 02. 1983 |
AKŞEHİR |
Fatih LAÇİNLİGİL (adli suçlu) |
24. 02. 1983 |
Keşan |
Faik GÖRÜNMEZ (adli suçlu) |
24. 02. 1983 |
Kilis |
Mustafa BAŞARAN (adli suçlu) |
30. 03. 1983 |
Edirne |
Hüseyin ÜYE (adli suçlu) |
30. 03. 1983 |
Nazilli |
Şener YİĞİT (adli suçlu) |
20. 04. 1983 |
Isparta |
Cafer Aksu ALTINTAŞ (adli suçlu) |
20. 04. 1983 |
Ordu |
Abdülaziz KILIÇ (adli suçlu) |
26. 05. 1983 |
Edirne |
Halil ESENDAĞ (sağ görüşlü) |
05. 06. 1983 |
İZMİR |
Selçuk DURACIK (sağ görüşlü) |
05. 06. 1983 |
İZMİR |
İlyas HAS (sol görüşlü) |
06. 10. 1984 |
İzmir |
Hıdır ASLAN (sol görüşlü) |
24. 10. 1984 |
İzmir |
***
Bu listeye dikkat edildiğinde,
Aynı gün / gece birden çok idamın infaz edildiği,
Sadece İstanbul, Ankara, İzmir gibi illerde değil, Keşan, Kilis, Akşehir, Nazilli
gibi ilçelerde bile İDAM SEHPALARININ kurulduğu ve infazların yapıldığı görülecektir.
*
SUÇLUNUN “ NECİ “ OLDUĞUNUN ÖTESİNDE CEZALANDIRMA YÖNTEMİ OLARAK “ İDAM “ IN İLÇELERE DEĞİN YAYGINLAŞTIRILMASI ACABA NEDENDİ?
*
Türkiye’ de 20 ilde sıkıyönetim ilan edilmişken 11 Eylül 1980 de sağlanamayan (!) güvenliğin 12 Eylülden itibaren nasıl sağlanabildiği başlı başına bir inceleme konusudur kanımca.
*
“ İşte bütün bunlar ve buna benzer sayılabilecek ve hepiniz tarafından yakinen bilinen daha birçok sebeplerden dolayı Türk Silahlı Kuvvetleri ülkenin ve milletin bütünlüğünü, milletin hak, hukuk ve hürriyetini korumak, can ve mal güvenliğini sağlayarak korkudan kurtarmak, refah ve mutluluğunu sağlamak, kanun ve nizam hakimiyetini, diğer bir deyimle devlet otoritesini tarafsız olarak yeniden tesis ve idame etmek gayesiyle devlet yönetimine el koymak zorunda kalmıştır.
Kanun ve nizam hakimiyetini sağlamada tecrübeli ve yetenekli kişilerden oluşan mahkemelerin süratle ve doğru kararlar vermelerini ve bunları korkusuzca uygulayabilmelerini sağlayacak yasal ve idari tedbirler alınacaktır. “
Orgeneral Kenan EVREN’ in darbeyi haber veren konuşmasında bu paragraf ve benzeri açıklamalar bolca yer almaktadır. Ardından yaptığı tüm konuşmalarında da aynı argümanlar kullanılmaktadır.
*
Binlerce kişinin gözaltına alınması, nerdeyse kent ölçeğinde sürdürülen ev ev aramalar, yaygın tutuklamalar, " içerdekilerin " maruz kaldığı kötü muamele ve işkence uygulamaları ..
Dolayısı ile bunlara dair söylemlerin yaygınlaşması .
Bunun yanı sıra ve esas olarak da “milletin bütünlüğüne kast etme, vatanı bölme, vb.” ithamlara maruz kalma korkusu, bu korkuyu tetikleyen konuşmalar ve yayınlar.
*
Toplumun belleğinin yönlendirilmesi ve tanımlanan “ idrak “ içinde olmaları bu argümanlarla sağlanmaya çalışılmıştır.
*
12 Eylül sonrası idamların hızla infaz edilmesi de bu çerçevede değerlendirilmelidir.
Asıl amaç adaletin yerine gelmesi ya da hukuk sisteminin hantallığı yüzünden ortaya çıkan tıkanıklığı gidermek değildir elbette.
Beceriksiz ve aciz davranan sivil idarenin yani önceki hükümetlerin yapamadığını
yapabilme gücüne sahip güçlü ve kararlı askeri yönetim bunu kanıtlamak amacı ile de “ İDAM “ ları devreye sokmuştur.
VE GÖZ DAĞI VERMEK İÇİN ELBETTE !
Önceki hükümetlerden, yani sivil idareden etkilenmediğini, siyasi yelpazede “ sol “ ve “ sağ “ a karşı eşit uzaklıkta olduğu iddiasını kanıtlamak için de zaman zaman bir “ sol “ dan, bir “ sağ” dan iki mahkum aynı tarihte asılmıştır.
*
ORGENERAL KENAN EVREN’ İN DARBEYİ HABER VEREN KONUŞMASINA ANALİZ EDEREK YAKLAŞIRSAK BUNLARIN ZATEN AÇIK SEÇİK SÖYLENDİĞİNİ DE GÖRÜRÜZ.
DARBENİN AMACI :
" Bir defa daha belirtiyorum ki; Silahlı Kuvvetler aziz Türk milletinin hakkı olan refah ve mutluluğu, vatan ve milletin bütünlüğü ve gittikçe etkisi azaltılmaya çalışılan Atatürk İlkelerine yeniden güç ve işlerlik kazandırmak, kendi kendini kontrol edemeyen demokrasiyi sağlam temeller üzerine oturtmak, kaybolan devlet otoritesini yeniden tesis etmek için yönetime
el koymak zorunda kalmıştır. "
HER İHTİMALE KARŞI OLABİLECEKLER KONUSUNDA UYARI / GÖZDAĞI :
" ( Her zaman milletiyle bir bütün ve Türk milletinin emrinde olan ) Türk Silahlı Kuvvetlerine ve yeni yönetime karşı yapılacak her türlü direniş, gösteri ve tutum anında en sert şekilde kırılarak cezalandırılacaktır. "
*
"YURTTA KAN DÖKÜLMEMESİ İÇİN , bütün vatandaşlarımın tahriklere kapılmaksızın sükunet içinde yayınlanacak bildiriler doğrultusunda hareket etmelerini ve ikinci bir bildiriye kadar sokağa çıkmamalarını rica ederim. "
YANİ AKSİ BİR DURUM ALGILANIRSA YURTTA KAN DÖKÜLEBİLİR ( Mİ ) ?
*
PEMBE VAADLER : HAK, HUKUK, SEVGİ , MUTLU VE AYDINLIK YARINLAR ;
" Vatandaşlarımın birbirlerinin hak ve hukukuna saygılı olmalarını, sevgi içinde kırgınlıklarını unutmalarını, hepimizin bu mübarek topraklar üzerinde aynı haklara sahip bir Türk vatandaşı olduğumuzun idraki içerisinde
olarak yeni yönetime yardımcı olmalarını vatanperverlik ve asil karakterlerinden bekler, mutlu ve aydınlık yarınlar dilerim. “ .
*
Emir geldiğine göre vatandaşlar birbirinin hakkına hukukuna saygılı olacaklar mecburen.
YA YÖNETİM ?
*
devam edecek