Soyut fotoğraf

Soyut fotoğraf nasıl bir şey olabilir?

Soyut resmin nasıl bir şey olduğunu biliyoruz: Var olan türlere girmeyen bir fotoğraftır, o nedenle tanımı biraz amorf kalır. Bu açıdan gidersek, ‘var olan türlere girmeyen fotoğraf’ nasıl bir şey olabilir? Onu soralım.

Soyut sanat, ‘wikipedia’da ‘doğal dünyadaki nesneleri betimlemeyen sanat’ olarak tanımlanıyor. ‘google’a girdiğinizde, grafikler bölümünde, İngilizce olarak ‘soyut fotoğraf’ (abstract photograhpy) yazdığınızda, karşınıza gelen görsel malzemenin yarıdan çoğu gerçek nesnelere ilişkin olanlar oluyor. Orada yer alan; karanlıkta rasgele sallanmış fenerin ışık izi, Mona Lisa resmi üzerinde oynanmışlık, geometrik biçimli doğal nesneler, yazı kolajı fotoğrafları soyut kategorisine girmez. (http://www.dozzizart.com/images/513_%20mikebaritheonewrapcontrast.jpg) internet adresindeki, soyut fotoğraf kitabı kapağında, manipule edilmiş bir kadın ve bir erkek fotoğrafı var. Bu da soyut kategorisine girmez.

Harflerin kendileri birer soyutlama iken, harf fotoğrafları gerçek dünyadan veya bilgisayardan geldikleri için, pek soyut fotoğraf sayılmasalar gerekir.

Görüldüğü gibi soyut resim kolayca yapılırken, soyut fotoğraf kolayca çekilemiyor. Bu, fotoğrafın yaratıcılığa ve imgeleme diğer sanatlardan daha az yer verdiğine ilişkin, en önemli kanıtlardan biri sayılabilir.

Öncelikle renk, benek, leke dalgalanmaları soyut olacaktır; ister fotoğrafta, ister resimde… Bu da, çoğunluk yapıldığı üzere, geometrik biçimlere yönelmeyi getiriyor.

Varolan nesneleri olağanda gördüğümüzden çok çok büyütür veya çok çok küçültürsek, özellikle ayrıntıları bize hiçbir nesneyi anımsatmayacağı için, soyut fotoğraf sayılabilecektir. Genelde belli bir biçimi olmayan, en bilindik nesne bulutlardır. Özellikle, ‘gökyüzü mavisi - bulut beyazı’ kontrastını, gri ve çok bulutlu havalarda silersek, çok güzel soyut fotoğraflar çekebiliriz.

Bir elmayı görmek, somut bir düşüncedir. Olmayan bir sözcüğe bir anlam tasarlamak, soyut bir düşüncedir. Düşünce fotoğrafı olabildiğine göre, soyut düşünce olabildiğine göre, soyut fotoğraf da olabilir demektir. Daha doğrusu olacak demektir.

Burada çok önemli bir noktaya vardık: Fotoğrafların tamamı duyguya yöneliktir, o nedenle somuttur (veya somut kökenlidir). İnsanlar duygudan düşünceye doğru evrilirken, onun ürünü olan sanatlar da düşünceye ve somutluktan soyutluğa evrilecektir. Aborijinler’in 100.000 yıl aynen yaşaması bizi ilgilendirmediği ve onlara karışmadığımız gibi; buruş yaşlı, sümüklü çocuk, nostaljik istanbullu bohçası çeken hümanist fotoğrafçılığa da, fotoğrafçılara da karışmıyoruz. Onlar da bize gölge etmesinler, başka ihsan istemez.