Türkiye Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem Planı Açıklandı

Türkiye Kooperatifçilerinin uzun dönemden beri bekledikleri Türkiye Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem Planı 17 Ekim 2012 tarihinde Ankara’da ATO Kongre Merkezinde gerçekleştirilen geniş katılımlı bir tanıtım toplantısı ile kamuoyuna sunuldu.  Toplantıya katılan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan planı kamuoyuna açıkladı.

Toplantıya Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı ilgili bakanlar Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker, konu ile ilgili Sanayi ve Ticaret Bakanlığı döneminde çalışmaları başlatan Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün, Gümrük ve Ticaret Bakan Yardımcısı Fatih Metin,  Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Müsteşarı Ziya Altunyaldız, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Müsteşarı Ahmet Zahteroğulları, Kooperatifçilik Genel Müdürü İsmail Kalender, GTHB Tarım Reformu Genel Müdürü Gürsel Küsek ile bakanlıklardan yönetici ve personeller katıldılar.

Kooperatiflerden ise toplantıya, Milli Kooperatifler Birliği Başkanı Muammer Niksarlı, Teskomb Başkanı Abdulkadir Akgül, Or Koop Genel Başkanı Cafer Yüksel, Turk Kent Başkanı Mehmet Aksoy, Tarım Kredi Kooperatifleri Yönetim Kurulu Başkanı İlhami Teke, Fiskobirlik Başkanı, Lütfi Bayraktar, Trakya Birlik Başkanı Rafet Sezen, Marmara Birlik Başkanı Hidamet Asa, Gülbirlik Başkanı Mahmut Demir, Antbirlik Başkanı Abdullah Balaban, Tariş Üzüm Birliği Başkanı Ali Rıza Türker, Tariş Pamuk Birliği Başkanı Mehmet Beliğ Azbazdar, Tüketim Kooperatifleri Merkez Birliği Başkanı Yakup Esen, Tariş Zeytin Birliği Genel Müdürü Güngör Şarman, Tariş İncir Birliği Genel Müdürü Yurtcan Biryol, Gülbirlik Genel Müdürü Hasan Çelik, Panko Birlik Genel Müdürü Fahrettin Tan, Köy Koop Genel Başkanı Yakup Yıldız, Tarım Koop Genel Başkanı Mehmet Özkurnaz, Tuskoop Genel Başkanı Halis Uysal, Sür Koop Genel Başkanı Ramazan Özkaya, Çay Koop Genel Başkanı Selim Metin olmak üzere kooperatiflerden yönetici, ortak ve çalışan olarak 3500’den fazla kişi katıldı.

Başbakan Erdoğan toplantıda yaptığı konuşmada; Önemli bir ekonomik girişim modeli olan kooperatifçiliğin, ülkemizde henüz potansiyelinin tam olarak değerlendirilemediğini, sayısal anlamda gelişme gösterse de kooperatiflerin ekonomik ve sosyal fonksiyonları itibarıyla henüz arzu edilen düzeyde bulunmadığını bunun için kooperatifçilik konusunda köklü bir değişim, esaslı bir yeniden yapılanmaya ihtiyaç olduğuna vurgu yaptı.

Türkiye'nin bugün çok büyük hedefleri olan ve bu hedeflerin gerçekleşmesini sağlayacak küresel vizyon sahibi bir ülke olduğunu, hükümet olarak 2023 yılı için her alanda somut hedefler belirlediklerini, bu hedeflere ulaşmak için yol haritaları hazırladıklarını, bu doğrultuda kooperatifçiliği de stratejik bir yaklaşımla ele aldıklarını, 8 milyondan fazla insanımızın ekonomik faaliyetlere katılmasını sağlayan kooperatiflerin daha etkin ve verimli yapıya kavuşturmak amacında olduklarını dile getirdi.

Başbakan Erdoğan, bakanlıkların yeniden yapılandırılması kapsamında kooperatiflere verdikleri önemin bir göstergesi olarak Gümrük ve Ticaret Bakanlığı bünyesinde Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü kurduklarını, 2012 Programında bu alanın geliştirilmesine ilişkin tedbirlere de yer verdiklerini, açıklanan ''Kooperatifçilik Strateji Belgesi ve Eylem Planı'' ile de kooperatifleri tüm yönleriyle değerlendireceklerini ve geleceğe yönelik programlarını ortaya koyacaklarını ifade etti.

Başbakan Erdoğan, Türkiye'de kooperatiflerin faaliyet alanlarına göre, Gümrük ve Ticaret, Çevre ve Şehircilik, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlıkları'nın yetki ve sorumluluk alanlarına girdiklerini, Strateji ve eylem planının, üç bakanlığın katkılarıyla hazırlandığını ve yol gösterici bir belge niteliği taşıdığını belirterek, belgenin katılımcı bir anlayışla hazırlandığını, kamu kurumlarının yanı sıra finans ve meslek kuruluşları, sivil toplum örgütleri, sendikalar, üniversiteler, kooperatif merkez birlikleri, tarım satış kooperatif ve birlikleriyle çalışma toplantıları düzenlendiğini, konuya ilişkin bilimsel yayınlar, istatistiki veriler, başarılı ülke uygulamalarının gözden geçirildiğini ifade etti.

Başbakan Erdoğan, 'Kooperatif türlerine özgü sektörel sorunlar yerine kooperatifçilik sisteminin genel ve yapısal sorunları esas alınarak çözüm önerileri geliştirildiğini, ülkemiz kooperatifçiliği için yol haritası diyebileceğimiz önemli bir çalışmanın ortaya çıktını açıkladı. Kooperatifçilik Strateji Belgesi ve Eylem Planı'nın yol göstericiliğinde Türkiye'nin önümüzdeki dönemde kooperatifçilik konusunda çok iyi bir düzeye ulaşacağına olan inancını belirtti.

Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı yaptığı konuşmada, Türkiye'de kooperatiflerin faaliyet alanlarının genişlemesine ihtiyaç olduğunu, iyi yönetilirlerse, verimli konulara el atarlarsa kooperatiflerin, ekonominin her sektöründe alternatif çözümler üretebileceğini ifade etti. Özellikle eğitim alanında kooperatifçiliğin gelişmesinin, Türkiye'nin şartları açısından çok yararlı olacağını, hükümetimizin zorunlu eğitimi 8 yıldan 12 yıla çıkaran düzenlemesiyle nüfusumuzun ortalama eğitim yılının artmasını ve okullaşma oranındaki bölgesel farklılıkların azalmasını hedefliyoruz. Bu hedefe ulaşmada kooperatif girişim modeli ile kurulacak okulların önemli bir katkısı olacaktır'' dedi. Dünyadaki örneklerde, eğitim kooperatiflerinin birçok okulun yönetiminde yer aldığını, Türkiye'deki eğitim kooperatiflerinin sayısını da artırmayı hedeflediklerini, Türkiye'de daha çok akademik personel ve öğretmenler tarafından eğitim kooperatifi olarak kurulmuş 21 faal kooperatifin bulunduğuna işaret etti.

Bakan Yazıcı ''Yeni eğitim sisteminde bilhassa dershanelerin okullara dönüşmesi sürecinde kooperatif ortaklık modelinin etkin bir çözüm olacağını düşünmekteyiz. Bunun için vatandaşlarımızı kooperatif ortaklık modeli çerçevesinde eğitim kooperatifleri kurmaya davet ediyorum. Bunun yanında Bakanlık olarak kadın girişimcilerin kurduğu kooperatiflere de büyük önem veriyor ve destekliyoruz. Halen kadın girişimcilerimiz tarafından kurulan 126 kooperatif bulunmaktadır. Ayrıca 232 Turizm Geliştirme Kooperatifi'nden bazıları da kadın girişimcilerimiz tarafından, kadınların iş hayatına katılması ve kadın emeğinin değerlendirilmesi amacıyla kurulmuştur.'' dedi.

Türkiye'de çok başarılı kooperatif işletme örneklerinin olduğunu, 17 Tarım Satış Kooperatifleri Birliği'nin 322 kooperatif ile Türkiye'nin 57 şehrinde 500 binden fazla üretici ortağına hizmet götürdüğünü,''İSO-500 Büyük Sanayi Kuruluşu'' listesinde Trakyabirlik'in 76'ncı, Marmarabirlik'in ise 340'ıncı sırada yer aldığını, Konya Huğlu'da kurulan Huğlu Av Tüfekleri Kooperatifinin bulunduğu kasabada çalışabilecek durumdaki herkesi istihdam ettiğini, bu kooperatifin 600 ortağı ve yıllık 15 milyon lira cirosu olduğunu, 30'dan fazla ülkeye ihracat yaptığını, küçük bir kasabada kurulan bir kooperatif bile uluslararası büyüklüğe ulaşabildiğini, hem bulunduğu bölge hem de ülkemiz için önemli bir ekonomik değer oluşturduğunu belirtti.

Türkiye'de kooperatiflerin gelişmesinin uzun kooperatifçilik tarihine rağmen yeterli olmadığına değinerek, “Bunun da çok değişik nedenleri olduğu açık. En önemlisi kooperatifçiliğe ve Türkiye'de bu alanda sürdürülen, yapısal faaliyetler itibariyle ortaya çıkmış bulunan güven sorunu. Bu sorunu tüm kesimlerle aşmak durumundayız. İşte bu strateji planı ve öngörülen eylemler, bu sorunu aşma noktasında önemli düzenlemeler içeriyor. İkincisi ise elbette ki mali sorunları, finansman yapıları yönetim sorunları vardı. Kooperatifler faaliyetlerini çok şeffaf bir biçimde, elbette ki ortaklarının her faaliyeti görüp gözetebileceği ve o alanlarda eleştirebilme imkanına sahip duruma getirilmesi gerekiyordu. İşte biz de bu çerçevede bakanlık olarak Kooperatifçilik Bilgi Sistemi'ni devreye sokuyoruz. Bu sistemin devreye girmesiyle her ortak, ortağı olduğu kooperatifin ne tür faaliyetler yürüttüğünü elektronik ortamda takip edebilecek duruma gelecek.'' diyerek sözlerine son verdi.

Milli Kooperatifler Birliği Başkanı Muammer Niksarlı da konuşmasında, bugün kendileri için tarihi bir gün olduğunu, bir bayram havası yaşadıklarını ifade etti. Kooperatifler olarak Cumhuriyet tarihinde iki tarihi olay yaşadıklarını anlatan Niksarlı, bunlardan birinin Kooperatifler Kanunu'nun kabul edildiği gün, diğerinin ise bugün olduğunu, 43 yıldır ilk defa kooperatifçilik sorunlarını kökten çözmek için bir plan hazırlandığı belirterek, geçtiğimiz 10 yıl içinde yapılan çalışmalar için hükümete teşekkür etti.

Başkan Niksarlı, Türkiye Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem Planı'' ile kooperatifçilik sorunlarının kökten çözümü için bir adım atıldığını, ülkemizde kooperatifler mevsimlik tarım ve inşaat işçileri hariç 120 bin kişilik sürekli istihdam sağlandığını, kooperatiflerin tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de yeni istihdam yaratmada ve kayıt dışılıkla mücadelede önemli roller üstlenebileceğini, evlerde temizlik, hasta ve çocuk bakımı için hizmet verenlerin sayısı önemsenecek kadar büyük olduğunu, ancak bunlar kayıt dışı olduğunu açıkladı. Bu alanda çalışanların kooperatifleştirilmesi, kendi alanlarında eğitilmeleri, tarafların sosyal güvenceye kavuşmalarının önemli bir görev olacağını ifade etti.

“Kooperatif yaklaşımıyla özel dershaneler konusunda da bu sorunun çözümüne katkıda bulunmak mümkündür. Ek ders vermek isteyen öğretmenleri kooperatifleştirerek, okul binalarının boş zamanlarında özel ders alma ihtiyacı duyan öğrenciler için kullanılması halinde okula ve öğretmene ek gelir, öğrenciye ve ailesine de ucuzluk getirilecektir. Bu tür uygulamaları sağlık alanına da taşımak mümkündür.” dedi. Başkan Niksarlı konuşmasının son bölümünde “Dünyada kooperatifler bankası olmayan nadir ülkelerden biriyiz. Kooperatiflerin finansmana ulaşmadaki esas çözüm noktaları, bir bankaya sahip olmalarıdır. Şunu sizlere temin ederiz ki kooperatiflerimizin gücü birleştiğinde, bir kooperatifler bankası kurulabilecek büyüklüktedir. Tüm bunlarla şunu anlatmak istiyoruz. Kooperatifler şikayet eden değil, çözüm üreten kurumlardır.'' dedi.

Kooperatifçilerimiz bugüne kadar yapılan uygulamalar karşısında yaşadıkları sıkıntılara son vereceklerini düşündükleri bu planın gereği gibi uygulanmasını beklemektedirler. Bugüne kadar gelinen noktada ve plandaki hedef ve eylemler başarılamayacak konular değildir. Yeterki kararlı politikalar izlensin. Yeterki kooperatiflerin beklentilerine cevap verilsin. Sonuçta kazanan tüm ülke olacaktır. Türkiye Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem Planı hepimiz için hayırlı olsun.