Üst sınıfa yönelik ince bir alay: "Gangnam Style"

Park Jae-sang’ın (PSY) 15 Temmuz 2012’de çıkış yaptığı Gangnam Style, halen en çok dinlenen ve sosyal paylaşım sitelerinde en çok tıklanan bir şarkı olarak müzik tarihinde yerini alarak bitmekte olan yıla damgasını vurdu. Alışılmışın dışındaki dans figürleri de dalga dalga tüm dünyaya yayılarak, hemen hemen herkesçe, en azından bir kere denenen popüler bir dans haline gelmiş durumda. İtiraf etmeliyim ki ben de bir kere denedim.

“Gangnam Style” Youtube’da bir milyar tıklamayla rekor kırdı. Itunes’ta dünya çapında en çok satılan şarkı olarak da birinci sırada… Yine sosyal paylaşım sitelerinde Brad Pitt, Katy Perry ve Britney Spears gibi çok ünlü kişilerce de paylaşıldı. Pek çok uluslar arası basın ve yayın organında defalarca yer buldu. Obama, PSY’nin elini sıkarak o dansı kendisin da yaptığını söyledi.  PSY ve şarkısı her kesimden insanın takip ettiği bir fenomen haline geldi. Türkiye’de ise Atilla Taş tarafından "Yamyam Style" olarak değiştirilerek taklit edildi.

“Gangnam Style” dünya üzerinde bir tek Japonya’da ilgi görmüyor. Hatta erotik bir karikatür dergisinde PSY tecavüzcü bir sapık olarak bir çizgi öyküye çizilince Korelilerce büyük tepki gördü. Popülerleşmesi ona karşı saldırgan tutumları da ortaya çıkarıyor görüldüğü gibi.

Bu popülerleşme sürecinin en önemli faktörü iyi bir pazarlamaydı elbette. Marlon Brando’nun da dediği gibi: “Reklama ayıracak çok paranız varsa, hemen hemen herkese üzerine taze hıyar doğranmış kurbağa bacağı yedirebilirsiniz.” Elbette “Gangnam Style” için başka önemli popülerleşme sebeplerinden de bahsetmek gerekiyor.

“Gangnam Style” Kore’deki Gangnam bölgesindeki üst sınıfın savurgan yaşam tarzını ifade eden ve bununla dalga geçen bir şarkı… Dans figürlerinde de buna yönelik göndermelere rastlanıyor.

Hızlı bir kentleşmenin yaşandığı Gangnam bölgesi, Güney Koreliler için hem bir nefret, hem de oraya kapağı atma isteği demek… Ancak çok pahalılaşan şehir ve yaşayanlarının bildiğiniz anlamda sonradan görme davranışları PSY tarafından “Gangnam Style” kavramını ortaya çıkardı.

Bir ülkedeki popüler kültürün, bütün dünyayı sarabileceğine dair güzel bir örnek… Müzikal olarak bir anlam ifade etmese de hatta bir müzikal felaket olarak niteleyeceğimiz türden dahi olsa, “Gangnam Style” hızlıca oluşmakta olan bir üst sınıfla ‘alt sınıfın’ inceden alayı olarak görüldüğünde popülerleşmeyi hak ediyor. Dünyanın pek çok ülkesinde buna benzer ekonomik ve kentsel dönüşümler yaşayan şehirlerde de benzer tepkiler kendini gösterebilir.

Tıpkı Türkiye’de batı kentlerine göçler sonucunda, kent kültürüne adapte olmaya çalışan insanların yarattığı alt kültür arabesk müziği gibi, “Gangnam Style” da bir tepkinin ürünü… Tek fark, bizdekiler acıyla harmanlanmışlığın bir ürünüydü. Kore’deki ise toplumsal bir alay mekanizmasından ortaya çıkıyor.

Türkiye bu anlamda da bunun çok dışında, yani tam tersi davranışları olan bir ülke… Kore’de üst sınıfı alt sınıf alaya alıyor. Bizde ise üst sınıf alt sınıfla alay ediyor. Öyle ki üst sınıf, “kol bastı” gibi popüler kültür ürününü ve folklorik diğer bazı dans türlerini ‘varoş’ olarak değerlendirip kendince alaya alıyor. Hatta oluşması tamamen kentsel sancıların sonucu olan “arabesk müzik” yıllarca yasaklanmıştı. Halen bile üst sınıfın geri kalmış bir toplum ürünü olarak gördüğü bir olgu arabesk. Ancak oluşma sebeplerini anlamak ve kavramak gerekmiyor mu?

“Gangnam Style” bir üst sınıf eleştirisi olarak algılandığında, popülerleşmesinin iyi olduğunu söyleyebiliriz. Böylelikle Kore’deki kentsel dönüşüme de dikkat etmiş olduk. Bu kentsel olgunun insanlar üzerindeki etkisini de görmüş olduk. Bu olguya bir karşı duruşun kokusunu aldık.

Türkiye de popüler kültür üretimlerinin üst seviyede olduğu bir ülke… Ancak işin garibi, bizde ‘alt sınıf’ üretimleri ‘üst sınıf’ tarafından alaya alınırken, Kore’de bu tam tersi olarak kendini göstermiş durumda. İşin müzikal boyutunu bir kenara bıraktığınızda bu çok önemli bir fark…

www.twitter.com/dgnozcn