Van Üniversitesi 40 Yaşında

1923 yılında kurulan Türkiye Cumhuriyeti kendisine temel hedef olarak bir an önce çağdaş medeniyetin bir üyesi olmayı hedeflemiştir. Mustafa Kemal Atatürk tarafından sosyal hayat, kültür, eğitim ve bilim alanlarında birçok reformlar yapılmıştır. Bu reformlar içerisinde 1933 yılında yapılan “Üniversite reformu” ayrı bir önem sahiptir. Atatürk üniversiteyi ülkenin kalkınması, her yönüyle gelişmesi için kültür politikasının da önemli kurumu olarak görüyordu. Atatürk üniversite reformuyla “Türk devriminin ilkelerini savunacak ve siyasal iktidarın desteği olacak bir üniversite oluşturmayı” hedeflemiştir.

“Çağdaşlığa ulaşmanın temel unsurları olan rasyonel ve bilimsel düşüncenin mekanları olan üniversiteler ülkenin batısında ve merkezinde olduğu kadar doğusunda da yer almalıydı” düşüncesini taşıyan Atatürk bu hedefler doğrultusunda, 1927 yılında Milli Eğitim Bakanı Mustafa Necati Bey'i, incelemeler yapmak üzere Van'a göndermiş; Mustafa Necati Bey'de, Van'da üniversite kurulmasını gerekli görmüştür. 1928 yılında, öğretmen Ferit Nur (Kuran) Bey Van'a gönderilmiş ve mevcut ortaokulu liseye dönüştürerek, kurulması tasarlanan üniversitenin çekirdeğini oluşturması istemiştir.

Genç Türkiye'nin Batı'dan Doğu'ya birlikte gelişmesini hedefleyen Atatürk, TBMM’nin 1 Kasım 1937 açılış nutkunda şunları söylemiştir:

"Memleketi şimdilik üç büyük kültür bölgesi halinde mütalaa ederek gaip bölgesi için İstanbul Üniversitesinde başlamış olan ıslahat programını daha radikal bir tarzda tatbik ederek Cumhuriyet'e cidden modern bir üniversite kazandırmak, merkez bölgesi için Ankara Üniversitesini az zamanda kurmak lazımdır. Ve Doğu bölgesi için Van gölü sahillerinin en güzel bir yerinde her şubeden ilkokullarıyla ve nihayet üniversitesiyle modern bir kültür şehri yaratmak yoluyla şimdiden fiiliyata geçilmelidir. Bu hayırlı teşebbüsün doğu vilayetlerimiz gençliğine bahşedeceği feyiz Cumhuriyet hükümeti için ne mutlu bir eser olacaktır. "

Atatürk bu maksatla, o dönemin Milli Eğitim Bakanı Saffet Arıkan'ı, arazi tespiti için Van'a göndermiştir. 1938 yılı Kasım başında TBMM açış nutkunda, Atatürk 'İstanbul Üniversitesi'nin geliştirilmesi, Ankara Üniversitesi'nin tamamlanması ve Şark Üniversitesi'nin yapılan etütlerle tespit edilmiş olan esaslar dairesinde, Van Gölü civarında kurulması hızla ve önemle devam etmektedir' demiştir. Nitekim 11 Haziran 1951 tarihinde, Milli Eğitim Bakanlığınca, aralarında Prof. Dr. Afet İnan'ın bulunduğu, 15 kişilik bir heyet oluşturulmuş ve Doğu Üniversitesi'nin yerinin tespiti için esaslı incelemelerde bulunulmuştur.

Ankara Üniversitesinin temelini teşkil eden Hukuk Mektebi 1925 yılında eğitime başlarken Van’da kurulması talimatı verilen üniversite Atatürk’ün 10 Kasım 1938’de vefatı ile akamete uğramıştır. 1982 yılında (Van’da üniversitenin erken dönemde kurulmamasının ardındaki nedenleri ‘Atatürk’ün ölümü Van’ı nasıl etkiledi’ başlıklı makalemde anlatmaya çalıştım) gerçekleştirilmiş.

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Mustafa Kemal Atatürk tarafından Ankara ve Van’da kurulması talimatı verilen ilk iki üniversiteden biridir. Dolayısıyla Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi temeli Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk tarafından atılmış, Cumhuriyet ile yaşıt bir özelliğe sahiptir. Van’da üniversitenin uzun yıllar sonra kurulması bu özelliğinden hiçbir şey kaybetmemiştir.

VAN ÜNVERSİTESİ

Atatürk’ün Van’da kurulmasını istediği üniversitenin hayata geçirilmesi için köyden kente, eşrafından köylüsüne tüm Van halkı uzun yıllar mücadele vermiştir. Üniversite kurulması için Vanlılar yerel ve ulusal düzeyde her fırsatta konuyu sürekli gündeme getirmekten vazgeçmemişlerdir. Mücadele 1980 darbesi sonrası ülke yönetimine el koyan dönemin Devlet Başkanı Kenan Evren’i ziyaret eden Van heyetinin haklı talebi uygun görülerek Van üniversite hakkına yıllar sonra kavuşabilmiştir. Böylece 1930’lu yıllarda kurulması gereken üniversite çeşitli siyasi engellemeler nedeniyle 1982’de kurulabilmiştir. Kuruluşu Atatürk’ün doğumuna denk gelen üniversitemize Yüzüncü Yıl Üniversitesi adı verilmiştir. Benim yazılı ve sözlü çabalarım ve üniversitemizin isminin önüne Van eklenmesi gerektiği konusunu her fırsatta gündeme getirmem ve fikri takibim sonucu 2017 yılında üniversitemizin isminin önüne Van eklenerek Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi olmuştur.

VAN YYÜ 40 YAŞINDA

Hafta sonu Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hamdullah Şevli, beraberindeki Rektör yardımcısı Prof. Dr. Murat Kayri, Prof. Dr. Şefik Tüfenkçi, Rektör yardımcısı Prof. Dr. Sedat Yayla, Genel sekreter Prof. Dr. Sebaheddin Şevgin,Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ufuk Çobanoğlu,Diş hekimliği fakültesi dekanı Prof. Dr. Gökhan Oto,Başhekim Dr. Öğr. Üyesi Ümit Haluk İliklerden ,Sürekli eğitim merkezi müdürü Prof. Dr. Hasan Genç, Uluslararası ilişkiler koordinatörü Doç. Dr. Mehmet Giyas Sakar, BAP koordinatörü Doç. Dr. Hilal Çelik Kazıcı, BAUM Koordinatörü Dr. Ögr. Üyesi Emre Biçek, Yuzem koordinatörü Dr. Öğr. Üyesi Seda Başar Yılmaz, Van Teknokent Müdürü Öğr. Gör. Yasemin Yetkin, Kurumsal İletişim Koordinatörü Dr. Öğr. Üyesi Nergiz Karadaş, Tıp Fakültesi Dekan Yardımcısı Prof. Dr. Serap Güneş Bilgili basın mensupları bir araya geldi.

Rektör Şevli, üçüncü nesil araştırma üniversitesi hedefini, üniversite çalışmalarını ve bir anlamda kendi dönemini geniş şekilde anlattıktan sonra 1982 yılında kurulan ve 2021-2022 eğitim-öğretim yılında 40. yılına girecek olan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesinin 40. yıl kutlamalarıyla ilgi basın mensuplarının öneri ve düşüncelerini aldı. Basın mensupları üniversitenin toplumla ve şehirle daha fazla bütünleşmesi gerektiğinin altını çizerek bazı önerilerde bulundular.

Katıldığım toplantıda Van Yüzüncü yıl Üniversitesinin kuruluş misyonuna ve Van için önemine vurguda bulunarak 40. Yıl kutlamaları için şu önerilerde bulundum:

1. 40.Yıl almanağı hazırlanması

2. 40 Yılda basında Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi kitabı

3. 40. Yılda 40 spor, 40 kültür etkinliği

4. 40. Yılda 40 konser, 40 sanatçı

5. 40.Yılda 40 akademisyen, 40 mezun öğrenci anılarıyla konuşuyor

6. 40. Yılda üniversiteyle ilgili 40 ilginç hikâye

7. 40. Yılda 40 Vanlı üniversiteyi anlatıyor

8. 40. Yılda dijital ortamda her kesimin yararlanacağı ve referans alacağı Van Ansiklopedisi hazırlanması

9. 40. Yılda Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi marşı

10. 40. Yılda 40 ülkeden 40 akdemiysen, 40 öğrenci konuk

11. 40. Yıl anıtı

12. 40. Yılda şehir merkezinde Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Evi açılması

13. 40. Yılda Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tanıtım Tırı 40 Şehirde

14. 40. Yılda 40 akademik etkinlik.

15. 40. Yılda Zeve Yerleşkesi Zeve Şehitliği ile birleşiyor projesi.

16. 40. Yılda Gürpınar 40 değirmenlerin Kültür ve Turizm Bakanlığı, Van Büyükşehir Belediyesi, Van YYÜ DAKA Gürpınar Belediyesi işbirliği ile restore edilerek ayağa kaldırılması.

17. 40. Yılda akademisyen, öğrenci, esnaf, işçi, köylü, amir memur, tamirci, çırak, sanatçı nihayetinde toplumun tüm kesimlerinden oluşan 40. Yıl Korosu kurularak sahne alması

18. 40. Yılda 40 aydın, gazeteci Van’da

19. 40 Yılda ikinci üniversitenin temelini oluşturmak üzere Edremit Gevaş arasında uygun hazine arazisi tahsis edilerek fakülte kurulması.

Yukarıdaki önerileri değerlendirmek Rektör Şevli ve yönetimin takdirinde. 40. Yıl Üniversitemizin bir anlamda karnesi olacaktır. Van isimi alarak, Vanlı rektör ile 40. yılına giren, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi yönetimi taşıdığı sorumluluk duygusuyla farkını ortaya koyacağına inanıyorum. Çünkü Van halkının üniversitemizden haklı olarak büyük beklentileri var.

Atatürk tarafından temeli atılan bu yönüyle Türkiye’nin en köklü üniversitelerinden biri olan, Yüzüncü Yıl Üniversitesinin 40. yılı şimdiden kutlu olsun.