Yenidoğan Bebeğin İlk Saatleri

Yenidoğan  dönemi  hem bebek  için  hem aile  için  zor  bir  adaptasyon  dönemi  bu  dönemde  karşılaşılan  sorunları  ve  bunların   çözümlerini  yenidoğan  uzmanı  Dr.  Murat Palabıyık’a sorduk

Değerli  meslekdaşım doğumdan  sonra ilk  haftalarda  bebeğin  hayatında  ne  gibi  değişiklikler  oluyor?

Hücre seviyesinde başlayan yaşam döngüsünün birinci ve kolay olan bölümü tamamlanmak üzere. Gerçekleşecek doğumla birlikte 9 ayı aşkın süredir anne karnındaki rahat ortamda devam eden yaşam artık tek başına sürdürülmek zorunda. Önce nefes almak öğrenilecek, sonra beslenme ve sırasıyla diğerleri...

Hayatın ilk 28 günlük dönemi “yenidoğan” dönemi olarak tanımlanıyor ve hayat serüveninin ilk sınavı da bu dönemde veriliyor. Anne karnında son derece rahat bir ortamda ve bütün ihtiyaçları anne tarafından karşılanan bebek doğumda göbek kordonunun kesilmesiyle birlikte artık tüm dengelerini kendisi sağlamak zorunda. Anne karnındayken kapalı olan akciğerler ilk nefesle birlikte açılıyor, bebek nefes almaya başlıyor, kanındaki oksijen oranı hızla artıyor ve cildi pembeleşiyor. Göbek kordonu kesildiği için birçok metabolik dengeyi kendi kendine sağlamaya çalışıyor. Doğumdan sonraki birkaç gün bebek için dünyaya adaptasyon dönemi olarak geçiyor.

Erken  dönemde  bu  değişiklikler  kolayca  gerçekleşmezse  ne  yapılmalı?

Ne  yazık ki her 10 sorunsuz hamileliğin bir tanesinde doğumda bebeğin adaptasyon için yardıma ihtiyaç oluyor. Toplamda da 100 tane sağlıklı ve sorunsuz gebenin 1 tanesinin doğumunda bebeğe kalp masajı yapmak ya da akciğerlerine hava göndermek için solunum cihazına bağlamak gibi işlemlerin yapılması gerekebiliyor.

Doğumda oluşabilecek sorunların önüne geçebilmek için her doğumda mutlaka ve mutlaka sadece bebekle ilgilenmek üzere bir doktor ve hemşirenin hazır bulunmasınını öneriyoruz, çünkü  bebek doğar doğmaz oksijenlenmenin sağlanması gerekiyor. Hayatın ilk birkaç dakikası içinde yapılması gereken işlerin doğru yapılmamasından kaynaklanan birçok ciddi problem yaşanabilir. Oksijenlenme süreci gecikirse, başta beyin olmak üzere bütün organlar zarar görür. Oksijenin azalması, karbondioksit miktarının artması asidoz denilen bir tabloya yol açıyor ve beyin hücreleri ölmeye başlıyor. Beyin hücreleri kendisini yenileyemediği için yerine yeni hücreler konamıyor. Bu asfiksi dediğimiz durumun sonucunda bedensel ve zihinsel gelişim geriliği, epilepsi, okul başarısızlıkları ya da en kötüsü spatisite gibi ileriye yönelik pek çok sorun oluşabiliyor. 

Yenidoğan bebeklere  hemen  K  vitamini  iğnesi  neden  yapılıyor?

Yenidoğanın hemorajik hastalığı denilen sorunun yaşanmaması için doğar doğmaz her bebeğe mutlaka 1 miligram K vitamini enjeksiyon şekilde yapılıyor. K vitaminini son derece önemli  ve mutlaka yapılmasını öneriyoruz.

Anne sütü bebeğin sağlık sigortası diye  bir  sözünüzü  duydum,  biraz  açar  mısınız…

Adaptasyon sorunların çözülmesinden hemen sonra metabolik olaylar geliyor. Bebek tüm besinlerini anne karnında kordon vasıtasıyla alırken, doğduktan sonra kendisinin beslenmesi ve erkenden anne sütü alması gerekiyor. Bebeğin erkenden anne sütü almasını sağlayabilmek için yapılabilecek en önemli uygulama, bebek ve annenin ayrılmamasını sağlamak oluyor. Bu nedenle bebek  dostu  hastane  ünvanı  alan  tüm  hastanelerde,  en kısa zaman içinde bebeğin emzirilmesi sağlanmaya çalışılıyor. Bebeğin doğar doğmaz anne sütü alması bir çeşit sağlık sigortasıdır. “Annenin memesinde bulunan süt, annenin tüm bağışıklık siteminin hücrelerini ve antikorlarını  içeriyor. Ve mikroplara karşı müthişbir koruma sağlıyor. Dolayısıyla bebek, doğduktan sonra ilk saatlerde KOLOSTRUM dediğimiz ilk sütü alırsa birçok hastalığa karşı korunma sağlanmışoluyor”. Bazı  kurumlarda düzenlenen hamile eğitim programlarında tüm bu ayrıntıların anne ve baba adaylarına aktarılır ve bilinçli bir ebeveyn olmaları için ilk adımı atmaları sağlanabilir.

Aile, çocuk doktoruyla ne zaman tanışmalı?

Olayın son derece önemli bir başka püf noktası ise, anne ve babanın çocuk doktoruyla tanışma zamanı. Aslında  ideal tanışma zamanı doğum öncesinde, doğuma yakın bir zaman diliminde gerçekleşmesidir. Böylece hekim ve aile arasında güven mekanizması işlemeye başlıyor, anne çok daha rahat doğuma giriyor.

Bebek izlemleri sırasında bebekte ya da annede bir sorun çıktıysa ve bu sorun nedeniyle gebelik beklenenden daha önce sonlandırılacaksa ya da bebek riskli bir bebek olacaksa, çocuk doktoruyla anne ve babanın iletişimi o noktada daha bir önem kazanıyor. Doğum sonrasında ilk dakikalar, saatler çok önemli ve her şeyin eşgüdümlü yapılması gerekiyor. Bebeği izleyen ekip; doktor, bebek hemşiresi ve bebeğin ailesinden oluşuyorBu uyumu sağlamak için doğum öncesinde iletişimin mutlaka sağlanması gerekiyor.

Sütün gelmesi için bebek anneye yardım eder mi?

Eve5t  kesinlikle  bu  böyle. Bebek doğduğunda, çocuk doktoru bebeği alarak ilk solunumun başlaması için gerekli işlemleri yapıyor. Islak bir ortamdan kuru bir ortama geçen bebeklerin çoğu, kurulanır kurulanmaz ağlamaya başlıyor, ciltleri pembeleşip, normale dönüyor. Göbek kordonu kesiliyor ve doğum normalse, daha doğum odasından ayrılmadan bebek kurulanıp annenin üzerine yatırılabiliyor. Karnın üzerine yatan bebeklerin bazıları içgüdüsel olarak anne memesini buluyor. Daha doğum masasında bebek anne memesini tutar ve orada emerse anneye çok büyük uyarı yapmışoluyor ve beyin süt üretimi için emir veriyor. Yani  evet  bebek  sütün  gelmesi  için  anneye  yardım  ediyor. Memeden süt gelmeye başlıyor. Bu sebeplerden dolayı sezaryenle doğumdan çok normal doğumu öneriyoruz.  Ayrıca anne sütüyle beslenmeye başlayan bebek mümkün olduğunca çabuk eve gönderiliyor.

Uzm.Dr.Anıl Yeşildal