- Kategori
- Kültürler
Yörükler dünyasına bir bakış(3)

Yörüklerin Yaşadığı Yerler:
Araştırmacıların yapmış olduğu çalışma ve incelemelere göre Yörükler, yazın yaylalarda, güzün güzlüklerde, kışın kışlıklarda hayvancılılıkla uğraşarak büyüklü, küçüklü gruplar halinde yaşayan konar, göçer Türklerdir. Bu konar, göçer gruplar yirmi, otuz, hane olabildiği gibi yüz veya beş yüz haneli büyük gruplar da olabilir. Bu grupların başında Yörük beyi bulunuyor. Son yıllarda Yörükler belli yerlerde iskan edilmiştir. Tarihi bilgilere göre Batı, Güney ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde binlerce Yörük yaşardı. Örneğin o dönemin devlet kayıtlarına göre XVI. Yüzyılın başında Sadece Batı Anadolu’da 388. 397 yerleşik haneye karşın, 72. 268 Yörük hanesi vardı. (4).Türkiye Cumhuriyeti döneminde sistemli bir şekilde Yörükler çeşitli ll,ilçe, kasaba ve köylerde iskan edilme imkânı verilmiştir.
Yörükler köklü bir geleneğe sahiptirler. Kültür ve bilgili, çalışkan ve hatta kadın olsun erkek olsun iyi at ve silah kullanan insanlardır.Sagfv ve temiz insanlardır, kendi işlerini kendileri görürler. Başkalarına yük olmak istemezler. Tek kelimeyle yiğit insanlardır.Giysilerini kendileri yapar , dokurlar, kilimleri, yaygıları kendileri yaparlar.Torbalarını, çuvallarını, heybelerini kendileri renkli ve özenli bir şekilde dokurlar. Yiyecekleri yağ, süt, peynir, kaymak, yoğurttur. Dışarıdan pek fazla bir şey almazlar.
Yerleşim bakımında Yörükler genel olarak yüksek yerleri severler. Bu gelenek Orta Asya Türklüğünde şamanlıktan gelme bir töredir. Yüksek yerlerde kendilerini daha güvenli hissederler. Hayvanlarını daha iyi ve daha sağlıklı korurlar. Hayvanları için daha çok ot bulurlar.
Yörükler yazın güneyde, geniş ovalarda oba kurarlar.Kimi zaman Toros Dağlarının üzerindeki yaylalara çıkarlar.Doğu, Güneydoğu ve Batı Anadolu’da yine yüksek ovalara çıkmayı tercih ederler. Akdeniz bölgesi ve Toros Dağları gibi yerler akla gelen ilk yerleşim yerleridir. Torosların üzerinde 1500 metre den başlayıp 2500, 3000 metreye varan yüksek yaylalarda Yörüklerin harman olduğu yerlerdir.
Yörükler kış aylarında kışlak denilen sıcak mekanlarda yaşamlarını devam ederler. Kasım ayından Mayıs ayına kadar kışlaklarda yaşarlar. Kışlaklar genel olarak denizlerin kenarındaki geniş alanları tercih ederler. Bu ovaların vadilerin arasında kuytu, iklimin ılıman olduğu yerlerdir.Açık arazide kışlalar, Yörüğün kışlıkta aradığı özellik ot, odun ve güvenliktir.
Her yıl Mayıs ayı başlarında yaylanın yolunu tutarlar..Yörükler için asıl önemli olan yerler yaylalardır.Yörükler Eylül ayına kadar yaylalarda kalırlar. Yaylalarda koyunundan, keçisinden bereketli sütler sağar. Sağdığı sütlen yağ yapar,yoğurt yapar, peynir yapar, yağını, peynirini, keçisinden ve koyunundan elde ettiği , kılını, yününü yaylalara yakın kurulan pazarlara götürmek suretiyle satar. Koyunların ve keçilerin yaşlılarını, keçi ve kuzu erkeğinden bazılarını satar. Kesesi bol para bulur. Zamanı gelince çocuklarını evlendirir. Onları ev,bark sahibi yapar.Yörükler tutumlu, tutarlı ve becerikli insanlardır. Herşeyden önemlisi şerefli insanlardır. ( 1 )
dik durmasını bilen onurlu veşerefli insanlardır. Anadolu’da Yörüklerin en çok çıktığı önemli yaylalar: Fethiye Yörükleri, Çal dağı eteklerinde başlayan Sakar, Karanfilli, Kırkpınar. Koru, Taşdelen, Kestanelik, Gavurdağı, Uzunca Yaylalarına, Seki Yaylasına, Girdev Yaylasına, Babadağı üzerindeki Dokuzgöl Yaylasına, Akdağ üzerindeki yaylarlara, Kızıldağı’nın Fethiye’ye bakan yüzlerine, yaylalara çıkarlar. Bunlardan başka Finike, Kumluca düzlüklerinde kışlayan Saçıkaralı, Yeniosmanlı, Karacahalı, Töngüşlü, Hacıkaralı, , Karakoyunlu ve Suya Batmaz Yörükleri , Kızılcdağın Eİlmalı’ya bakan yüzlerdeki yaylalarda yazlarlar. Bunlardan başka Yörükler de vardır. Saçıkaralı, Hacıabalı, Sarıabalı, Hacıhamzalı, Ötgünlü, Honamlı, Hacı Ahmetli, Receplie,. Hacıevliler, Adıgüzeli, Elekli, Karaevli, vb. Yörük aşiretleri de vardır. Bunların bir kısmı İsparta, Anamas, Yalvaç, Akşehir arasındaki Sultandağı ve Beyşehir, Seydişehir çevresinde yazı geçirirler.
-1- Musa SEYİRCi Batı Akdeniz Bölgesi Yörükleri. Der Yayınları. İstanbul 2000
Abdülkadir GÜLER
28.05.2017- SÖKE