Yunan Başkomutanı Trikupis

Esir Düştüğü Komutana Hayran General Trikupis

29 Ağustos,1922 tarihinde  büyük taarruzda  Alıören (Karacahisar)  mevkiinde beş bin askeri ve 300 subayıyla beraber Türk kuvvetlerinin çevirme harekatı sonrası teslim olan Yunan Başkomutanı General Trikupis, Başkomutanlığa atandığını esir olarak huzuruna çıktığı  M.Kemal Paşa’dan öğrenecekti. 26 ağustostan sonra Atina ile irtibatı kesilmiş Güney grubu Komutanı olarak girdiği savaşta yeni görevini bilemeden ordularıyla beraber esir olmuştu. Yunan telgraf hatları Türk topçusunun yoğun ateşi sonrası tahrip edildiğinden iletişim kayboldu ve orduda dağılma ve çöküş başladı. Canını kurtarmak isteyen yaveri bile onu terk etmişti. Garp cephesi Komutanı İsmet paşa O’nu alıp Uşakta M.Kemal’e teslim etti.

Ummadığı bir nezaket ve misafirperverlikle karşılanan Trikupis M.Kemal’e mahcubiyetle ‘ Yaşlanmışsınız’ dedi. Gazinin cevabı  ise ‘Çok yordunuz ‘oldu. Üzülmeyin esir düşmek ve yenilmek savaşlarda mukadderdir, Napolyon’da esir alınmıştı diyerek teselli etti ve yıkanıp dinlenmesini isteyip siz bizim artık misafirimizsiniz diyerek üzüntüsünü giderdi. Ricası üzerine Büyükada’da yaşayan eşine sağ olduğu haber verildi. Bu sıcak karşılaşmadan anlaşılıyor ki; Muhtemelen Balkan savaşlarından birbirlerini tanıyorlar ve Gazi onun İnönü savaşlarında Yunan cephe gerisine düşen Türk pilot binbaşı ve yüzbaşısının İslam dini uyarınca cenaze merasimine izin verdiğini biliyor.

Bilahere sohbetlerinde yenilgisini şöyle açıklıyor.  

1.Türk ordusunun güneyden değil merkezin kuzeyinden saldıracağını umduklarını,

2.Türk topçusunun mükemmel bir iş çıkardığını,

3.Yunan ordusunun iletişimsizlikten çaresiz kalıp dağıldığını, yorgun Yunan ordusunun can derdine düştüğünü, ifade ediyor.

Savaş bitince  2 general, 11 albay,12 binbaşı, 69 teğmen, 193 yedek subay ve 2 bin askerle Kayseri-Talas’ta esir kampına alınıyor. İstanbul’dan eşi Elena ikiz kızları Eirini ve Maria ile Kayseri’de görüşüyor. Lozan  görüşmeleri bitene kadar 2 yıl daha Kayseri’de  kalıp  Atina’da Altılar Mahkemelerinden uzak kalıyor ve General  Haianasti’nin akıbetinin aksine canını kurtarıyor.

İnönü  ve Kütahya savaşlarına 3.tümen , Eskişehir’in Yunanlılarca işgalinde 2. Kolordu komutanı olarak katıldı ve  ülkesine çok yararlı  hizmetlerde bulundu. İnsancıl centilmen iyi bir askerdi. Son olarak Büyük taarruzda emrine 5 Tümen verilen  ve mağlup olan Başkomutan Trikupis ; Yunanistan’ın  Ege’yi  işgal fikrinin büyük bir hata olduğunu İngilizlerin kendi emelleri uğruna  binlerce insanın boş bir hayal peşinde öldüğünü itiraf edip pişmanlığını dile getiriyor.

1952 yılında Atina’yı bir vesile ile ziyaret eden gazeteci yazar Hıfzı Topuz  bir resepsiyonda yaşlı kır saçlı Trikupis’i tanıyor ve kendisiyle bir ropörtaj yapıyor.