Zaman Yönetiminde A'dan B'ye Seyahat

Yıllar önce üniversitede okurken yazdığım ve kaybettiğim bir yazımı buldum ve çok sevindim. Hemen paylaşmak istedim:

Dilerseniz A'lardan başlayalım, okuyup karar verin: Siz de A mısınız, veya A özellikleri taşıyor musunuz? Aşağıda A'ların en radikal tavırları ve özellikleri sıralanmıştır.

A'lar zamanın baskısını sürekli üzerilerinde hissederler. Sürekli daha verimli zaman kullanımı için kendilerini zorlarlar. Ayakta veya atıştırarak yemek alışkanlıklarına sahiptirler. Yolda yürürken hızlı yürürler. Metroda yürüyen merdivenlerde sabit durmayıp daha hızlı ilerlemek isterler. Televizyon izlerken veya arkadaşlarıyla sohbet ederken kendilerini suçlu hissederler. Karşısındaki konuşurken bazen cümlenin sonunun gelmesini bekleyemez, sabredemezler. Sözünü kesip "Demek istediğiniz şu değil mi?" şeklinde müdahale ederler. Beraber çalıştıkları / altlarında çalışan kişilerin performanslarını ve çaba düzeylerini kolay kolay beğenmezler. Herkesin kendi tempolarına ayak uydurmasını beklerler. Halbuki, diğer çalışanlar da kendi standartlarına göre iyi, hızlı ve sıkı çalışıyor olabilirler. Çoğu zaman akşam geç saatlere kadar çalışır, bazen eve de iş götürürler. Haftasonu da çalışma temposundan pek uzaklaşmazlar. Tatil nedir, pek bilmezler.

Literatüre göre A tipi kişiliğin dört boyutu vardır:

Zamana aşırı duyarlılık İş yaşam dengesinde işe aşırı odaklanma Sabırsızlık Sinirli olma

Batı kültürünün, Amerikan kültürünün A tipi kişiler yetişmesine daha elverişli bir ortam hazırladığı söylenebilir. Örnek mi? Tipik Amerikan toplumsal kültür simgelerini düşünelim: "<ı>Time is money" (Zaman eşittir para) sözü, 15.47'de kalkan trenler, 10 dakika geç kaldığınız için size garip garip suçlayıcı bakan insanlar, fast food kültürü, hızlı yaşama, bol adrenalin, sabah erkenden işe başlama ("<ı>The early bird gets the worm"), fazla mesai yapma..

İşin temeline indiğimizde Batı kültüründe zamanın aslında düz bir çizgi olarak algılandığını görürüz. Her an bir kez yaşanır, geriye dönüş imkansızdır.

Her gün bankanızdaki hesabınıza 60 * 60 * 24 saniye yatırılır. Bugün ne kadarını çekebilirseniz çekersiniz, geri kalan kısmını sonsuza kadar kaybettiniz. Ancak yarın yine sizin hesabınıza herkesinkiyle eşit miktarda zaman yatırılacaktır. Kovadaki delik ne kadar küçük olursa olsun, suyun boşalması için yeterlidir. Aynen bunun gibi, zaman da beşer dakikalık küçük dilimler halinde boşa geçirilir.

Doğu medeniyetinde ise zaman dairesel olarak algılanır. Günler, aylar, mevsimler, yıllar geçer; yenileri gelir. Tarih tekkerrürden ibarettir. Bugün olmazsa yarın olur. Araplardan bize geçmiş bir söz: "Allah'ın günü çoktur."

Türk kültüründe zamanı algılamada hem Doğu'nun hem de Batı'nın izlerini görürüz. Metropollerde iş yaşamı tempo açısından Amerika'dakine benzer. Kırsal kesimde ve Anadolu'da ise halen Doğu paradigmasını gözlemlemek mümkündür. Buluşmak için zaman belirtilirken "akşam üzeri", "ikindi sonrası" gibi nitelemeler kullanılır. Toplantılar anons edildiği saatten yaklaşık yarım saat sonra başlar, çoğu kişi kendini buna göre hazırlar.

Uçak geçerken millet olarak tepkimiz ne olur? Durup, işi gücü bırakıp, başımızı göğe kaldırıp dakikalarca bakarız. İngiltere'de bir Türk mahallesine geldiğinizi nasıl anlarsınız? İnsanların yürüme hızlarına bakın, düştüğünü göreceksiniz. "Sokağa çıkıp hava almak için gezmek" veya "çekirdek çıtlatıp saatlerce geyik yapmak" bizim kültürümüze has değil midir? Samsunlu bir profesör anlatıyor: "Öğrencilerim çok önemli konular işleyeceğim dersten kaçmışlardı. Nedenini merak edip peşlerine düştüm. Hepsi kampüsün arka bahçesine gitmiş bir şey seyrediyorlar. Baktığımda onları dersten alıkoyan manzarayı görebildim: Bir grayder gelmiş, kumu bir yerden alıp başka bir yere boşaltıyor."

Şimdi de madalyonun öbür yüzüne geçelim.
B Tipi Kişiliğin özellikleri:

İş - yaşam dengesini daha rahat kurabilirler. Aileleri ve hobileri onlar için önemli sıralamasının en üstündedir. Daha yavaş, daha sabırlı ve soğukkanlı davranmayı tercih eder, acele etmekten kaçınırlar. Bazen işleri oluruna bırakmanın müdahale etmekten daha çok işe yarayacağını düşünürler. Kendilerine zaman ayırmayı severler. Sağlığa ve beslenmeye özen gösterirler. Kolay kolay strese girmezler.

Gerçek şu ki, A tipi kişilerin ise, kalp rahatsızlıkları ve ülser gibi strese dayalı hastalıklara daha çabuk yakalandıkları ve daha genç yaşta öldükleri ifade ediliyor.

İkiz Kuleler olayından sonra Amerikalılar da B tipi bir yaşama doğru yöneliş göstermeye ve özlem duymaya başladılar. Günlük yaşamın koşuşturmacası içerisinde hayatın anlamını sorgulama; dine, felsefeye ve hobilere yöneliş; ailenin ve yakın dostların değerinin bilincinde olma, daha duyarlı ve dengeli bir yaşam gibi trendler bunun göstergeleri olarak yorumlanabilirler.

En iyisi, galiba A ve B tipi kişilik özelliklerinin, Batı'nın ve Doğu'nun en iyi biçimde sentezini yakalamak. Mutluluk ve huzur için siz siz olun, zamanın kıymetini bilerek çok çalışın; ama bunu yaparken yaşam dengesini ve hayatın farklı alanlarını ihmal etmeyin!