10 bin dolar nerede?

2009’da, dünyayı kasıp kavuran ekonomik krizin ülkemizi “teğet” geçmesinin ardından, 2010’a fırtına gibi giren Türkiye ekonomisinden arka arkaya “harika” haberler geliyor.

Üretim-ticaret ve ihracat patlıyor…

Tüketim kanalları açılıyor…

Cari açık azalıyor, döviz dengesi kuruluyor…

Turist sayısı önceki yıllara nispetle katlanıyor.

İşsizlik azalıyor…

Enflasyon düşüyor, hatta gerileme eğiliminde…

İlk çeyrekte, %11, 7 gibi dünya rekoruna yakın bir büyüme gerçekleşti!

Ekonominin bu coşkun hali iktidardakileri de coşturuyor… Nitekim Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç, “Türkiye çağ üstüne çağ atlıyor” şeklinde coşkunluğunu dışa vuruyor.

Yukarıdaki haber ve göstergeler bütünüyle fevkaladenin fevkinde olmakla beraber, vatandaş açısından pek fazla bir şey ifade etmiyor.

Amma ve lâkin bir başka “şahane” gösterge daha var ki, işte o pek büyük bir anlam ifade ediyor: Hükümet çevrelerine göre, 2010 yılındaki Kişi Başına düşen Millî Gelir (KBMG) 10 bin dolar’ın üzerinde olacak!

Peki, hükümet neye dayanarak bu büyük rakamı telaffuz edebiliyor?

İMF’nin 2009 verilerine dayanarak… İMF’ye göre, Türkiye’nin 2009’daki KBMG’i tam 9.961 dolar. (http://www.istanbulhaber.com.tr/haber/g-20-ulkelerinin-kisi-basi-milli-gelir-durumlari-43495.htm)

Eh, “teğet” geçen krizde bile 10 bine bir şey kalmamış. Elbette yüzde 11’in üzerinde büyümeyle başladığımız 2010’da gelirimiz ziyadesiyle artacaktır. Aslında veriler çok daha fazla artacağını şimdiden gösteriyor ama hükümet temkinli davranıp sadece “10 doların üzeri” demekle yetiniyor.

Fakat bu bile muazzam bir rakam!

Vakıa, 40–50 bin dolar KBMG’e sahip Avrupa ülkelerine göre küçük görünebilir… Ama küçük değildir ve Türkiye için dev bir rakamdır.

Bu rakamın büyüklüğünü kavrayabilmek için biraz maziye gidelim…

Bundan 30 sene önce KBMG’imiz, sadece 500 (beş yüz) dolar seviyesindeydi ve o günlerde 1.000 (bin) dolar kritik bir eşikti. Ah, diyorduk, şu Millî gelirimiz hele bir bin doları bulsun… O takdirde kendimizi gelişmiş, zengin bir ülke sayacaktık.

Her ne kadar, 30 yıl evvel “dolar”ın dolar olduğu zamanlardı. Şimdi o da değer kaybetti, fakat nihayet, “dolar” yine dolardır. Üstelik söz ettiğimiz rakam az-buz değil, tam 10 bin dolar!

Bu rakamın ne kadar ehemmiyetli bir rakam olduğunu daha iyi kavrayabilmek için daha yakın bir maziye gidelim…

Bundan 5 sene evvel…

Yine böyle KBMG rakamları açıklanmış!

Ne kadardı, biliyor veya hatırlıyor musunuz?

5 bin dolar!

O günler için bu ziyade sevindirici ve lâkin aynı derecede şaşırtıcı bir haberdi!

Biz, ne zaman bin doları aşmıştık? Bin dolar kritik eşiğini atladığımız halde niçin bayram yapmamıştık?

Sonra, 2, 3, 4 bin doları hangi arada geçmişiz de 5 bin dolara ulaşmışız?

Şaşırsak, da aklımız ermese de, hatta inanmasak da ortada gayet sevindirici bir istatistik vardı: 65 milyon nüfusa ulaşan Türkiye’nin KBMG’i 5 bin dolardı ve bu büyük gerçek üzerinde konuşulmaya, düşünmeye ve tartışmaya değerdi!

Ege’nin en büyük bölge televizyonu olan EGE TV’de, söz konusu istatistiğin açıklandığı gün, anahaber’de, kıdemli ekonomist Dr. Ali Nail Kubalı misafir edildi ve konuyu haber sunucusuyla birlikte değerlendirdiler.

Söz konusu 5 bin dolarlık Kişi Başına düşen Millî Gelir (KBMG) haberine çok şaşırmış gözüken haber sunucusunun hali gözlerimin önünde, sorusu hâlâ kulaklarımdadır:

— Sayın Kubalı, bugün, Kişi Başına Millî Gelir’imizin 5 bin dolar olduğu açıklandı. Ben bir TV haber sunucusu olarak bu rakamı alamıyorum. Acaba, kim alıyor, bu beş bin dolar nerede?

Düşünün ki, 4 kişilik bir aile reisi ise, o sunucunun yıllık gelirinin 20 bin dolar olması lâzım ve bu kadarını kazanamadığını ifade ediyordu. Bir bölge TV haber sunucusu ortalama millî gelir kadar kazanamıyorsa, kim kazanabilir?

Ali Nail Kubalı, sunucuya ne cevap vermişti? Şimdi tam hatırlamıyorum. Galiba, millî gelir hesaplama yöntemlerinden falan bahsetmişti.

* * *

GELELİM BUGÜNE

Son 5 yılda hayat çok fazla pahalanmadı. Hatta gittikçe ucuzlama eğiliminde… Nüfusumuz 70 milyonu geçti…

Hal böyleyken, KBMG’imiz 5 yılda tam 2 kat artmış. Yani, önemli oranda zenginleşmişiz.

10 bin dolar deyip geçmemek lâzım!

Koca para… 15 bin Türk lirası!

Buna göre, 4 kişilik bir ailenin yıllık geliri, 40 bin dolar, yani 60 bin lira olması lâzım! Bu da aylık, 5 bin liralık bir gelir demektir.

Eğer ailenizde kişi sayısı 4’ten fazlaysa, her nüfus için yıllık 15 bin lira daha eklemeniz gerek!

Bu kadar parayı hangi aile kazanıyor?

Denilebilir ki, dünyanın hiçbir yerinde tam bir gelir dağılımı adaleti yoktur.

Doğru, yoktur!

Fakat bizde, şu ortalama geliri elde eden aile “ortalarda” hiç gözükmüyor.

Takdir edersiniz ki; bir ülkenin KBMG’i 10 bin dolar denilince; ülkedeki nüfusun en az üçte 2’sinin gelirinin, üç aşağı beş yukarı 10 bin dolar seviyesinde olduğu anlaşılır. Geriye kalanın bir bölümü aşırı zengindir, bir bölümü de yoksul olabilir.

Fakat ülkemizdeki yapı öyle değil… Eğer, 4 kişilik bir ailenin geliri aylık 5 bin lira civarında ise o mutlu azınlık bile sayılabilir. Çünkü bu seviyede gelir sahibi aile gayet azdır.

O vakit, 5 sene önce EGE TV ekranlarından soran haber sunucusu gibi soruyoruz:

Nerede bu 10 bin dolar?

Edirne’de mi Kars’ta mı, Şırnak’da mı Sivas’ta mı, İstanbul’da mı Van’da mı?

Sanayicide mi işçide mi, esnafta mı çiftçide mi, memurda mı emeklide mi?

Bilen var mı?

* * *

Ya bu rakam doğrudur… O vakit, ülkede korkunç, vahim, ürkütücü, çok tehlikeli bir gelir dağılımı adaletsizliği söz konusudur… Ekonomik kaynakların ve zenginliğin kısmı azamisi çok küçük bir azınlığın elinde toplanmış demektir. Öyle ki bu dehşet verici gelir dağılımı dengesizliğini “vahşi kapitalizm”le bile izah etmek mümkün olamaz!

O takdirde, böyle bir "kara zulüm düzeni"nin uzun süre yaşaması da müşküldür!

Yahut da biri bizimle fena halde dalga geçiyor! Olmadığı halde, Kişi Başına 10 bin dolarınız var diyor!

Üstelik önümüzdeki aylarda, daha büyük rakamların telaffuz edilmesi, KBMG’imizin 12-13 bin dolar seviyelerine çıktığının bildirilmesi de muhtemeldir.

Bu bilgi İMF’den, Dünya Bankası’ndan, hükümetten veya TÜİK’ten gelebilir.

Gelsin!

Biz de nerede olduğunu soruşturmaya devam ederiz.

Peşini bırakmayız. Çünkü gayet mühim bir meblağ!

Not: İzninizle, yazılarıma 2 hafta kadar ara vereceğim. Selâmlar…