2010 “yeni sınav sistemi”nde değişim sancısı

Bilindiği gibi ÖSYM Başkanı Ünal Yarımağan son bir aydır il il dolaşıp gelecek seneki sınav sistemini anlatıyor ve izleyicilerden eleştiriler alıyor. Bu alanda 8 senedir uğraş veren biri olarak yeni sınav sisteminin değişmezlerini ve değişen yönlerini şuana kadar elde ettiğim bilgiler ışığında irdelemeye çalışacağım.

Meslek Liselerine Olumlu Değişim Gözükmüyor…

1999 senesinde yürürlüğe giren ÖSS sistemi ile bilindiği gibi meslek liselilere alan içi ve dışı kapsamında kendi alanlarında iki yıllıklar için Sınavsız Geçiş, dört yıllık eğitim için lisan eğitimleri için ise kısıtlı kontenjanlara ek puan ile yerleşme şansı verilmişti. 2010 sınavında eski sistemde olan “ortak alan” sorularından sorular sorulacak ve gelecek seneki “YGS” sınavına, yani birinci aşama sınavına girmeleri durumunda aldıkları puana göre lisans programlarına yerleşme olanağı tanınıyor. Bu olumlu sayılabilecek durum gibi gözükürken meslek liselilerin 10 senedir talepleri olan “önlerinin açılması” meselesine maalesef merhem olamamaktadır. İstenen alan içi ve dışı için uygulanan OBP katsayılarının değiştirilmesi, en azından aradaki farkın daraltılması yönündedir. Gerçi sistem YGS ve LYS sınavına her lise türünden öğrencinin girmesine müsaade etse de “LYS” sınavına - ikinci aşama - sınavına fen lisesi, anadolu öğretmen lisesi, anadolu lisesi, sosyal bilimler lisesi ve normal liselerin ikinci sınavdan daha çok ve reel yararlanabileceği, en çok istedikleri alanda tercih yapabilecekleri gözükmektedir. Meslek liseli “LYS” sınavına - ikinci aşama - sınavında yüksek ham puan alsa bile OBP kesintisinden dolayı yine alanına yakın veya alanı dışında bir yere girme şansını yakalaması mümkün olmayacaktır. Özetle atalarımızın deyimi ile üzülerek söylemek gerekir ki “eski köye yeni adet getirilmez” deyimine binaen meslek lisesi öğrencisine değişiklik/ yenilik adına çok fazla bir şey getirilme planlanmıyor.

Anadolu, Öğretmen ve Fen Liseleri Fazlaca Korunmuş…

2009’a kadar getirilen her değişiklikte en az etkilenen kitle hiç şüphesiz tercihli okullar olduğunu söylersek haksızlık yapmış olamayız. 2010 sınav sisteminde aynı olumlu ve mutlu zümre iyi düşünülmüş görülüyor ki ders bazında öğrenci iyi olduğu iki alanda - kimya, biyoloji - sınava girecek ve belki de kendi kategorisinde gelecek sene iyi bir yeri kazanma şansı kazanacak olması bu tür okullara verilen pozitif bir ayrımcılık örneği olarak gözümüze çarpmaktadır. Örnek verecek olursak anadolu lisesi veya fen lisesi çıkışlı bir öğrenci mühendislik yazması halinde öngörülen sadece “fizik, kimya” gibi mühendisliğe temel teşkil eden derslere ağırlık verecek ve daha az derse konsantre olup daha yoğun ve derinlemesine çalışıp iyi yerleri çok derse çalışmaya gerek kalmadan ulaşabilecek.

Bir diğer pozitif ayrımcılık netlik kazanmasa bile alanlar bazında öğretmen liselerinin okul puanının (OBP) en yüksek etki ile yerleşme olanağı tanındığı/ tanınabileceği olması aynı kategoride olmayan ancak aynı alan mezunu -ea, say, söz - olan diğer öğrencileri olumsuz etkileyecek olmasıdır. Örneğin edebiyat öğretmenliği ki öğretmen liselilerin en çok tercih ettikleri bölüm olduğu göz önüne alınırsa ve en gözde bölümlere diğer liselerden neredeyse hiç öğrencinin yerleşemediği gerçeği bu durumu ispatlamaya yeter de artar bile.

Devrim Niteliğinde Açılımlar…

2010 sınav sisteminde devrim niteliğinde gösterebileceğimiz gelecek sene olmasa bile “açık uçlu” soruların yolunun açılmasıdır. 2010 için bu açılım yetişmese bile 2012 yılında muhtemel olarak “açık uçlu” sorulara aşına olacağımız gözüküyor. Açık uçlu soru özellikle sözel öğrencilerin iyi net veya puan getirmesi açısından önemli bir uygulama olacaktır. İfade etme, sentez, yorum, analiz gibi becerileri açık uçlu sorular ile geliştirilebilir olması bu avantajı doğuracaktır. Belki de ilerde 2015’lerde açık uçlu sorular ile sözel bölümlere öğrenci alınabilecek. Gümbür gümbür gelen ve 2010’da tam olarak hayata geçtiğinde “yeni sınav sistemini” tam olarak anlama, yorumlama ve yönümüzü bulmaya yardımcı olacaktır.

“YGS” ve “LYS” HAYIRLI OLSUN…