27 Mayıs Darbesi, 2.Cumhuriyet

"2.Cumhuriyet" konusu, güncelimize 27 Mayıs 1960 Hükümet Darbesi ile düştü...Bu gün de 27 Mayıs olduğu için, konu ileilgili bir şeyler yazmak istedim...

*

27 Mayıs Hükümet Darbesi'nin gerçek amacı İkinci Cumhuriyet'i kurmaktı...Bu konuda öğrendiklerim, beni bu sonuca ulaştırdı...

-- Bu konu ile ilgili olarak ilk edindiğim bilgi; Türkiye'de, İkinci Cumhuriyeti sözünü kullanan ilk kişi, 11 Aralık 1950 yılında, Birinci Adnan Menderes Hükükümeti'nin, Ulaştırma Bakanlığı'na getirilen Emekli Albay Seyfi Kurtbek'miş...15 Nisan 1950 tarihinde Zafer Gazetesi'nde yayımlanan bir yazısında, müstakbel İkinci Cumhuriyet'ten, Demokrat Parti(DP) İktidarı" olarak söz ediyordu...

27 Mayıs Hükümet Darbesi'nden sonra Birinci Cemal Gürsel Hükümeti'nin programında, "Kurulacak İkinci Cumhuriyet söz ediliyor ve şu ifadeler bulunuyordu: "Hür basın, kurulacak İkinci Cumhuriyet'in başlıca mesnetlerinden biridir" deniliyordu.

Ama, 27 Mayıs darbesini yapanlar, darbeyi, 2.Cumhuriyet olarak tanımlamayı tercih etmelerine rağmen, darbe ile iktidardan uzaklaştırılan eski DP Hükümeti ise, 27 Mayıs Darbesi'ni, "Atatürk yolundan tamamen ayrılmak olarak görmüş" ve İkinci Cumhuriyet'e karşı olarak. "Birinci Cumhuriyet taraflısı" olmuşlardır--(1). 

-- 1961 Anayasası yürürülüğe girinceye kadar, bu konuda çok şeyler yazıldı, çizildi, konuşuldu, tartşıldı ve de resimlendi..

- Örneğin, zamanın Akşam Gazetesi'nde, 1960 Askeri Hükümet darbesi'nden bir buçuk ay sonra, 12 Temmuz 1960 günkü sayısının birinci sayfa haberi aynen şöyleydi: Devrim Hükümeti'nin Programı Açıklandı: "2.Cumhuriyeti süratle kurmak hedefimiz devam ediyor"...Yine aynı gazetenin, 7 Ocak " 1961 günkü sayısında,"2.Cumhuriyetin temeli dün atıldı" manşetinin hemen altında da "Devrimden 225 gün sonra Meclis açıldı" ifadesi kullanıldı--(2)

- Türkiye, adeta yeniden dizayn edildi... Kurucu Meclis tarafından hazırlanan ve 9 Temmuz 1961'de halk oyuna sunularak kabul edilen Anayasa ile köklü değişikliklere gidilerek 2.Cumhuriyet kuruldu...Bu anayasa, "güçler ayrılığı" ilkesini derinleştirdi; "Yürütme Gücü"nü azaltacak ve sınırlandıracak çeşitli mekanizmalar oluşturdu(3).

Bu gibi, yazılan ve çizilenlere ilave olarak, Türk Hava Kuvvetleri uçakları da, Ankara semalarında "2.T.C" yazdılar...Bu gösteri, Hava Kuvvetleri Komutanlığı'nın özel fotoğrafçısı tarafından çekilmiş ve o günlerin popüler dergisi Hayat Mecmuası'nın 265. sayısında yayımlanmıştır.

*

27 Mayıs darbecilerinin, "2. Cumhuriyet girişimleri tutmadı"...Tutmadı ama, aradan 30 yıl geçtikten sonra, 90'lı yıllarda tekrar gündeme düştü...Bu konudaki tartışmaların başını çekenleri burada açıklamaya gerek yok; onlar kendilerini bildikleri gibi, medyayı yakından izleyenler de bilirler...

Bu konunun tartışmalarında, bana göre  iki farklı düşünce vardı...

- Birincisi, "Cumhuriyet değerlerine ilişmeden", çağın gereklerine, demokrasisinin öngördüğü hak ve hukuka uygun olarak toplumu ve devleti daha ileri bir değişime ve dönüşüme götürmek;

- İkincisi de, "Atatürk ve Cumhuriyet değerlerini ortadan kaldırarak" yeni bir siyasal ve sosyal yapılanmaya geçmek.

*

S O N U Ç...

Bakalım, bu tartışmalar daha ne kadar zaman devam edecek?...İkisinden biri mi yaşama gececek; yoksa, unutulup gidecekler mi?

Hangisi olursa olsun; ama, "ülkem" ve "yurdum" insanı için "hayırlı" olsun...

cdenizkent

------------------------ :

(1) Cemil Koçak,"İkinci Cumhuriyet 27 Mayıs'ta ilan edilmişti bile", Star Gazetesi, 29 Mayıs 2011(Cemil Koçak, Sina Akşin Yönetimi'ndeki 4 Ciltlik "Türkiye Tarihi" adlı kitabın, "Cumhuriye Tarihi" yazanlardan biridir.

(2). İkinci Cumhuriyet>Medyadan>"Ordu ve 2.Cumhuriyet", 22 Nisan 2008 

(3) Dünya Basını, 10.Yıl, "Türkiye'de 2.Cumhuriyet Kuruldu", 6 Ocak 2014