5.Kişisel gelişim: Erdemli olmak

  Hayatta insan için önemli olan nedir?

Bir yanıt da kuşkusuz “erdemli bir insan” olarak yaşayabilmektir.

Peki, öyleyse erdem (yada fazilet) nedir?

Erdem,  insanca kabul edilen güzel davranışların benimsenmesi ve hayatın her alanında, her zaman uygulanmasıdır.. Doğru mu?

Bir bakıma erdemlik ahlaki açıdan doğruluktur ve tutarlılıktır.

Erdemli insan, yanlışın peşinden gitmeyen, doğruyu savunan , benimseyen insandır. Erdemli insan komşusu farkına vardığında utanacak bir hareket yapmaz.

Erdem; yiğitlik, doğruluk, dürüstlük, bilgi sahibi olmak, güvenilir olmak, kararlılık, cesaret , ölçülü ve dengeli olmak, kendini bilmek gibi toplum tarafından kabul edilen doğru, güzel, iyi davranış kalıplarının benimsenmesi ve ona uygun davranılmasıdır.

Erdem, iki yüzlü olmamaktır; riyakarlıktan uzak; kendiyle tutarlı;  insanlara yol gösteren; örnek olan davranışların benimsenmesi ve uygulanmasıdır.

Erdemli insan sözüne güvenilir, iyi insandır. Toplumda böyle bir insan olarak bilinmek tanınmak istemez misiniz?

Şimdi , güzel insanların bu konu üzerinde söylediklerine bir bakalım:

“Toprak gibi olmalısın. Ezildikçe sertleşmelisin. Seni ezenler sana muhtaç kalmalı. Hayatı sende bulmalı (Can Yücel)

“Onur, erdemin armağanıdır.   ( Çiçero)

“Insanlar eşittir; doğum değil, erdemdir farkı yaratan.”  (Voltaire)

"Tüm erdemlerin temel özelliği, yükselme yolunda sürekli bir çaba, bizzat kendinle mücadele, daha büyük ve derin bir saflığa, bilgeliğe, iyilik ve sevgiye yönelik doymak bilmez bir istektir."   ( Goethe)

“Erdem akla uygun davranmaktır.”   ( Spinoza)

Bana göre erdem , kendi akli değerlerine uygun bir yaşam sürmektir; toplumun değer yargılarını ve töresel değerlerini çiğnemeden doğruları savunmaktır. Dürüstlüğü , onuru her şeyden üstün tutmaktır.

Bazıları vardır durmadan bizi kırmak için, hor görmek için ellerinden geleni yaparlar. Niye? Çünkü bizim değerlerimize karşı çıkarabilecekleri hiçbir şey yoktur. Bunun için karşı tarafı ezmek için; toplum içinde kötülemek için yalan, iftira, uydurma her türlü silahı kullanırlar. Eğer bizim alnımız temizse, utanacak hiçbir şeyimiz yoksa ; her şeyden önce kendimize karşı dürüst , namuslu davranmış oluruz.
Eğer bizi, doğru söylediğimiz için; yapılması gerektiğini yaptığımız için suçluyorlarsa utanmaları gerekenler onlardır. Toplum da kısa zamanda kimin iyi kimin kötü olduğunu çabuk anlar. Onun için kendini savunmaya bile gerek kalmaz.

Erdem’i anlatmak hiç de kolay değildir. Erdem’le mutluluk arasında her zaman bir ilişki olduğu söylenir. Erdemli insanlar mutludurlar. Çünkü doğru, dürüst , namuslu bir hayat sürmüşlerdir ve kendi nazarlarında kendileri her zaman için haklıdır. Kendilerine göre de alınları aktır. Toplum da önce biraz yanıltılsa bile onların değerlerini  anlayacak ve takdir edecektir.

Erdemli olan bir bakıma en mükemmel olandır. Ama toplumda böyle insanları görmek, duymak bulmak ne kadar zordur. Zaten böyle insanlar kendilerini pek de göstermek istemezler. Çünkü bilirler ki, erdemli insanlar “Ben erdemliyim,” diye ortalarda gezinmezler. Onlar yaptıklarından bellidir.

“Kim oldukları bilinmez; ne işlediklerinden bellidir.”

Onları siz tanırsınız; erdemli insanları erdem üzerine zaman harcamış, bunun üzerine düşünmüş, erdeme değer vermiş insanlar bilir tanır.

Erdem , o kadar kolay tanımlanacak, anlaşılabilecek şey değildir. Erdem , belki de insandaki bütün güzel hasletlerin toplamıdır. Sözlük de öyle diyor: “İnsan yaradılışındaki bütün iyi huylar..” İnsan bu huyları edinmek için yaşar ve bu huyları davaranışları başkalarına benimsetmek için çaba gösterir. Erdem, insanda iyilik etmeye ve fenalıktan çekinmeye olan devamlı ve değişmez yetenektir, güzel özelliklerdir. Erdem, kişiyi, töreli  ve doğru hareket etmeye yönelten değerlerdir.

“Erdemli insan” , “Güzel insan”dır. Toplumda değer verilen aydın insanlardır. Başkalarına yardım eden, onlar için yaşayan insanlardır. Toplumu aydınlatan insanlardır.

Erdem. Onu anlatmak, tanımlamak için , güzel insan Orhan Hançerlioğlu derya deniz bir  kitap yazmıştır : “Erdem” diye. Bütün filozofların eserlerini taramıştır. Erdemi her yönüyle anlatmaya çalışmıştır.

Aslında Mustafa Kemal , özet olarak :”Cumhuriyet fazilettir” demiştir. Demek ki, bir Cumhuriyet’te yaşayanlar da onun lafzına ve ruhuna uygun bir şekilde yaşamalıdırlar. Her şeyden önce Cumhuriyeti ve onun değerlerini savunmak erdemliliktir. En büyük değer, Cumhuriyetin değerini bilerek , bir Cumhuriyet çocuğu olarak yaşayabilmektir.

Bazıları Cumhuriyetin değerini bilmiyorlar. Kendilerini Osmanlılığa ve Arabistan’a adamışlar… O ilkelere göre yaşamayı erdem sayıyorlar.

Cumhuriyete bağlılık erdemliliktir.

İnsan oğlu erdemli olmak için doğmuştur; onu savunmalıdır; onun yolunda ölmelidir. Sonunda “O erdemli bir insandı.” demeliler.

İnsanda erdemi yaratacak tüm değerleri yakalamak hiç de kolay değildir; bazen bir ömür bile sürebilir.

Ama erdemsiz bir hayat neye yarar ki? Ha yaşamışsın , ha ölmüş… Başında da bir şey yok; sonunda da!

Düşüncelerini bir çok kez test ettikten sonra doğruyu, dürüstlüğü ve gerçeği savunan “Erdemli İnsanlar” doğru bildikleri yolda çoğu kez tek başına yürürler. Çünkü büyük halk topluluklarının onları anlamaları çok güçtür, çok zaman alır.

Erdemlilik, bir bakıma, kendi vicdanıyla, maşeri vicdanla ve doğanın genel doğrularıyla koşut olarak hareket edebilmektir.  Örnek olmaktır, yardımcı olmaktır. Erdemli insanlar , aydın insanlardır. Söyleyeceklerini kendi kendilerine fısıldamazlar; tutuklanacaklarını, eziyet göreceklerini bilseler bile yüksek sesle düşüncelerini söylerler.

Erdemli insan kendi kendine yardım etmiş olur. Çünkü erdemli insanın vicdanı her zaman doğruları söylediği, haykırdığı için rahattır. O falanın veya filanın düşüncelerini etki altında, korku altında olduğu için savunmak durumunda değildir, bilakis; doğrulara araştırarak, bilimin ve doğanın gerçekleriyle tutarlı olduğunu görerek vardığı için, içi rahattır. Bu bakımdan özgürdür. Erdemli insan özgür olduğu için özgürlüğü savunur. O saçma sapan yasaklara karşıdır.

Eğitimin görevi de , ezberci , başkasının dediğini körü körüne belleyen insanlar değil; yaratıcı, yapıcı ve ERDEMLİ insanlar yetiştirmektir. Erdemli insan kafası önceden naslarla doldurulmuş insan değildir. Düşünen; düşündüklerini çok çeşitli kaynaklardan denetleyen ve sonra onları savunan bir insandır.

Erdemlilik , aptallık da değildir. Çünkü erdemli insan aklı savunur.

Erdemli olmak hünerdir..

İnsan erdemli olarak yaşamazsa, ne için yaşar ki!